Stop de veramerikanisering van ons zorgsysteem

Je maakt het vaak mee in een discussie in het ziekenhuis of daarbuiten, wanneer je wat voor onderwerp dan ook bespreekt. Er staat altijd wel iemand op die heel gewichtig opmerkt “dat ze het in Amerika zó doen.” En daarmee wordt impliciet bedoeld dat het op die manier véél beter is.

Horden managers, bestuurskundigen, dokters en verpleegkundigen met managerial aspiraties gaan ‘naar Amerika’ om te leren hoe het moet. Het klinkt ook in discussies geweldig als je zegt dat je in Mount Sinai Hospital, Columbia of UPMC (en spreek dat dan uit als joepie em sie) bent geweest en daar gezien hebt hoe het moet. Grote kans dat de discussie stilvalt en iedereen geïnteresseerd naar de spreker kijkt. Het grote protocollaire denken, veiligheidssystemen en alles willen meten komt immers ‘uit Amerika’.

En wil je carrière maken en hoogleraar worden, dan moet je wel enige tijd ‘in Amerika’ hebben gewerkt. Je moet ook veel Amerikaanse woorden gebruiken zoals target, evidence-based, plan-do-check-act om als autoriteit over te komen.

Als Europeaan heb ik me altijd een beetje verbaasd over die houding. Ikzelf kijk veel liever eerst in Europa hoe het is, sta natuurlijk open voor Amerikaanse ideeën, maar ben meestal niet zo onder de indruk. Ook vraag ik graag aan mijn in Amerika werkende collegae hoe het daar is en nodig ze ook uit om op onze congressen daarover te vertellen. Het eerste wat opvalt is dat daar wantrouwen overheerst. En toen ik een filmpje zag hoe in UPMC op de IC gewerkt werd, begreep ik meteen waarom hun infectie-percentage zoveel hoger is.

Amerikanen denken en doen alsof toeval niet bestaat

Maar er is een groot verschil tussen het Europese denken en het Amerikaanse. Amerikanen – ik generaliseer nou een beetje, maar hoop dat u mij dat toestaat – denken en doen alsof toeval niet bestaat. Vanuit de filosofische benadering is dit het consequentialisme. Alles is maakbaar, alles is het gevolg van iets, alles is te beschrijven en alles is te meten. Als u toevallig een elektrisch apparaatje koopt waar alleen de aan- en uitknop van belang is, dan is desondanks de Amerikaanse handleiding enorm dik en wordt daarin vermeld dat u het niet onder water moet houden en het elektriciteitskabeltje NIET moet doorknippen.

In een museumruimte in New York hangt een bordje met de tekst dat meer dan 611 personen in de ruimte gevaarlijk en onwettig is. Dat impliceert dan ook dat iemand het steeds moet meten, noteren, er een audit moet komen, er een jaarverslag moet zijn en tenslotte ook een controlerende instantie die dit aspect beoordeelt. Maar ook, niet genoteerd is niet gedaan.

Het Europese denken is meer gestoeld op het zogenaamde non-consequentialisme, zoals ook naar voren gebracht door de filosoof Immanuel Kant. Alles is niet te overzien en toeval speelt een grote rol. Wel belangrijk is de intentie achter het handelen. En daarom moeten er ook discussies over ‘goed’ en ‘fout’ gevoerd worden.

EPD’s zijn er momenteel veel meer voor correct declareren en vastleggen, dan voor het verbeteren van patiëntenzorg

De afgelopen decennia heeft het Amerikaanse denken steeds meer bezitgenomen van onze manier van werken in de gezondheidszorg. Excessen in de verpleeghuiszorg en wijkzorg, waarbij medewerkers op iPads iedere handeling die ze verricht hebben moeten vastleggen, spreken tot de verbeelding. Maar het is inmiddels ook al bon-ton in andere takken van de geneeskunde. De gebruikte elektronische patiëntendossiers in ziekenhuizen zijn momenteel veel meer voor het correct kunnen declareren en vastleggen, dan om de zorg voor de patiënt te verbeteren. Wetenschappelijke verenigingen blijven nog steeds vasthouden aan grote producties van protocollen en afvinklijsten.

Nu we het erover eens zijn dat de zorg OntRegeld moet worden, is het van belang dat wij de diagnose, veramerikanisering, met zijn allen goed stellen om vervolgens de juiste therapie te kunnen toepassen: flink schrappen en weer Europees denken naast een beetje Amerikaans.

Delen