Zelfmoordaanslag

Hoe ver weg is lang geleden? Je kijkt naar een zandloper, het zand stroomt naar beneden, je keert de zandloper om en het proces herhaalt zich zo vaak als jij dat wenst. Zo glijdt de tijd als zand door jouw handen maar nu valt er niets meer te herhalen. Maar let wel: dat zand gaat niet zomaar verloren. Draai je maar eens even om. Jouw verleden formeert zich als een landschap van zand waarover de wind van de vergetelheid raast. Veel onttrekt zich aan jouw waarneming maar tussen wat ooit en nooit is gebeurd, zal altijd verschil blijven. En veel blijft zichtbaar…

Wat gebeurde er op 14 augustus 2007. Al vrij snel presenteert Google mij een triest bericht: Ajax moet George Ogăraru maar liefst vier weken missen. Een drama voor de club, maar ook voor deze Roemeense profvoetballer, die op 23 mei 2006 bij Ajax een contract tot 2010 tekende en het met name op de rechterflank uitstekend doet. Na wat zoekwerk stuit ik echter op nog ander nieuws: op diezelfde dag vinden in de Noord-Iraakse plaats Quahataniya 796 mensen de dood bij een zelfmoordaanslag door IS die tegen Jezidi’s is gericht. Meer dan 1.500 mensen raken gewond.

Tot degenen die deze zwaarste aanslag in de Iraakse (burger)oorlog niet hebben overleefd behoren de ouders van de toen 8-jarige Parwen. Het meisje komt uit een gezin van zes kinderen. Haar moeder is acht maanden zwanger. Omdat Parwen, haar broertjes en zusjes Jezidi’s zijn, worden zij aan hun lot overgelaten. Parwen wordt van school gestuurd. Lijden wat iemand overkomt heeft vrijwel altijd een vlekwerking, waardoor het verveelvoudigt. Voeg daarbij de jaren waarin lijden mensen achtervolgt en elke dag pijn blijft doen. Waar komen wij dan op uit?  

Op de open dag van de noodopvang bij ons in de buurt ontvluchten Mia en ik het kabaal in de ruimte – een soort barak – waar we worden ontvangen. Door een zijdeur lopen we naar een identieke ruimte waar het juist opvallend rustig is. Vermoedelijk mogen bezoekers hier niet komen. Wanneer we op het punt staan huiswaarts te keren, valt mijn oog op een man die helemaal alleen achter in de ruimte zit. Hij kijkt doelloos voor zich uit en lijkt ons niet te zien. Wij lopen in zijn richting en knopen een praatje aan. Zijn naam is Khalid. Parwen is zijn echtgenote.

‘Kunnen wij het lijden dat anderen overkomt juist inschatten?’

Op 6 juli 2021 erkent de Tweede Kamer de misdaden van terreurbeweging IS jegens de Jezidi-gemeenschap als genocide en misdaden tegen de menselijkheid. Directe aanleiding waren de ongekend wrede aanvallen in 2014 en 2015 van IS in Noord-Irak. Duizenden Jezidi’s werden toen vermoord of als slavin verkocht. Tienduizenden zijn gevlucht. Sinjar, waar vooral Jezidi’s woonden, werd grotendeels verwoest en geldt nog steeds als oorlogsgebied. Het verleden van de Jezidi’s is een aaneenschakeling van genocides. Waarom? Louter vanwege hun geloof!

Waar is Parwen? Ze is ‘bij de dokter’ in verband met haar trauma’s. Wij nodigen Parwen en haar man Khalid – beiden twintigers – bij ons thuis uit. Hoezeer een mens ook heeft geleden en lijdt, toch slaagt het velletje om ons lijf er vaak wonderwel in om alles te maskeren. Parwen oogt alsof ze een receptie bezoekt. Zij draagt chique crèmekleurige kleding en haar nagels zijn beurtelings roze en lichtblauw gelakt. De communicatie verloopt stroef. Korte ingesproken zinnen worden digitaal omgezet in een Koerdisch dialect dat Google Translate nog niet machtig is.

Tussen eigen leed en lijden van anderen zit een gigantische kloof. Kunnen wij het lijden dat anderen overkomt juist inschatten? Anderhalf uur zitten wij tegenover een jong stel, waarvan het leven haaks op dat van onze eigen kinderen staat. We horen over de kou en de honger die Khalid en Parwen in met name Turkije hebben geleden, over hoe zij nergens welkom waren maar juist overal werden opgejaagd, over hoe hij ruim drie maanden werd opgesloten in een Griekse gevangenis en over familie in een tentenkamp in Noord-Irak dat ’s nachts in brand is gestoken.

Had lijden maar een kleur. Hoe zou de wereld er dan uitzien? Wie beseft wat Khalid en Parwen hebben doorgemaakt? Toch komen wij mensen als dit stel op straat tegen. Kijken wij hen aan? Wil je zelf eens ervaren wat een glimlach teweeg kan brengen, wees dan niet bang maar groet hen. We delen dezelfde planeet, ademen dezelfde lucht, in veel meer opzichten zijn we elkaars gelijken dan dat wij van elkaar verschillen. Neem de tijd om naar mensen als Khalid en Parwen te luisteren. Zij hebben ons veel te vertellen. En wij… wij kunnen veel van hen leren. Heel veel…

Om redenen van privacy zijn de namen gefingeerd.