Waterstof – Kwestie van lange adem
Een verhaal in Arts en Auto over waterstof als alternatief voor fossiele brandstoffen dateert van twee jaar geleden. De introductie van de nieuwe Toyota Mirai vormt een mooie aanleiding om te kijken hoe het er inmiddels voor staat.
Tekst: Bart van den Acker | Beeld: Maaike Stam
“Zoals we tot nu toe benzine en diesel naast elkaar kennen, wordt dat op termijn batterij-elektrisch en waterstof-elektrisch.” Het was een voorspelling die Jan Paul Kerkhof deed toen ik hem een paar jaar terug sprak voor een vakblad. Als eerste Nederlandse exploitant van een commercieel waterstofstation – in Den Haag – zag hij toen (en nog steeds) waterstof bij uitstek als zeer geschikt voor zware voertuigen die grote afstanden afleggen of intensief worden gebruikt. Immers, bij het vervoer van goederen gaan heel zware accu’s ten koste van het nuttig laadvermogen, waardoor batterij-elektrische aandrijving in die gevallen heel inefficiënt is – nog los van de tijdrovende oplaadtijd.
Bij waterstof-elektrische aandrijving gelden die bezwaren niet. Enkele minuten waterstof tanken brengt voldoende energie aan boord om vele honderden kilometers te rijden. Precies dus zoals bij benzine of diesel tanken. Toch zijn Toyota en Hyundai op dit moment de enige twee automerken die in West-Europa waterstof-elektrische auto’s (respectievelijk de Mirai en de Nexo) in het leveringsprogramma hebben. Honda maakt ze ook, maar biedt het model Clarity hier niet aan.
In Japan en enkele andere Aziatische landen is waterstof als energiedrager al veel belangrijker dan bij ons. De atleten bij de Olympische Spelen in Tokio worden straks door Toyota emissieloos op waterstof vervoerd.
‘In Japan en enkele andere Aziatische landen is waterstof als energiedrager al veel belangrijker dan bij ons’
Het is bekend dat diverse merken al wel vergevorderd zijn met de ontwikkeling van een waterstofmodel, maar vooralsnog een afwachtende houding aannemen met de introductie ervan. Mercedes-Benz heeft een model in productie, maar levert deze GLC F-Cell voorlopig niet in Nederland. Goed nieuws daarentegen is dat zowel enkele merken uit de Stellantis-groep (Peugeot, Citroën, Opel, Fiat) als Renault op afzienbare termijn waterstof-elektrische lichte bedrijfsauto’s op de markt brengen.
Wat met de overgang naar elektrisch rijden aan de ene kant en de emissievrije productie van elektriciteit aan de andere kant steeds meer dreigt, is een enorme discrepantie tussen de timing van vraag en aanbod. De behoefte aan elektriciteit is als een soort golfbeweging verdeeld over een werkdag, terwijl de vraag ’s nachts heel gering is. De elektriciteit die in windmolenparken op de Noordzee in die uren wordt opgewekt, maar waaraan op dat moment geen directe behoefte bestaat, is niet op te slaan in accu’s en dergelijke. Windmolens in de nachtelijke uren stil zetten, zou zonde zijn.
Wat die windmolenparken wél kunnen, is ter plekke gezuiverd zeewater omzetten in waterstofgas; dit gas kan vervolgens per schip of via een pijplijn worden getransporteerd om de hierin opgeslagen energie aan land te gebruiken bijvoorbeeld in vrachtwagens, bussen, treinen en auto’s. Waterstof is overigens ook op andere manieren bruikbaar, bijvoorbeeld als vervanger van aardgas. Helemaal nieuw is dat niet, want het vroeger in veel steden gebruikte ‘stadsgas’ bestond ook voor een deel uit waterstof.
