‘We leefden in een Heidi-film’

Vanaf zijn achttiende droomde hij ervan een ‘wilderniss school’ te beginnen. Die droom maakt huisarts Raymond Landgraaf nu waar in de Italiaanse Alpen. Hij bezit er sinds kort zelfs een berg, zijn eigen ‘healing mountain’.

Tekst: Martijn Reinink  Beeld: Caspar Diederik/Hermen van de Waal (portretfoto)

In het holst van de nacht staan ze op. Vandaag willen ze de top bereiken, die op zo’n 5.000 meter hoogte ligt. De klim, met touwen en pikhouwelen, is zwaar en duurt uren, maar het is het waard. Het uitzicht over de Amerikaanse Rocky Mountains is fabelachtig. Maar dan, binnen enkele minuten, maakt de strakblauwe hemel plaats voor donkere wolken. Voordat hij het weet, slaat de bliksem in. Het is alsof de aarde in tweeën splijt. Het staal van zijn helm brandt in zijn hoofdhuid, maar hij leeft nog. Razendsnel maakt hij een knoop in zijn klimharnas. In een paar sprongen vliegt hij van de 50 meter hoge rotspartij af, naar de rest van de groep, waardoor hij aan een fatale tweede inslag ontkomt.

Twee decennia later spreekt huisarts Raymond Landgraaf (40) van een life changing moment. “Ik kom uit een braaf Goois nest. Mijn leven was voor me uitgestippeld: via het hockeyveld, het vwo en de universiteit zou ik een goedbetaalde baan in het zakenleven vinden. In mijn omgeving waren veel juristen en economen, mijn vader was notaris, daarom ben ik rechten gaan doen.”

Met zijn propedeuse rechten op zak gaat Landgraaf een jaar in Amerika studeren. Hij sluit het af met een ‘outdoor leadership course’, een maand survival in de Rockies. Die tijd in de bergen en de bijna-doodervaring veranderen hem. “Jarenlang had ik gedaan wat men van me verwachtte. Vanaf dat moment besloot ik mijn hart te volgen. Living my dream. Zelf het canvas van mijn leven inkleuren. Hoe? Dat wist ik nog niet precies. Wel wist ik dat ik later een ‘wilderniss school’ in de bergen wilde beginnen, en dat rechten niet de studie was waar ik gelukkig van werd.”

Landgraaf switcht naar economie. Ontwikkelingseconomie spreekt hem aan. Al voelt hij zich meer thuis in de natuur dan op de universiteit. Tijdens de studie grijpt hij elke mogelijkheid aan om op reis te gaan. Na Azië, Mexico en Afrika gaat hij in zijn laatste jaar naar Zuid-Amerika, samen met zijn toenmalige vriendin en huidige vrouw Blanca. Hij doet er onderzoek in de Peruaanse jungle. “We leefden er een maand samen met indianen die nog nooit witte mensen hadden gezien.” Hij ontmoet er een oude sjamaan. Nog een life changing moment. De medicijnman inspireert hem om dokter te worden, iets wat hij stiekem al jaren wil. “Ik had een alfa-pakket op de middelbare school, waardoor geneeskunde nooit echt een optie was geweest.” Maar nu zorgt hij ervoor dat het een optie wordt.

Verademing

Terug in Nederland bestelt Landgraaf de benodigde boeken uit 4, 5 en 6 vwo. Hij doet staatsexamen en wordt direct ingeloot. “Waar mijn familie dacht dat ik als econoom bij de Verenigde Naties of zo aan de slag zou gaan, ging ik weer de schoolbanken in. Geneeskunde was een verademing, ik slurpte alle informatie op.” Tijdens zijn propedeusejaar rondt hij zijn economieopleiding af.

Landgraaf wordt huisarts, gaat als waarnemer aan de slag en ziet opvallend veel patiënten, maar ook co-assistenten en collega-dokters met aan een burn-out gerelateerde klachten. “Ik raadde ze aan gas terug te nemen. Tot ik me op een dag realiseerde dat ik zelf ook al te lang in de hoogste versnelling leefde. Ons leven was volgepland. Hectisch. Een ratrace. Allebei veel werken, een druk sociaal leven, en dat met een pasgeboren zoon en een dochter van 1,5 jaar.”

‘Laten we een tijdje weggaan’, zegt Landgraaf tegen zijn vrouw. Weg van de drukte. Op zoek naar rust, naar natuur, naar harmonie, naar elkaar. In no-time vindt de huisarts een baan in Nieuw-Zeeland, maar eerst gaan ze nog op vakantie naar Alagna Valsesia, een vallei in Piëmonte, in Noord-Italië. “We reden de vallei binnen; het was overweldigend. De ongerepte natuur, de bergen, het buitenleven. ‘Waarom gaan we hier niet naartoe?’, zeiden we tegen elkaar. Zes jaar later kunnen we wel stellen dat die vakantie een beetje uit de hand is gelopen.”

