Schmitz versus Snijders: petitfoursdag

Joejoe Heleen,

We hebben weer een petitfoursdag in het Groene Hart Ziekenhuis gevierd! Het is inmiddels verworden tot een jaarlijks feestelijk ritueel na de CBS-publicatie van de Hospital Standardised Mortality Ratios (HSMR). Deze ratio, die de werkelijke sterfte in ons ziekenhuis afzet tegen de sterfte die op basis van patiëntkenmerken verwacht zou mogen worden, zou een indicator voor potentieel vermijdbare sterfte zijn.

Sinds 2005 moeten ziekenhuizen de HSMR op hun website vermelden. Als de cijfers slecht zijn, voelen zij zich aangevallen en dan roepen ze in koor dat de gepresenteerde cijfers niet goed zijn of dat de patiëntenmix heel anders is, waardoor vergelijken onmogelijk wordt. De kosten voor het registreren, verwerken en berekenen door de afdeling codering kost een ziekenhuis van ons kaliber ongeveer 250.000 euro. Maar daarvoor hebben wij dan ook een mooi feest! Sinds de introductie van de verplichte publicatie is de gerapporteerde kans om in ons ziekenhuis te overlijden namelijk al jaren significant lager dan het gemiddelde.

‘Regelmatig wordt ons gevraagd wat het geheim is’

In mijn functie als medisch specialist Kwaliteit en Veiligheid word ik bewierookt, en regelmatig wordt ons gevraagd wat het geheim is. En dan moet ik eerlijk bekennen: na tien jaar nauwgezette analyse weet ik dat nog steeds niet. Ons ziekenhuis is echt niet veiliger dan andere en slechte ziekenhuizen bestaan niet meer. Waar zit hier de stopknop? Het enige wat ik dan ga missen, zijn de petitfours.

Oef Roderick,

Al meer dan twintig jaar overheerst in de Nederlandse gezondheidszorg dit Angelsaksisch bedrijfskundig adagium, met als belangrijkste principe: meten is weten. Saillant detail: de afgelopen tien jaar is de vermijdbare sterfte door al dat meten in ieder geval niet verder afgenomen. Uiteraard moet je kunnen worden aangesproken op je handelen en streven naar voortdurende verbetering. Maar we weten al langer dat het probleem ligt bij de aard van de gebruikte instrumenten. Einstein zei het al: “Alles dat kan worden geteld, telt niet noodzakelijkerwijs. En alles dat telt, kan niet noodzakelijkerwijs worden geteld.”

Wat we ook weten, is dat dit driftige kwaliteitsmeten tot precies het tegenovergestelde leidt van wat men beoogt. Leidinggevenden ontwikkelen strategisch gedrag waarmee papieren werkelijkheden worden gecreëerd, terwijl in de echte werkelijkheid ziekenhuizen leegstromen omdat niemand er meer wil werken vanwege de controledrang.

‘Zo vangen we twee vliegen in één klap’

In deze tijd van ongekende uitdagingen moet de vraag niet zijn hoe we de vermijdbare zorgschade omlaag kunnen brengen, maar hoe we zorgprofessionals in teams beter kunnen ondersteunen om de uitstroom te beperken.

Laten we de kostbare tijd en middelen steken in oplossingen voor het vergroten van autonomie, en werken aan een goede cultuur. Eén waarin we durven leren en reflecteren op de dagelijkse zorg die we leveren. Laten we kijken naar het juiste leiderschap, omdat slechte leiders een groot effect hebben op leerklimaat, uitval en kwaliteit van geleverde zorg. Zo vangen we twee vliegen in één klap: we behouden niet alleen noodzakelijke mensen, maar we zorgen er ook nog eens voor dat de zorg beter wordt.

Geniet van je petitfourtje!