Ruim baan voor de leden

Bijna een eeuw oud, maar desalniettemin springlevend; VvAA blijft zich ontwikkelen en heeft de afgelopen periode plannen gemaakt voor tenminste nog 100 jaar. Ledenparticipatie, bestuurlijke vernieuwing en nog intensievere samenwerking zijn belangrijke componenten van die plannen. Directievoorzitter Bart Janknegt en bestuursvoorzitter Willem Veerman zien ruimte ‘die eerder wellicht onvoldoende werd benut’.

Tekst: Marjan Enzlin Beeld: De Beeldredaktie/Herbert Wiggerman

Bart Janknegt (links) en Willem Veerman

In 1924 richtten een huisarts, tandarts en dierenarts een vereniging op die onderlinge autoverzekeringen moest borgen: de Vereeniging voor Verzeekering van Artsen-Automobilisten, vandaag bekend als VvAA. Bijna 100 jaar later zijn ruim 125.000 zorgprofessionals lid, verzorgt de organisatie tal van producten en diensten (niet alleen op verzekeringsgebied, maar ook op het gebied van juridische dienstverlening en ondersteuning bij praktijkvoering bijvoorbeeld) en faciliteert ze daarnaast beroepsoverstijgende initiatieven als het gaat om belangrijke thema’s zoals het terugdringen van de administratieve regeldruk in de gezondheidszorg. 

Bijna 100-jarige VvAA zet koers uit richting volgende eeuw

De afgelopen periode stond vrijwel geheel in het teken van het faciliteren en steunen van leden in de COVID-19-crisis, waarvoor de organisatie hoge rapportcijfers ontving, al was niet iedereen op elk punt even enthousiast. Het faciliteren en financieel ondersteunen van stichting Zorg na Werk in Coronazorg (ZWiC) werd bijvoorbeeld alom zeer gewaardeerd, evenals het informatieve en steeds actuele COVID-dossier op de VvAA-website. Tegelijkertijd was er bij een aantal huisartsen forse kritiek op het handelen van VvAA als het ging om de wens van huisartsen en patiënten om in enkele gevallen tegen het geldende overheidsbeleid in tóch personen onder de 60 jaar met het AstraZeneca-vaccin te vaccineren. VvAA vroeg de minister daarin helderheid te geven en huisartsen tegemoet te komen door het beleid te verruimen, maar gaf leden ook het advies om de genoemde groep niet te vaccineren tot de minister in duidelijkheid zou voorzien. Vanwege eventuele juridische consequenties en het daarmee mogelijk niet gedekt zijn van claims door de beroepsaansprakelijkheidsverzekering. Een deel van de huisartsen begreep dat advies, een aantal beschuldigde VvAA ervan zich op te stellen als een verzekeraar en niet als een specifiek op de belangen van leden gerichte dienstverlener.

“Een lastig dossier”, verzucht de bestuursvoorzitter van Vereniging VvAA, Willem Veerman, zelf huisarts. “In de communicatie hierover is iets niet goed of goed genoeg gegaan. Een deel van onze leden voelde zich niet gesteund. Het tegenovergestelde was de bedoeling. We wilden onze leden juíst goed informeren over de mogelijke gevolgen, maar dat werd door een deel van hen gepercipieerd als een koude, zakelijke benadering. Ik moet eerlijk zeggen dat ik dat op voorhand ook niet zag. Misschien heb ik te weinig naar dat bericht gekeken vanuit het perspectief van het individuele lid dat met een dilemma achterbleef, waardoor ik onvoldoende aanvoelde hoe het in een deel van mijn eigen beroepsgroep gepercipieerd zou worden. Bestuursleden hebben vervolgens persoonlijk contact opgenomen met een aantal van deze leden om uit te leggen wat wél de bedoeling was en gelukkig was er begrip voor het standpunt van VvAA en waardering voor de lobby achter de schermen naar onder meer de IGJ. Onze oproep heeft er mede toe geleid dat kamerlid Paternotte tijdens een debat met de minister heeft gevraagd om meer duidelijkheid voor huisartsen.” 

