Staatsziekenhuis

Tekst: Peter Waterdrinker | Beeld: Julia Lisnjak

Lezers van mijn boek Tsjaikovskistraat 40 weten dat mijn Russische schoonmoeder feitelijk in een ziekenhuis in Sint-Petersburg is vermoord. In Rusland lopen de tijden door elkaar heen. Van het hypermoderne Moskou naar de 19de-eeuwse armoede op het platteland is slechts een hinkstapsprong.

Sinds ik een halve eeuw geleden naar Rusland vertrok, ben ik bij medische malheur aangewezen op de zorg in mijn nieuwe vaderland. Officieel is de gezondheidszorg in Rusland gratis, net als onder het communisme. Artsen in overheidsdienst verdienen een drol – nog geen 400 euro in de maand. Geen wonder dat de privéklinieken de afgelopen jaren een grote bloei doormaakten.

Toen mijn schoonmoeder ziek werd, wisten mijn vrouw en ik meteen wat te doen: de handen zalven van het ziekenhuispersoneel. De verzuchting van de vrouwelijke arts, voordat we haar de steekpenningen gaven in de hoop op een betere behandeling, maalt nog altijd door mijn kop. “Uw schoonmoeder is boven de zeventig, een stokoude vrouw! Maar goed, we zullen eens kijken…”

Officieel stierf mijn schoonmoeder aan blaaskanker. Ondanks het smeergeld vertrouwden we het zaakje na haar overlijden niet. We lieten autopsie uitvoeren: van blaaskanker was helemaal geen sprake, wel van een verwaarloosde blaasontsteking.

Voor onderzoek voor mijn roman Lenins balsem verzeilde ik enige jaren geleden in de Oekraïense stad Vinnitsa, de woonplaats van de fameuze chirurg Nikolaj Pirogov. Hij geldt in Rusland als een medische held, die ten tijde van de Krimoorlog (1853-1856) op het slagveld zijn sporen verdiende. Zo gebruikte hij als een van de eersten ether als verdoving bij amputaties. Ik bezocht het ziekenhuis waar zijn instrumentarium nog altijd wordt bewaard. Wat me bij de medische staf opviel, was dat niemand daar het Engels ook maar enigszins machtig was. “Wij hebben onze eigen wetenschap”, liet een orthopedist knorrig weten. “Wat hebben we aan die Amerikaanse onzin?”

‘Mijn eerste gedachte was: Zorg dat je bij bewustzijn blijft’

Ook in Rusland zijn maar zeer weinig artsen in staat The Lancet te lezen. Feitelijk zijn ze daarmee verstoken van de laatste medische ontwikkelingen.

Op een bitterkoude winteravond was ik aan de beurt. In Moskou rende ik bij minus dertig naar huis, gleed uit in de sneeuw en zodra ik lag, wist ik het: foute boel. Mijn rechterarm was plots van rubber. Mijn eerste gedachte was: zorg dat je bij bewustzijn blijft. Verlies je dat, dan vries je dood of eindig je in een staatsziekenhuis.

Met moeite wist ik een taxi aan te houden. Omdat de chauffeur mijn nood doorhad, vroeg hij driemaal het normale tarief. Goddank had ik een creditcard bij me. Ik werd opgenomen in het European Medical Centre in Moskou. De Russische arts had gestudeerd in de VS en Duitsland. Twee dagen later kreeg ik een titanium staaf in mijn rechterarm en schroeven in mijn schouder. Na twee maanden revalideren was ik genezen. Had ik die avond geen creditcard bij me gehad, dan had men mij genadeloos weer de vrieskou ingestuurd. En de Kremlin-elite? Die vliegt bij het geringste pijntje in privéjets naar Zwitserse klinieken. Onrecht is hier in Rusland stilaan nog de enige ideologie.