Zembla en het UMC Utrecht – een psychoanalyse
Onlangs, bij de opening van de Alex van Warmerdam expositie in het filmmuseum Eye, gebeurde het weer: “Wat is dat toch voor gedoe tussen Zembla en het UMC Utrecht?” vroeg een vriend. “Zijn jullie met elkaar getrouwd of zo?” Goede vraag, dacht ik – en wat moet je daar nu op antwoorden? Niet iets dat je even uitlegt bij experimentele beelden. Beter een blog, om in de toekomst naar te verwijzen.
Mijn ervaring met Zembla
Een jaar geleden (1 juni 2017) kwam ik werken bij het UMC Utrecht, in de hoedanigheid van voorzitter van de Divisie Hersenen – een van de tien van het ziekenhuis. Saillant detail is dat ik in het verleden meerdere keren heb samengewerkt met het programma Zembla. En laat nou uitgerekend datzelfde Zembla een nogal gespannen relatie met mijn nieuwe werkgever blijken te hebben.
Mijn eerste samenwerking met Zembla, en de persoon van Ton van der Ham, ging over het lekken van vertrouwelijke data van psychiatrische patiënten naar een stichting van de zorgverzekeraars, de zogenaamde Stichting Benchmark GGZ. In tegenstelling tot andere mediakanalen nam Zembla deze zaak al in een vroeg stadium (we praten 2014) serieus op en besteedde een aflevering aan de kwestie. Het was vintage Zembla: patiënten die vertelden hoe verbijsterd ze waren; een hoogleraar die de vloer aanveegde met de methode, en een geprikkelde woordvoerder van Zorgverzekeraars Nederland die zichtbaar ergens anders wilde zijn.
Het vraagt het journalistieke moed om in een vroeg stadium te gaan staan waar anderen nog niet durven te treden
Na deze aflevering reisde het Zembla-programma verder, op zoek naar nieuwe misstanden. Maar mede dankzij deze vroege media-aandacht groeide het initieel beperkte protest over een periode van 2-3 jaar uit tot een krachtig nationaal geluid, zodanig dat de minister in 2017 uiteindelijk moest erkennen dat dergelijke data niet zonder de expliciete toestemming van de patiënt kon worden verzameld. Het geheel werd stilgelegd.
Ik ben dus fan van Zembla en Ton van der Ham. Volgens mij vraagt het journalistieke moed om in een vroeg stadium te gaan staan waar anderen nog niet durven te treden. Zembla creëert momentum om logge, onverschillige en schijnbaar onaantastbare bestuurlijke zelfgenoegzaamheid aan de kaak te stellen. Ik ben sporadisch in contact gebleven met Ton van der Ham, via WhatsApp. Ook nu nog.
Zembla en UMC Utrecht
In 2014 werd het UMC Utrecht door Ton van der Ham en medewerkers bezocht. Het geheel was Zembla ten voeten uit: misstanden in de afdeling KNO, een heldere scheiding tussen de ‘goeden’ en de ‘slechten’, met als uitsmijter een arme woordvoerder wiens antwoorden zodanig werden gemonteerd dat er een effect ontstond van morele verlamming onder de strenge vragen van Zembla.
Het UMC Utrecht reageerde. Eerst was er ontkenning, daarna volgde zelfonderzoek en uiteindelijk ontstond een beweging richting transformatie. Toen ik in 2017 begon in het ziekenhuis was die al geruime tijd aan de gang en bepaald niet kosmetisch. Ik mocht meemaken hoe de gehele top van het UMC werd uitgenodigd om op zijn eigen baan te solliciteren, mede om een beoordeling op ontvankelijkheid voor de visie te ondergaan. Namelijk dat het gaat om samenwerken vanuit een natuurlijk besef dat de belangen van de patiënt voorop staan. En dat onderzoek doen erbij hoort, maar dan wel met een overtuigend verhaal over hoe dat op termijn iets bij gaat dragen.