Enige turbulentie

Veerman schetst hier een voorbeeld van een punt dat in de afgelopen anderhalf jaar binnen VvAA hoog op de agenda stond: de verbinding met leden/klanten en hun behoeften. Al onder oud-bestuursvoorzitter Gerlach Cerfontaine zochten de vereniging en het daaraan verbonden bedrijf (zie verder: Onlosmakelijk verbonden) gezamenlijk naar wegen om de leden nog beter te bedienen en meer te betrekken bij de koers. In diezelfde periode roerde de vereniging zich in haar rol als enige aandeelhouder in het bedrijf, hetgeen aanvankelijk tot enige interne turbulentie leidde. Maar sinds het aantreden van Bart Janknegt als directievoorzitter en het aangekondigde aftreden van Cerfontaine, die ad interim door Veerman werd opgevolgd, werd al snel de eerder ingeslagen weg richting bestuurlijke vernieuwing, intensievere samenwerking en meer ledenparticipatie teruggevonden. Ondanks (en misschien ook wel dankzij) de COVID-19-crisis die zich aandiende en die VvAA en haar leden intensief bezighield en nog steeds bezighoudt.

“De organisatie is, bijna honderd jaar na oprichting, nog steeds zeer solide”, wil Janknegt allereerst kwijt. “Na bijna een eeuw vertrouwen van onze leden, is het onze opdracht en ambitie ervoor te zorgen dat we de volgende honderd jaar net zo stevig verder kunnen. Ik heb het gevoel dat we in de afgelopen periode gezamenlijk de stevige fundamenten hebben kunnen uitbouwen. En met samen bedoel ik dan het bedrijf, de vereniging én de leden. Er is ruimte ontstaan voor een nieuw vertrekpunt. Ruimte die er eerder misschien wel was, maar niet altijd optimaal werd benut. We zijn het erover eens dat we nóg veel meer gezamenlijk gaan oppakken en hebben de ambitie uitgesproken steeds in verbinding te blijven, óók wanneer het lastig wordt en wanneer niet altijd voor iedereen dezelfde belangen gelden. Want dat is wel een gegeven: behalve dat VvAA een enorme stuwkracht heeft doordat de meeste zorgdisciplines in de organisatie verenigd zijn, speelt natuurlijk ook dat niet voor elke groep dezelfde thema’s van belang zijn en dat sommige disciplines op bepaalde dossiers tegengestelde behoeften en belangen hebben. Of dat werkgevers in de zorg andere uitdagingen hebben dan hun werknemers. Tenslotte kan het ook zomaar zo zijn dat de vereniging iets nodig vindt waarmee het bedrijf weinig kan, of andersom. We hebben ons gerealiseerd dat we dan niet altijd stelling hoeven te nemen. Zolang we de intentie hebben om een open gesprek te blijven voeren met elkaar én met onze leden en klanten.”

‘Daar waar de belangen van leden verdeeld zijn, hoeven we geen kant te kiezen, maar kunnen we van waarde zijn door het gesprek daarover te faciliteren’

Veerman vult aan: “Daarnaast blijft het natuurlijk belangrijk om als VvAA wél duidelijk stelling in te nemen als het gaat om algemene thema’s die in het zorgveld spelen, zoals het terugdringen van onnodige administratiedruk en overbodige bureaucratie. Daar waar de belangen van leden verdeeld zijn, hoeven we geen kant te kiezen, maar kunnen we van waarde zijn door het gesprek of debat daarover tussen leden onderling en tussen leden en andere betrokkenen te faciliteren. De arbeidsmarkt in de zorg is bijvoorbeeld zo’n onderwerp waarbij niet voor iedereen dezelfde belangen spelen. Denk maar aan de problemen waar jonge klaren – uit een aantal specialismen – tegenaan lopen als het gaat om het vinden van een plek.”

Ledenparticipatie

De afgelopen periode heeft VvAA zich dus, behalve met het draaiende houden van de business en de ondersteuning bij COVID-19-gerelateerde zorgen van leden, beziggehouden met de toekomst van de organisatie en vooral met de vraag: wat willen leden in die toekomst van VvAA? Er was een extra ledenbijeenkomst, een ledenpeiling en een online-bijeenkomst waarin kleinere groepjes leden zich met elkaar bogen over specifieke onderwerpen zoals bijvoorbeeld ledenparticipatie. Daarnaast spraken bestuursleden telefonisch met leden en werden ook leden bezocht door Veerman. “Aan de hand van alle opgehaalde informatie rond de behoeften van leden en met de uitkomsten van de gesprekken tussen de vereniging en het bedrijf scherp op het netvlies, ontstond een plan voor de invulling van VvAA voor de komende jaren”, legt Veerman uit. “Op de ALV van 22 juni hebben we deze plannen aan de leden gepresenteerd en de reacties geïnventariseerd. Op de volgende ALV, later in het jaar, zullen we de leden vragen om in te stemmen met de voorgestelde veranderingen.” 

