Schmitz versus Snijders: burn-outklachten

Hij is chirurg en opleider, zij is net klaar met haar opleiding tot chirurg. In een duocolumn bespreken Roderick Schmitz en Heleen Snijders relevante zorgthema’s, tegenstellingen én taboes. Deze keer: burn-outklachten bij a(n)iossen.

Het geeft mij een beklemmend gevoel, Heleen, als ik de nieuwste resultaten van de nationale enquête Gezond en veilig werken van De Jonge Specialist op mij laat inwerken. Ondanks het feit dat bijna iedereen trots is op het vak (97 procent) heeft een op de vier a(n)iossen klachten die passen bij een burn-out, daar waar dat twee jaar geleden nog voor 14 procent gold. Het is dan ook vanzelfsprekend dat het bestuur van De Jonge Specialist de noodklok luidt over de mentale gezondheid van a(n)iossen, en dat het de stakeholders oproept tot actie.

Oplossingen zouden voornamelijk moeten worden gezocht in het herstel van de werk-privébalans door vermindering van het – in mijn ogen relatief beperkte – aantal uren overwerk. Maar ik geloof er helemaal niets van dat dit de sleutel is tot herstel: je wordt immers niet ziek van een beetje hard werken. Je wordt ziek van het geïnstitutionaliseerde wantrouwen, dat zich uit in registratie- en protocolleringsdrift, in een doorgedraaide verbetercultuur en in de afrekenmethodiek bij incidenten. En dan heb ik het nog niet eens gehad over de constante ‘het-moet-beter-en-wij-hebben-de-oplossing’-acties van toezichthoudende en beleidmakende instanties, ínclusief onze eigen wetenschappelijke verenigingen.

Dus ja, het is vijf voor twaalf en de roep om actie is urgent, maar laten we dan wel focussen op oorzaak, in plaats van symptoombestrijding.


Sorry hoor Roderick, maar het is al een tijdje vijf voor twaalf. Ik vrees dat de gevestigde orde de noodklok simpelweg niet hard genoeg hoort luiden. Als je met z’n allen als goudvissen in een kom vastzit in een systeem waar je nauwelijks de tijd hebt om te drinken, te plassen, met elkaar te praten of simpelweg gewoon even iets te voelen, kan ik me voorstellen dat je een soort van selectieve doofheid ontwikkelt waardoor je dergelijke noodsignalen zou kunnen missen.

Natuurlijk, het wantrouwen en de administratielast waar jij over schrijft, ervaar ik ook als beklemmend. Het heeft een nadelig effect op de veiligheid die ik wil voelen als ik zorg verleen.

Maar minstens zo belangrijk is de inflexibiliteit van het huidige systeem wanneer we onze topbaan in het ziekenhuis willen combineren met het zorgen voor onze jonge kinderen, met hobby’s en andere manieren van zelfontplooiing. Voeg daar een dosis ongezonde competitie en beperkt arbeidsmarktperspectief aan toe en tadaaaaa: burn-outklachten zijn eerder regel dan uitzondering.

En o ja, het ligt niet aan ons: wij hebben geen verkeerd vak gekozen en we kunnen best met tegenslag omgaan. Het is het systeem dat aan de huidige tijd moet worden aangepast. Dus stakeholders: schouders eronder! En dan maar hopen dat het nog een tijdje vijf voor twaalf blijft.

Delen