Prikpil verplichten?

Kan een vrouw met een psychische stoornis verplicht worden de prikpil te nemen/krijgen? Deze vraag is in 2020 in een aantal uitspraken door de rechtbank Rotterdam beantwoord.

Tekst: Shirin Slabbers

In één van die zaken ging het om een moeder met een uitgebreide psychiatrische voorgeschiedenis. Haar medicatiebereidheid en kinderwens waren wisselend. Bij decompensatie was sprake van een maniform toestandsbeeld, desorganisatie, achterdocht en zwerven. De vrouw had recent een abortus ondergaan omdat zij bij nader inzien inzag dat zij niet voor het kind kon zorgen. Zij had haar spiraaltje zonder overleg met haar behandelaars laten verwijderen.

Antwoord

Shirin-Slabbers
Shirin Slabbers is juridisch adviseur gezondheidsrecht
bij VvAA Juridisch Advies en Rechtsbijstand

De officier van justitie diende een verzoek in tot het verlenen van een zorgmachtiging als bedoeld in artikel 6:4 van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg, waarmee de vrouw verplicht kon worden mee te werken aan de prikpil.

Verplichte zorg is zorg die ondanks verzet mag worden verleend. Wanneer het gedrag van de betrokkene als gevolg van een psychische stoornis leidt tot ernstig nadeel, kan als uiterste middel verplichte zorg worden verleend, mits er geen mogelijkheden zijn voor zorg op vrijwillige basis, er geen minder bezwarende alternatieven zijn, het verlenen van verplichte zorg evenredig is en redelijkerwijs te verwachten is dat het verlenen van verplichte zorg effectief is. Verplichte zorg kan worden verleend om ernstig nadeel af te wenden, de geestelijke gezondheid van betrokkene te stabiliseren of te herstellen of de door een psychische stoornis bedreigde of aangetaste fysieke gezondheid van betrokkene te stabiliseren of te herstellen. De rechtbank vond dat aan deze voorwaarden was voldaan en besloot de zorgmachtiging ten aanzien van de anticonceptie te verlenen. In de uitspraak wordt niet gerept over het belang van de kinderen. Wel over die van de moeder. “Betrokkene heeft vier kinderen die allemaal onder toezicht zijn geplaatst en over wie zij geen gezag heeft. Betrokkene heeft een wisselende kinderwens. Ze heeft enige tijd geleden ook een abortus moeten ondergaan, omdat zij het toch niet verstandig vond het kindje geboren te laten worden. Dit was emotioneel zeer pijnlijk voor haar. Betrokkene is op dit moment niet in staat een kind te verzorgen, dus als zij een kind zou krijgen, zou zij dit waarschijnlijk weer moeten afstaan, wat ook zeer pijnlijk voor haar is en zorgt voor verergering van het toestandsbeeld. Om te voorkomen dat betrokkene op die manier ernstig nadeel ondervindt, is anticonceptie verplicht opgelegd.” Het antwoord op de gestelde vraag luidt dus bevestigend. Wel zullen de specifieke omstandigheden in elke zaak moeten worden getoetst aan de voorwaarden voor verplichte zorg.

Delen