Schiphol
Als waterstof doorbreekt dan zal het, vanwege de grote actieradius van waterstofauto’s, waarschijnlijk vooral in trek zijn bij automobilisten die veel kilometers rijden. Zet op Schiphol een waterstoftankstation neer en het vele opladen voor de daar gestationeerde elektrische taxi’s is niet langer nodig. Maar zolang er nog heel weinig waterstofauto’s rondrijden, is de exploitatie van zo’n station niet rendabel. Omgekeerd geldt dat er geen vraag komt naar dit soort auto’s wanneer de tankinfrastructuur achterblijft. Kortom; een kwestie van de kip en het ei. Een ‘waterstofdoorbraak’ in de transportsector en het openbaar vervoer kan daarom doorslaggevend zijn.
Vijftig stations
Op dit moment zijn er in ons land zeven commerciële waterstoftankstations (Amsterdam-West, Arnhem, Delfzijl, Den Haag, Helmond, Hoofddorp, Rhoon). Nog dit jaar wordt dit aantal uitgebreid naar vijftien. Kijken we naar de landen om ons heen, dan zien we dat er in Duitsland al tientallen stations zijn, maar dat de rest van Europa – net als Nederland – achterblijft. Volgens de planning van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat moet ons land in 2025 vijftig waterstoftankstations tellen (zie ook opwegmetwaterstof.nl). Die vijftig stations zouden over vier jaar genoeg moeten zijn voor een landelijke dekking. Deskundigen zijn overtuigd van het nut van waterstof. De grootschalige toepassing lijkt vooral een kwestie van een behoorlijk lange adem.
De nieuwe Mirai
‘Mirai’ is het Japanse woord voor toekomst. Die naam past veel beter bij de tweede generatie dan bij het eerste model, dat ik in 2015 voor Arts en Auto besprak. De nieuwe Mirai is gebaseerd op het platform van de Lexus LS. De verwachtingen zijn dan ook hooggespannen en de Mirai heeft die zelfs ruimschoots overtroffen. Het is een zeer moderne, uiterst comfortabele en ‘rustgevende’ auto, die met name zeer geschikt is voor wie véél (zakelijke) kilometers aflegt. Eenmaal op weg wijst niets erop dat de techniek zo bijzonder is; hij is net zo stil en soepel als een moderne batterij-elektrische auto. De ruimte op de achterbank is groot genoeg voor twee volwassenen, maar wat kleiner dan men zou verwachten in een dergelijke ‘limousine’.
Het waterstofgas tanken gaat uitermate simpel en is minder omslachtig dan autogas tanken. Waterstof wordt getankt per kilo. Met het bescheiden aanbod van nu kost een kilo € 12,-. Met de Mirai verbruikte ik iets minder dan een kilo op honderd kilometer. Met een gemiddelde benzineprijs van € 1,75 per liter kan ik voor die € 12,- bijna 7 (6.85) liter benzine kopen. Dit betekent dat de brandstofkosten voor deze luxe sedan overeenkomen met die voor een auto met benzinemotor die gemiddeld 1 op 14,5 á 15 rijdt, wat heel voordelig is voor een auto van dit formaat. Het prijskaartje van de nieuwe Mirai is wel aanzienlijk: hij staat in de showroom vanaf € 65.995,- (wat wel bijna € 15.000,- minder is dan de vorige).
2 reacties
Het is onbegrijpelijk dat de transmissie van fossiele brandstoffen niet gepaard gaat met de ontwikkeling van omzetting van (zee)water naar waterstofgas en zuurstof. Toyota bouwt op dit moment een woonstad in Japan, die van energie op waterstofgas wordt voorzien. Maar van de drie enige autoproducenten van waterstof-elektrische auto’s is de Mirai de enige die commercieel te verkrijgen is. De Nexo van Hyundai is particulier niet te koop en Honda stopt dit jaar met de Clarity Fuel Cell. Nog onbegrijpelijker is de vervuilende productie van de accu’s van de electrisch aangedreven auto’s.
Jan Kellermann Slote
18 juni 2021 / 18:56Waterstof is veel inefficiënter en daarmee veel duurder, dan gelijk op elektriciteit gaan rijden. En een waterstofauto heeft ook een accu nodig. Maar de lobby van bedrijven als Shell is sterk. Waterstof in personenauto’s gaat niet gebeuren, maar andere toepassingen zijn goed mogelijk.
Dr Nolens
19 juni 2021 / 17:28