Tussen twee werelden

Een paar maanden La Bella Italia, dat is het idee. “We hadden geen vastomlijnd plan. We hebben onze koffers gepakt, ons huis onderverhuurd en zijn vertrokken.” Landgraaf kan er als waarnemend huisarts aan het werk, maar spreekt geen woord Italiaans. Het duurt zes maanden voordat het papierwerk in orde is en zijn diploma in Italië wordt erkend. Dat geeft hem de tijd de taal onder de knie te krijgen. “Ik liep in die periode al wel mee met een huisarts. Zo leerde ik Italiaans. Ik heb geen cursus gevolgd, ik heb geluk met een talenknobbel.”

‘We hakten ons eigen hout en aten van het land’

Om zijn registratie te behouden, werkt hij regelmatig een poosje als waarnemer in Nederland en dan weer een paar weken in Italië. Zo reist hij heen en weer tussen twee werelden. “In deze streek in Italië ga je als huisarts vijftig jaar terug in de tijd. Je werkt alleen, zonder assistente, trekt van het ene dorpje in de vallei naar het andere, waar je inloopspreekuur houdt in een klein kamertje. Patiënten zitten er geduldig te wachten. Niemand heeft haast.” Het contrast tussen het leven in Amsterdam en in Alagna is nog groter. “We hakten ons eigen hout en aten van het land. De kinderen gingen met een geitenhoeder de bergen in. Als er een pak sneeuw lag, brachten we ze op de ski’s naar school. We hebben echt een paar jaar in een Heidi-film geleefd.”

Digitale detox

De Alpen geven Landgraaf bovendien de kans zijn jeugddroom te verwezenlijken. Onder de naam Otro Elements, naar de vallei Val d’Otro, start Landgraaf in 2013 met het organiseren van expedities. “Voor wie alle stress en hectiek even wil ontvluchten en de helende werking van de natuur wil ervaren. We gaan vijf dagen back-to-basic. Het is een digitale detox, dus zonder tablet en telefoon.” Sinds 2015 organiseert Landgraaf met Otro Elements Care ook geaccrediteerde nascholingen voor huisartsen en medisch specialisten. “Over leefstijlgerichte interventies, op wetenschappelijke basis. De nascholing vindt plaats in een herbergje boven op een berg, waar je alleen te voet of per ezel kunt komen. In de tijd die resteert, wandelen we door de bergen, maken we zelf vuur, hakken we hout en zwemmen we in ijskoude rivieren. De expeditie is namelijk ook bedoeld voor de dokter zelf. Om tot rust te komen, te reflecteren en de passie voor het vak, die sommigen zijn kwijtgeraakt, terug te vinden.”

‘Bij de expedities gaan we vijf dagen back to basic, het is een digitale detox’

Na drie jaar in de Heidi-film te hebben geleefd, is het tijd voor een volgende stap. “Onze dochter moest naar de lagere school, maar was in haar leeftijdscategorie de enige in het dorp. En als huisarts kon ik in Italië, hoe romantisch het ook was, toch niet helemaal mijn ei kwijt. Het is er erg gemedicaliseerd, je moet snel doorverwijzen.” De keuze is: terug naar Nederland of verhuizen naar een plek dicht bij de Zwitserse grens, zodat Landgraaf daar kan werken. “In Zwitserland kun je wel net als in Nederland echt eerstelijnszorg verrichten.”

Het wordt dat laatste. Ze worden verliefd op het Comomeer, gelegen aan de voet van de Zwitserse Alpen. “We wonen er in een lieflijk bergdorpje. Kijken uit over het meer. Er lopen herten en wilde zwijnen in de achtertuin. Ook hier leven we redelijk zelfvoorzienend.” Hij werkt nu in het Italiaanstalige deel van Zwitserland en komt af en toe nog naar Nederland voor waarneemwerk en diensten. Met twee uur zijn ze in hun oude woonplaats Alagna, waar Landgraaf nog steeds met groepen op expeditie gaat en waar hij in de winter vrijwillig als bergreddingsarts werkt. “Dan gaan we een weekend skiën met het gezin en ski ik rond met een radio. Als iemand een arm of been breekt, ski ik erheen en verleen ik hulp. Als de gewonde in de helikopter zit, ski ik weer verder.”

Magisch, ruig en weids

Vlak nadat ze het huis aan het Comomeer hebben gekocht, belt vriend en berggids Seppi op: ‘Ray, er staat een
berg te koop. “Het was de ideale plek voor onze expedities. Bovendien zouden we met een eigen berg niet meer afhankelijk zijn van anderen. Maar we hadden net alles op de rit en konden eindelijk een beetje fatsoenlijk rondkomen.” Twijfel dus, maar tóch besluiten ze ervoor te gaan. “Living the dream, hè? De berg is magisch, ruig, weids, maar ook intiem. Twintig hectare heuvels, bos, weilanden en er staan drie prachtige oude berghutten, met uitzicht over het machtige Monte Rosa-massief.”

‘De expeditie is ook bedoeld voor de dokter zelf’

Het heeft wat voeten in de aarde gehad, de Italiaanse bureaucratie is een ramp, zeker wanneer je als buitenlander een berg wilt kopen, maar eerder dit jaar zijn Landgraaf en zijn vrouw officieel eigenaar geworden van Alpe Selvaccia. “Langzamerhand willen we het laten uitgroeien tot een back-to-nature retreat centre, een healing mountain. Als we dat voor elkaar krijgen, kan ik wel zeggen dat ik mijn droom meer dan heb waargemaakt.”

Delen