Onopgemerkte zwangerschappen opgetekend

Gepensioneerd verloskundige Michaela van Caspel maakt zich sterk voor vrouwen die onopgemerkt zwanger waren. Ze is min of meer ervaringsdeskundige want het gebeurde haar eigen dochter. Van Caspel schreef er een boek over. “Zij werden vrijwel allemaal geconfronteerd met ongeloof.”

Tekst: Wout de Bruijne | Beeld: De Beeldredaktie/Sander Koning

Wanneer we bellen om een afspraak voor dit interview te plannen, kapt Michaela van Caspel het telefoontje snel af. “Ik moet nu vier kleinkinderen naar school brengen. Tja, zo’n oma ben ik nu eenmaal”, klinkt het verontschuldigend. 

Haar eigen werkschema raakt er niet door in de war, ze is gepensioneerd.  “Emeritus verloskundige”, grapt Van Caspel (61) tijdens het interview op een later moment. “Nou ja, met pensioen, het is meer zo dat ik anderhalf jaar geleden mijn BIG-registratie heb laten verlopen. Ik had zware lichamelijke klachten en stond op dat moment mijn twee dochters waar mogelijk bij in werk en de opvang van hun kinderen. U kent het wel; drukke jonge gezinnen.”  

Het was met pijn in het hart dat ze haar werk opgaf. Ze wilde al vanaf haar veertiende verloskundige worden en was het – na eerst wat andere banen in de zorg – bijna twintig jaar lang. Ze ‘deed’ een kleine duizend bevallingen. “Maar het kostte mij op een gegeven moment bij wijze van spreken meer geld om me te blijven registeren, dan dat mijn parttimebaan mij opleverde.”

De ‘pensionering’ gaf Van Caspel ook de ruimte voor het schrijven van Donderslag bij heldere hemel, het boek dat ze al een tijdje wilde maken. Zij interviewde hiervoor zestien vrouwen die ongemerkt zwanger zijn geweest. 

Het onderwerp voor dit boek werd haar mede ingegeven omdat het haar jongste dochter overkwam. “Ik had een gezonde, gewone 18-jarige met een normaal postuur die weleens een snackje te veel at, maar zich daaraan niet te buiten ging. Die gewoon een spijkerbroek droeg, anticonceptie gebruikte, geen vreemde bewegingen in haar buik voelde en die af en toe met maandverband naar het toilet ging omdat ze ongesteld was. Absoluut niet zwanger. Toch?”

Dat beeld veranderde als donderslag bij heldere hemel toen Michaela’s dochter hevige buikpijn kreeg en een geluid maakte dat verloskundigen herkennen van vrouwen die moeten persen. “Een specifiek soort harde kreun. Pas toen besefte ik dat ze zwanger was. Het bleek de aankondiging van de geboorte van mijn kleinzoon.” 

Beide vrouwen waren compleet overrompeld door de zwangerschap en de geboorte. Ze hadden er totaal geen weet van gehad dat de dochter in verwachting was. “Mijn dochter had al die tijd helemaal niets door. Daarvoor steek ik mijn hand in het vuur.” 

Dat Van Caspel het als verloskundige ook niet had gemerkt, neemt zij zichzelf niet kwalijk. “Er is geen enkele aanwijzing geweest. Maar als moeder verwijt ik het mezelf nog steeds. Ik merkte altijd van alles direct op bij de kinderen. Als mijn meiden een pukkeltje hadden, zag ik het; als ze ruzie op school hadden, voelde ik dat en nog ruim vóór zij ziek werden, wist ik dat al. En dit had ik gemist. Ik had het niet kunnen zien, maar het voelt nog steeds als falen dat ik mijn kind niet tegen deze shock heb kunnen beschermen.”  

