Pilot zzp-webmodule van start

Het volgende hoofdstuk in het zzp-dossier breekt aan. Op 11 januari gaat een half jaar durende pilot van een webmodule voor opdrachtgevers van start. Wat dat betekent? Erik van Dam, adviseur kennismanagement van VvAA, legt het uit.

Tekst: Martijn Reinink |Beeld: Shutterstock

Wat houdt deze webmodule precies in? 

“Het is een digitale vragenlijst, bedoeld om opdrachtgevers duidelijkheid te geven over de aard van een arbeidsrelatie. Oftewel: werkt een zzp’er zelfstandig of mogelijk toch in dienstbetrekking? Er zijn drie uitkomsten mogelijk. Bij aangetoonde zelfstandigheid ontvangt de opdrachtgever een ‘opdrachtgeversverklaring’. Zijn er aanwijzingen dat er sprake is van een dienstbetrekking, dan volgt er een ‘indicatie dienstbetrekking’. Of, optie 3: ‘geen oordeel mogelijk’.” 

Aanvankelijk zou de pilot na zomer van 2020 van start gaan. Vanwaar dit uitstel? 

“Dat is niet bekendgemaakt, maar ik denk dat de huidige bewindslieden er niet rouwig om zijn dat de evaluatie van de pilot nu pas na de verkiezingen is. Want er is véél kritiek op de webmodule, vanuit steeds meer sectoren. Vanuit de zorg hebben we vanaf het begin gezegd: de vragen zijn te zwart-wit, er is te weinig ruimte voor nuance en dat maakt de webmodule totaal ongeschikt voor de zorg.”

Zit er in de op dit moment gebruikte, en door de Belastingdienst goedkeurde, modelovereenkomsten wel nuance? 

“Ja, daar is wel die ruimte. In de webmodule zal bijvoorbeeld een richtlijn infectiepreventie die een tandarts aan zijn opdrachtnemer ‘oplegt’, mogelijk als gezag meetellen, terwijl dat ‘een veldnorm’ is. Zo hebben we dat in modelovereenkomsten beschreven. Onze inschatting is dat er voor praktijkhouders, afhankelijk van hoe zij de vragen interpreteren, op zijn gunstigst ‘geen oordeel’ uit de webmodule komt, maar dat er al snel sprake zal zijn van een ‘indicatie dienstbetrekking’. Terwijl dezelfde arbeidsrelatie op basis van de modelovereenkomst wél als opdrachtgever-zzp’er gekwalificeerd zou kunnen worden. Dat dit van elkaar verschilt, is zeer kwalijk.”

‘ongeschikt voor de zorg’

Komt de opdrachtgever op een zwarte lijst bij een uitkomst ‘indicatie dienstbetrekking’?

“Nee, het is anoniem. Bovendien zal de handhaving die aangescherpt zou worden per 1 januari 2021, op een laag pitje blijven tot na de evaluatie van de pilot.”

Wat moet een opdrachtgever met een uitkomst ‘geen oordeel’ of ‘indicatie dienstbetrekking’?

“Vooropgesteld: er móet niks. Men hoeft noch de modelovereenkomst, noch de webmodule te gebruiken. ‘Service’ noemt de Belastingdienst het soms zelfs: het zijn instrumenten om duidelijkheid vooraf te krijgen. Uiteindelijk velt de handhaver een oordeel in de praktijk. Ook als er wel een opdrachtgeversklaring of modelovereen-

komst is, kan gekeken worden of partijen conform de gegeven antwoorden respectievelijk bepalingen werken, anders verliezen beide hun werking. Maar bij ‘geen oordeel’ of ‘indicatie dienstbetrekking’ kan altijd nog gekeken worden of de modelovereenkomst tot een andere uitkomst leidt, want die is nog steeds gewoon geldig. Wij pleiten ervoor dat dat zo blijft, ongeacht of het ministerie komend najaar wel of niet besluit door te gaan met de webmodule. Meer nuance geeft immers een juister oordeel.”

Wat zijn de verwachtingen van de evaluatie? 

“Er is een stroming die zegt: ze kunnen het niet maken om ook dit weer overboord te gooien, dus ze zullen het erdoor duwen. Maar de kritiek, niet meer alleen vanuit de zorg, is nu zo hevig dat ik de kans zeer aanwezig acht dat na de zomer de conclusie is: het werkt echt niet. Maar eerst zijn er nog verkiezingen. Als er straks een andere coalitie wordt gevormd, leidt dat misschien wel weer tot een andere koers, tot het volgende zzp-hoofdstuk.”

Delen