Verplicht vaccinatiebewijs?

De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft de commissie Ethiek en Recht van de Gezondheidsraad gevraagd een advies uit te brengen voor de ethische dilemma’s en vragen die zich kunnen voordoen bij de COVID-19-vaccinatie. Mogen private partijen bijvoorbeeld een vaccinatiebewijs verplicht stellen? Op 4 februari bracht de Gezondheidsraad hierover advies uit.

Tekst: Katrijn van Berkum en Timo van Oosterhout | Beeld: Shutterstock

Op weg naar een meer open samenleving speelt het vaccinatiebewijs een belangrijke rol. Private partijen (werkgevers, horeca en evenementenorganisaties), maar ook zorginstellingen of scholen (private partijen die collectieve publieke diensten uitvoeren) zouden een vaccinatiebewijs verplicht kunnen stellen. Bijvoorbeeld om weer open te kunnen, meer bezoekers te trekken of in het belang van de zorgplicht naar anderen. Mogen die private partijen dat zomaar en wat is de rol van de overheid hierin?

Afwegingskader vaccinatiebewijs

De Gezondheidsraad concludeert dat het private partijen is toegestaan om een vaccinatiebewijs als voorwaarde te stellen voor toegang tot diensten of voorzieningen. Dit zolang ze binnen de grenzen van de relevante wet- en regelgeving blijven. 

Er mag niet gehandeld worden in strijd met het discriminatieverbod, de Algemene wet gelijke behandeling (AWGB) en de privacywetgeving. Private partijen moeten een belangenafweging maken en kunnen aantonen dat het vaccinatiebewijs een gerechtvaardigd doel dient. 

Voor de belangenafweging heeft de Gezondheidsraad onderstaand kader opgesteld:

  • Vaccinatiebewijzen moeten effectief en noodzakelijk zijn voor het bereiken van de beoogde doelstelling.
  • Vaccinatiebewijzen moeten proportio- neel en de minst ingrijpende maatregel zijn om de beoogde doelstelling te bereiken.
  • Private partijen moeten potentiële schadelijke gevolgen minimaliseren.
  • Vaccinatiebewijzen mogen niet leiden tot ongerechtvaardigde uitsluiting en discriminatie.
  • Private partijen moeten zich houden aan de privacywetgeving.
  • Private partijen moeten periodiek evalueren of de inzet van vaccinatiebewijzen nog voldoet aan de voorwaarden.

Rol overheid

De Gezondheidsraad vindt dat de overheid de verantwoordelijkheid heeft om toezicht te houden op een gerechtvaardigde inzet van vaccinatiebewijzen door private partijen. Dat zou kunnen door het opstellen van wetgeving of door te stimuleren dat de brancheorganisaties hiervoor zelf richtlijnen opstellen.

Europees paspoort?

Ook in Europees verband zijn er ontwikkelingen. Zo heeft de Europese Commissie laten weten binnen afzienbare tijd met een wetsvoorstel te komen voor een vaccinatiepaspoort, om op die manier het vrij reizen binnen Europa weer mogelijk te maken. Het streven is om dit allemaal nog voor de komende zomervakantie te realiseren.

Zie ook gezondheidsraad.nl

Senior jurist Katrijn van Berkum en advocaat Timo van Oosterhout zijn werkzaam bij stichting VvAA Rechtsbijstand

Delen