Met kleinkind en moeder is het helemaal goed gekomen. Maar de gebeurtenis was voor oma Van Caspel aanleiding zich te verdiepen in de kwestie van onopgemerkte zwangerschappen. Ze besloot er een boek over te schrijven. “Ongecontroleerde zwangerschappen, zoals wij verloskundigen het noemen, komen vaker voor dan we denken. Daarvan ben ik overtuigd. Er staan geen cijfers op de verloskundige registratielijsten, maar daarmee komt de FIOM (Specialist bij ongewenste zwangerschap en afstammingsvragen, red.) dit najaar wel heb ik begrepen.” 

Van Caspel zegt dat zij, toen ze hier en daar te kennen gaf er over te willen schrijven, van allerlei kanten hoorde dat meer vrouwen hun zwangerschap heel laat of niet opmerkten. “Ik had een nichtje…, mijn buurvrouw…, toen ik jong was had ik een collega…, dat soort verhalen hoorde ik steeds meer toen ik me in het onderwerp verdiepte. Toch is er wereldwijd weinig over gepubliceerd. Ik heb in ieder geval vrijwel niets kunnen vinden.” 

De schrijfster geeft aan zich ook niet echt met cijfers te hebben beziggehouden. “Het ging mij vooral om alle emoties die een rol spelen bij zo’n heftige gebeurtenis. De rol van de vaders daarin liet Michaela van Caspel overigens bewust buiten beschouwing. “Het ging mij om wat er gebeurde in het hoofd en het lijf van de vrouwen. Een aantal van hen had een partner, een aantal niet. Niet anders dan in de statistieken over stellen in de gehele samenleving van nu.” 

‘Vrouwen die dit overkomt hebben bij zo’n ervaring júist liefdevolle en adequate begeleiding nodig. En bovenal vertrouwen’

Met moeite vond Van Caspel voor haar boek zestien vrouwen die er wel over wilden vertellen. “Moeilijk omdat zij vrijwel allemaal waren geconfronteerd met ongeloof en cynisme en werden uitgemaakt voor leugenaar. Niet alleen mensen uit de omgeving, maar ook nogal wat zorgverleners gaven blijk van hun scepsis. ‘Daar heb je er weer zo een’, werd er dan net iets te hard gemompeld.” 

Van Caspel begrijpt die argwaan en weet ook dat er vrouwen zijn die wél weten dat ze zwanger zijn, maar dat zo lang mogelijk verborgen willen houden. “Maar de vrouwen die ik voor mijn boek interviewde, geloof ik stuk voor stuk. En ik heb de enorme, levensechte verbazing in de ogen van mijn dochter gezien.”

Met haar boek wil de auteur mensen en zeker ook zorgprofessionals ervan overtuigen dat er tal van dit soort
waargebeurde verhalen zijn. “Want we doen die vrouwen ernstig tekort. Zij hebben bij zo’n ervaring júist liefdevolle en adequate begeleiding nodig. En bovenal vertrouwen.”

Dat laatste motiveerde Van Caspel nog meer om het boek daadwerkelijk te voltooien en te doen verschijnen. “Ik mocht hun vertrouwen in mij niet beschamen.”Dat lukte haar en toen zij het eindresultaat uiteindelijk aan de moeders kon overhandigen, werd een van hen zeer emotioneel. “Ze zei dat ze zich hiermee na 22 jaar eindelijk erkend voelde en lachte door de tranen heen dat we nu beschuit met muisjes konden gaan eten. ‘Ik geloof je’, had ik tegen haar gezegd en met die woorden had ik haar, volgens eigen zeggen, verlost”, vertelt Van Caspel lachend. “Toch weer even de verloskundige, maar dan anders.” 

Boekverloting

Donderslag bij heldere hemel is verkrijgbaar bij de meeste boekhandels en als e-book te bestellen via michaelavancaspel.boekengilde.nl.

Arts en Auto mag twee twee boeken en twee e-books weggeven. Kijk op vvaa.nl/ledenvoordeel om te zien hoe u kans maakt. De winnaars staan na 6 november 2021 op artsenauto.nl/verloting.