Perikelen bij overnames

Fysiotherapeut Maria (32) heeft een jaar in verschillende praktijken waargenomen en wil nu de stap zetten naar overname van een praktijk. Van collega’s heeft zij gehoord dat dit lang niet altijd soepel verloopt.

Zo had een oud-studiegenoot een vervelende ervaring. Zij zou ooit een aandeel in een maatschap overnemen. Toen zij zich in aanloop daarnaartoe samen met een adviseur had verdiept in het reilen en zeilen van de maatschap, bleek het aandeel al aan een ander overgedragen. Achteraf gezien dus een verspilling van tijd en kosten. Ook het verhaal van een goede kennis is bij Maria blijven hangen. De kennis had ooit een praktijk overgenomen van een collega, maar die was nog zo verknocht aan zijn werk dat hij na de overdracht vanaf het oude praktijk- adres nog jaren doorging met het behandelen van patiënten. Daarom duurde het relatief lang voordat de kennis van Maria een bloeiende praktijk kon opbouwen. Maria vraagt zich af hoe ze dit soort perikelen kan voorkomen.

Antwoord

Arie Kreule is senior specialist
ondernemingsrecht bij VvAA

Zijn problemen bij overname te voorkomen? Uiteraard is het belangrijk om de overdracht juridisch goed vast te leggen in een heldere overeenkomst waarin alle relevante items zijn geregeld. Behalve financiële zaken kunt u ook een afdwingbaar concurrentie- of relatiebeding opnemen, zodat de overdragende partij niet in uw vaarwater blijft zitten. Als beide partijen getekend hebben, zal de overdragende partij aan de overnemende partij moeten ‘leveren’ en kan hij dat niet meer aan een ander doen. Maar wat zeker ook aandacht vraagt, is de periode voorafgaand aan het moment dat betrokkenen overeenstemming hebben bereikt over het overdrachtscontract, de zogenaamde precontractuele periode. Stel dat partijen het niet eens kunnen worden over de voorwaarden van de overdracht, mag je dan zomaar de onderhandelingen afbreken? Mocht de andere partij erop vertrouwen dat het rond zou komen? Moet de ‘breker’ schadevergoeding betalen?

Op basis van jurisprudentie worden er drie fases onderscheiden. In de eerste fase is het afbreken van de onderhandelingen zonder meer mogelijk, in de tweede fase kan dat ook, maar betaalt de ‘breker’ de kosten van de andere partij. Voor het derde stadium, de fase waarin partijen er over en weer op vertrouwen dat de onderhandelingen resulteren in een contract, geldt dat de ‘breker’ ook de gederfde winst moet vergoeden.

Een overeenkomst vermindert de kans op juridisch geharrewar

Om te voorkomen dat partijen van mening verschillen over de vraag in welk stadium zij zitten, is het verstandig alvast bepaalde zaken vast te leggen voordat de echte onderhandelingen over het overdrachtscontract beginnen. Deze zaken worden dan vastgelegd in bijvoorbeeld een intentieverklaring of voorovereenkomst. Een aantal hoofdzaken wordt daarin vastgelegd; bijvoorbeeld hoe de waarde van het praktijkpand wordt vastgesteld en wat de streefdatum voor de overdracht is. Ook kunnen alvast bepaalde opschortende voorwaarden worden opgenomen, zoals dat de overdracht zal plaatsvinden mits de andere maten ermee instemmen, of dat het gezondheidscentrum een aansluitovereenkomst aanbiedt.

Zo’n verklaring of overeenkomst is geen garantie voor het sluiten van een acceptabele overeenkomst, maar maakt de kans op juridisch geharrewar – als een van de partijen de onderhandelingen wil afbreken – aanmerkelijk kleiner.

Delen