Die voorgenomen veranderingen zijn:

1. Het structureler invulling geven aan ledenparticipatie door de koers van VvAA samen met leden vast en bij te stellen door onder meer:

  • Het in het leven roepen van een ledenraad
  • Het instellen van focusgroepen voor verschillende projecten/thema’s
  • Het organiseren van een tweejaarlijkse VvAA-conferentie t.b.v. inhoudelijke uitwisselingen

2. Een nóg intensievere samenwerking tussen Vereniging VvAA en VvAA Groep B.V.

Daarnaast overweegt het bestuur van de vereniging binnen het bestaande aantal bestuurszetels meer ruimte te maken voor vertegenwoordiging van paramedici in het bestuur. Gedacht wordt bijvoorbeeld aan een bestuurspost voor een verpleeg- of verloskundige. Hetgeen in lijn is met het voornemen om het bestuur een nog betere afspiegeling te laten zijn van de achterban, die allang niet meer uit alleen (tand- en dieren-)artsen bestaat.

Janknegt: “Het lukt ons goed om al de zorgprofessionals uit de verschillende disciplines, vertegenwoordigd in VvAA, vanaf hun studententijd tot aan het moment waarop ze de ‘witte jas’ aan de wilgen hangen – en zelfs daarna – aan ons te binden. In de afgelopen eeuw is er een totaal nieuwe invulling gekomen van al hun mooie zorgberoepen en VvAA is mee ontwikkeld. De organisatie is klaar om via onder meer bestuurlijke vernieuwing en ledenparticipatie de stap te zetten naar een mooi eeuwfeest en een geborgde toekomst daarna.”

Onlosmakelijk verbonden

Hoewel leden VvAA kennen als één geheel, bestaat de organisatie juridisch gezien uit twee onderdelen, die onderling onlosmakelijk met elkaar en met de leden verbonden zijn. Om dat gegeven voor de toekomst te borgen, maakten bestuur en directie in de afgelopen periode plannen voor een nog steviger fundament onder de samenwerking met elkaar én met de leden.

Omdat de meeste leden VvAA waarschijnlijk zien als één geheel, is enige context rond recente ontwikkelingen waarschijnlijk geen overbodige luxe. Zoals gezegd, bestaat de organisatie uit twee juridische entiteiten: Vereniging VvAA met Willem Veerman als voorzitter (a.i sinds 6 oktober 2020) van het bestuur waarin momenteel zeven leden-zorgprofessionals zitting hebben, én het bedrijf VvAA Groep B.V., waarvan Bart Janknegt sinds 12 mei 2020 de directievoorzitter is. De vereniging (ruim 125.000 leden) is enige eigenaar en aandeelhouder van het bedrijf. Arts en Auto is onderdeel van de vereniging, maar de journalistieke redactie functioneert – geborgd door een redactiestatuut – onafhankelijk van VvAA. 

VvAA ontwikkelde zich als (zakelijk) dienstverlener voor leden sinds 2014 óók in de richting van belangenbehartiger voor de multidisciplinaire achterban als het ging om beroepsoverstijgende thema’s. De organisatie faciliteerde daarbij bijvoorbeeld initiatieven rond het borgen van de vrije zorgkeuze (artikel 13: vrije artsenkeuze), bezield werken en het bestrijden van de administratieve regeldruk van zorgprofessionals ([Ont]Regel de zorg). Deze ontwikkeling, waarin de twee entiteiten ieder een eigen rol hebben, wordt sinds enkele jaren weergegeven in de karakterisering: VvAA, Stem en Steun van zorgverlenend Nederland. Waarbij Stem staat voor het ondersteunen van initiatieven op beroepsoverstijgende thema’s, vooral aangejaagd door Vereniging VvAA, en Steun voor de producten en diensten aangeboden en ontwikkeld door VvAA Groep B.V.

In de overtuiging dat Stem en Steun onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn en bovendien afhankelijk van behoeften van de leden, hebben bestuur en directie zich voorgenomen in de toekomst nog veel intensiever samen op te trekken en daarnaast ook leden structureel te betrekken bij de koers.
Daartoe werden voorgenomen plannen rondom ledenparticipatie, bestuurlijke vernieuwing en statutaire aanpassingen op 22 juni in de Algemene Ledenvergadering (ALV) besproken. In een extra ALV later dit jaar worden deze wijzigingen ter goedkeuring aan de leden voorgelegd.

Delen