Wanneer geneeskundige verklaring afgeven?

Wat zijn de voorwaarden waaronder een arts een geneeskundige verklaring aan een patiënt mag afgeven? Deze vraag kwam in oktober aan de orde bij het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg in Amsterdam. In die zaak werd een arts berispt die op het verzoek van de ex-echtgenote van klager een geneeskundige verklaring heeft afgegeven in het kader van een echtscheidingsprocedure.

^{Auteurs: Katrijn van Berkum en Timo Oosterhout}

In deze zaak zijn twee klachten aan het tuchtcollege voorgelegd:

1) De klager bestrijdt het beeld dat de arts in de door hem afgeven verklaring van hem geeft.
2) De klager beklaagt zich over het feit dat de arts de brief heeft opgesteld en afgegeven, terwijl hij wist dat deze in een rechtszaak in het kader van een echtscheidingsprocedure zou worden gebruikt. Omdat het Regionaal Tuchtcollege stelt dat dit laatste gegeven in dit geval reeds verwijtbaar moet worden geacht, wordt er in de beoordeling van deze casus verder niet op de inhoud van de afgegeven brief ingegaan.

Het Regionaal Tuchtcollege overweegt dat voor het opstellen van een geneeskundige verklaring strikte regels gelden, zoals neergelegd in de KNMG-richtlijn Omgaan met medische gegevens. Dit houdt in dat een geneeskundige verklaring een (schriftelijke) verklaring is die alleen mag worden opgesteld door een onafhankelijke arts, en dat deze een oordeel bevat over een patiënt en over de (medische) (on)geschiktheid van een patiënt om bepaalde dingen wel of niet te doen.

Strikte regels

Dit houdt in dat een geneeskundige verklaring een (schriftelijke) verklaring is die alleen mag worden opgesteld door een onafhankelijke arts, en dat deze een oordeel bevat over een patiënt en over de (medische) geschiktheid of ongeschiktheid van een patiënt om bepaalde dingen wel of niet te doen.

Een behandelend arts mag geen geneeskundige verklaring afgeven over eigen patiënten. In een geneeskundige verklaring wordt op basis van medische gegevens een waardeoordeel over de patiënt en diens gezondheidstoestand gegeven. De verklaring dient een ander doel dan behandeling of begeleiding.

Onafhankelijk

Dat het afgeven van geneeskundige verklaringen door de behandelend arts niet is toegestaan, is vastgelegd in artikel 6.4 van de KNMG-richtlijn. De redenen daarvoor zijn dat het bij zo’n verklaring vaak gaat om een belang van de patiënt dat buiten de deskundigheid en verantwoordelijkheid van de arts ligt, en dat de verklaring niet is bedoeld voor de behandeling of de begeleiding van de patiënt.

Het Regionaal Tuchtcollege oordeelde dat in deze casus de arts geen onafhankelijke arts is, maar de (oud-)behandelaar van de ex-echtgenote. Hij mocht daarom de geneeskundige verklaring waar zij om verzocht niet opstellen. Het verweer van de arts dat hij hiervan onvoldoende op de hoogte was, maakt dit niet anders, aldus het college.

Het Regionaal Tuchtcollege oordeelde verder dat de verklaring bovendien zonder medeweten en zonder toestemming van klager aan de ex-echtgenote van klager is afgegeven, terwijl de arts wist dat de brief in een juridische procedure zou worden gebruikt. Hierdoor heeft de arts naast de schending van de medisch-professionele regels over de afgifte, ook het medisch beroepsgeheim jegens de klager geschonden. Het Regionaal Tuchtcollege oordeelt de klacht daarom gegrond en legt de arts de maatregel van een berisping op.

Uit de uitspraak van het Regionaal Tuchtcollege blijkt dat de arts ter terechtzitting geen inzicht heeft getoond in de onjuistheid van zijn handelen, ook niet nadat het college hem op de geldende regels daarover heeft gewezen.

Algemeen belang

Opvallend is dat het college er bewust voor heeft gekozen dat de uitspraak om redenen aan het algemeen belang ontleend, dient te worden gepubliceerd in de Nederlandse Staatscourant en het tijdschrift Medisch Contact. Het college heeft de indruk dat de afgifte van de geneeskundige verklaringen artsen in de praktijk vaak problemen geeft. Het college hoopt daarom dat andere artsen mogelijk lering kunnen trekken uit deze uitspraak.

Bekijk de complete uitspraak van het Regionaal Tuchtcollege Amsterdam van 28 oktober 2022 op de website tuchtrecht.overheid.nl.