Regel het regeltoezicht

Kort nadat een nerveuze kandidate haar rijexamen is begonnen, belandt zij op een onoverzichtelijk en druk verkeerspunt. De examinator beduidt dat de jonge vrouw schuin rechtdoor onder een viaduct moet rijden. Bij de ingang hiervan hangt er boven haar weghelft een reeks van wel tien verkeersborden. Even dreigt paniek toe te slaan. Honderd meter verderop waarschuwt een verkeersbord voor overstekende olifanten. Onverstoorbaar rijdt ze door tot er plots een olifant oversteekt…

Zo ongeveer herinner ik mij de kostelijkste scène die ik ooit in de Franse versie van Bananasplit zag. Op komische wijze werd de draak gestoken met een jungle aan regels. Maar ik betwijfel of hulpverleners hierom kunnen lachen, want zij moeten in een dergelijke jungle zien te overleven. In 2014 bleek al uit onderzoek van VvAA onder ruim 9000 zorgprofessionals dat de groeiende berg papierwerk bij velen tot slapeloze nachten leidt.

Uit nieuw onderzoek van de VvAA komt nu naar voren dat naar eigen zeggen circa 60 procent van de artsen last heeft van overbodige administratie of onzinnige regels. Samen met de VvAA initieerde het Actiecomité Het Roer Moet Om de beweging (Ont)Regel de Zorg en op 1 augustus jl. is de gelijknamige Denktank van start gegaan. De al begonnen strijd tegen de jungle aan regels kan worden opgevoerd.

Maar gaat het louter om het schrappen van regels? Laten we teruggaan naar de hierboven geschetste situatie met al die verkeersborden. Met een esculaap achter de voorruit heb ik heel wat boetes kunnen voorkomen. Want welke politieman heeft geen begrip voor een dokter die bijvoorbeeld net iets te hard naar een patiënt met een infarct rijdt? En is het echt zo erg om in het holst van de nacht op een volledig verlaten kruispunt door rood te rijden, wanneer je hierdoor twee minuten eerder iemand van zijn benauwende pijn op de borst kan verlossen?

Het ‘systeem’ is blind voor wat zinnig of onzinnig is

Maar tegenwoordig gaat deze vlieger niet meer op. Je wordt geflitst en tot de bekeuring in jouw brievenbus is het gehele proces volledig geautomatiseerd. Dat lijkt rechtvaardig, maar in een al wat oudere publicatie belichten hoogleraar bestuurskunde Mark Bovens en zijn collega Stavros Zouridis de zorgwekkende en zelfs verontrustende kant van deze ontwikkeling, die overal in onze maatschappij de kop opsteekt. De titel van hun artikel luidt Van street-level bureaucratie naar systeem-level bureaucratie.

Het artikel zoomt in op de transformatie door de toepassing van informatie- en communicatietechnologie en de implicaties hiervan. Het gaat immers niet alleen om de regels maar ook om de wijze waarop deze worden geïmplementeerd. Het verschil tussen een agent die jou vermanend aankijkt en al dan niet bekeurt met een ‘systeem’ dat met dezelfde regels aan de slag gaat, heeft forse gevolgen, die deels ongewenst zijn. Dat geldt voor de zorgsector niet anders dan elders in onze samenleving.

Dat ‘systeem’ wordt gemaakt door ict’ers die (ook) in de medische branche een enorme – nog altijd onderschatte – macht hebben gekregen. Zij bepalen precies wat u als zorgverlener op de computer moet doen. Niet gehinderd door enig besef wat al die regels voor u in de praktijk inhouden zorgen zij er wel voor dat u er zich stipt aan houdt. Het ‘systeem’ is blind voor wat zinnig of onzinnig is.

Het schrappen van onzinnige regels in de zorgsector is uiteraard vanzelfsprekend maar regels worden pas echt zinnig wanneer deze zinnig worden toegepast op een wijze die aansluit bij uw praktijk.

Delen