Spiegelen aan anderen
Onlangs woonde ik een boeiende presentatie bij over het meten van de uitkomsten van zorg om de kwaliteit te verbeteren. Aan het begin vertelde een arts dat veel benaderingen niet gewerkt hebben omdat artsen het niet leuk vinden. Daarbij noemde hij behalve bijvoorbeeld Evidence Based Medicine en Zorgpaden ook Lean. Wat wel werkt in zijn ervaring is het meten van de uitkomsten van zorg, omdat professionals altijd gemotiveerd zijn hun prestaties te verbeteren en feedback daar een essentiële voorwaarde voor is.
Hij haalde vervolgens een mooie casus aan waarin een groep artsen in een paar jaar tijd hun uitkomsten meetbaar verbeterden door in kleine stapjes continu kleine verbeteringen in hun werkprocessen te testen. Door de effecten op de uitkomsten te beoordelen, konden ze systematisch meteen nieuwe werkwijzen vaststellen of verwerpen. Ze leerden van elkaar door gezamenlijk te opereren om elkaars ideeën goed te begrijpen en nieuwe technieken over te nemen.
Veel beter had ik de essentie van Lean denken niet kunnen samenvatten. Het lijkt erg nauw te komen hoe je Lean denken uitlegt en wat voor voorbeelden je gebruikt of het wel of niet appelleert aan professionals. Doordat de zorgprocessen de afgelopen decennia aanzienlijk complexer zijn geworden overzien de meeste professionals het gehele proces voor hun patiënten niet meer, terwijl de risico’s en verspilling in de processen ook toenemen. Dan heb je nieuwe, strakke methoden nodig om zorgprocessen verder te verbeteren. Lean staat voor het leren van andere sectoren op dat vlak, waarvan sommigen al decennia met vergelijkbare complexe vraagstukken bezig zijn. Het is evident dat je een ziekenhuis niet moet willen organiseren als een fabriek. De uniekheid van elke individuele patiënt, de menselijke dimensies die bij zorg komen kijken zoals vertrouwen, schaamte en onzekerheid, de bijzonder hoge professionele kennis en kunde en de maatschappelijke vraagstukken geven de zorg unieke kenmerken. Op die vlakken kunnen andere sectoren eindeloos veel van ons leren (en zouden ze zo nu en dan best wat meer respect mogen tonen).
In het systematisch verbeteren van onze zorgprocessen zijn we echter bar slecht. Je hoeft maar te denken aan alle verhalen van familie of vrienden over telkens dezelfde soort problematische ervaringen in de zorg of hoe vaak de afgelopen dagen iets niet in een keer goed liep tijdens je spreekuur, op de OK of de visite en hoe moeilijk het is daar iets aan te veranderen. Voor de principes en methodes die we kunnen gebruiken om zorgprocessen voor patiënten te verbeteren kunnen we leren van anderen.
Het maakt mij niet uit hoe je het noemt, maar ik heb gemerkt dat het inspirerend werkt zodra we gedegen kennis en ervaring van buiten ons referentiekader gebruiken als spiegel gebruiken. Daarmee kunnen we ons probleemoplossend vermogen vergroten zodat we onze zorgprocessen elke dag een stukje verder kunnen verbeteren, ook ten gunste van medische uitkomsten.
Ervaringen die zorginstellingen hiermee opdoen worden gedeeld binnen het netwerk Lean in de zorg, te vinden op www.lidz.nl. Inmiddels zijn daar 32 ziekenhuizen en 25 care-instellingen bij aangesloten. Heb je een e-mailadres bij een van de zorginstellingen die lid is, dan kun je automatisch inloggen en de ervaringen van de andere leden zien en je eigen ervaringen delen.
