Toestemming ouder

Huisarts Jan-Willem heeft diverse patiënten in zijn praktijk die in een gespannen echtscheidingssituatie zijn verwikkeld. De kinderen komen centraal te staan in de strijd tussen de ouders en verworden van oogappel tot twistappel.

Een vader komt met zijn minderjarige zoon Jan naar de praktijk en geeft aan dat hij zich ernstig zorgen maakt. Jan maakt thuis veel ruzie met zijn broertje en de ruzies lopen regelmatig uit de hand. Ook is hij agressief op school. De schoolresultaten van Jan laten zeer te wensen over, ondanks inzet van huiswerkbegeleiding. Vader wijt dit alles aan de opvoedingssituatie bij moeder thuis en wenst een doorverwijzing naar de psycholoog. De moeder vindt dit helemaal niet nodig. Zij denkt dat de jongen moet wennen aan de nieuwe thuissituatie en vanzelf wel zal bijdraaien. Kan de huisarts deze doorverwijzing geven zonder dat de moeder hiervoor toestemming hoeft te geven?

Antwoord

Florien van Woerden is juridisch adviseur bij VvAA

Florien van Woerden is juridisch adviseur bij VvAA

Is altijd toestemming van beide ouders nodig voor het inzetten van een behandeling van minderjarige kinderen? Hoofdregel is dat bij kinderen jonger dan 12 jaar beide gezaghebbende ouders samen
beslissen over het inzetten van een behandeling. Bij kinderen tussen 12 en 16 jaar is naast toestemming van de ouders ook die van het kind vereist. Een kind van 16 of 17 beslist zelfstandig. Deze regels vloeien voort uit de Wet geneeskundige behandelingsovereenkomst.

Het is gebruikelijk dat ouders na een echtscheiding gezamenlijk het gezag behouden. Ook als ze gescheiden zijn, moeten beide ouders over het algemeen dus toestemming geven voor het inzetten van een behandeling. Maar dat wil niet zeggen dat de arts expliciet toestemming aan de andere ouder moet vragen, deze toestemming mag ook worden verondersteld. In de praktijk wordt het kind meestal vergezeld door één ouder. De arts mag er dan van uitgaan dat deze namens de andere ouder handelt, ook als er sprake is van een echtscheiding. Dat is alleen anders wanneer de arts een reden heeft om te veronderstellen dat dit niet zo is. Ook wanneer sprake is van een ongebruikelijke, ingrijpende of niet-noodzakelijke behandeling, moet de arts toestemming aan beide ouders vragen.

De arts mag ervan uitgaan dat de ene ouder namens de andere handelt

Een doorverwijzing naar een psycholoog, zoals in de vraag hiernaast, of het op structurele basis innemen van geneesmiddelen, zijn niet-gebruikelijke behandelingen. In dat geval heeft de huisarts de toestemming van beide ouders nodig. Is het kind tussen de 12 en 16 jaar oud, dan is toestemming van het kind en beide ouders nodig. In een acute situatie mag de arts sowieso zonder toestemming van de ouders handelen.

Als een van beide ouders de behandeling weigert, terwijl deze zeer noodzakelijk is voor het kind en de motieven om te weigeren niet zijn ingegeven door het belang van het kind, kan de arts de weigering passeren en op grond van goed hulpverlenerschap het kind toch behandelen. Bij twijfel is het raadzaam een collega-arts te raadplegen. De arts moet de weigerende ouder hierover zo mogelijk informeren.

Delen