UMC Utrecht: samen moeite doen om verschil te maken, betekenisvol bezig zijn en dat naar elkaar uitspreken
Dat is de visie. Daarnaast zijn er intensieve programma’s rond zaken als patiëntparticipatie, kwaliteit en veiligheid en slagvaardig besturen – hoe krijg je een huis van 12.000 mensen enigszins georganiseerd rond de taak? Maar de immateriële visie is wat mij betreft het belangrijkste. Want zoiets formuleren is één ding, het samen echt beleven en er naar handelen is een ander. Het kan alleen als je samen moeite doet om een team te vormen en te blijven – en dat leuk vindt. Ik ben iemand die als dat lukt daar een beetje een kick van krijgt – het is fijn om met een groep te werken die eensgezind streeft naar een hogere orde. En dit is wat ik in het UMC Utrecht heb aangetroffen en wat mij aanspreekt: samen moeite doen om verschil te maken, betekenisvol bezig zijn en dat naar elkaar uitspreken – de raad van bestuur voorop.
Terug naar Zembla. Want hoewel de uitzending van 2014 geheel verliep volgens vaste formule, was het vervolg atypisch. In plaats van verder te reizen, op zoek naar nieuwe horizonten, zoals bij het verhaal over datalekkage in de GGZ, bleef Zembla ‘hangen’ in het UMC Utrecht. Dat wil zeggen: er is sinds de bewuste uitzending in 2014 geen closure geweest. Integendeel: er volgden méér uitzendingen over het UMC Utrecht, het geluid bleef maar komen. Enkele weken terug zagen we zelfs een beeld van Ton van der Ham die door een paar bewakers uit het UMC Utrecht werd verwijderd. Er was wéér ‘iets’.
Waarom is er geen closure tussen Zembla en het UMC Utrecht
Het feit dat er anno 2018 nog steeds geen closure is in de Zembla-UMCU relatie fascineert mij. Sterker, het lijkt me een zaak die nieuwswaarde heeft. Wat is hier eigenlijk aan de hand?
Het levend houden van een Zembla-verhaal uit 2014 is om meerdere redenen problematisch. De energie van Zembla zit hem in de acute ontdekking van een éclatant onrecht dat roept om urgente correctie. Dat de nuance in een dergelijk j’accuse soms wat op de achtergrond raakt, nemen we op de koop toe. We zijn geneigd de rol van Zembla als judge, jury en executioner te accepteren omdat het proportioneel lijkt in relatie tot de misstand. Een soort snelrecht. Maar de Zembla-formule is niet geschikt om het acute verhaal een chronisch vervolg te geven over een periode van vier jaar. Want met de tijd ontstaat de nuance. De ‘good guys’ van de uitzending in 2014 blijken zelf hun donkere kanten te hebben; de ‘bad guys’ blijken ook waardevolle bijdragen te hebben geleverd. Het UMC Utrecht is anno 2018 een getransformeerde organisatie – mede dankzij Zembla.
Mijn verklaring voor het atypische beloop van Zembla in het UMC Utrecht ligt op het niveau van de betrekking. Dit is kwetsbaar, want subjectief. Maar dat is als shrink mijn vak.
Ik denk dat best gezegd mag worden dat het UMC Utrecht Ton van der Ham ook dank verschuldigd is
Ten eerste zou men zich kunnen afvragen in hoeverre UMC Utrecht voldoende heeft beleden dat de persoon van Ton van der Ham onlosmakelijk onderdeel is van het veranderverhaal van het ziekenhuis. Het programma stuitte in 2014 op echte issues en heeft de toen net aangetreden raad van bestuur geholpen om de initiële pijn en ontkenning om te zetten in momentum naar verandering ten goede. Ik denk dat best gezegd mag worden dat het UMC Utrecht Ton van der Ham ook dank verschuldigd is voor het uitvoeren van zijn journalistieke taak. Dus bij dezen.
Een tweede punt gaat over hoe het gevoel het gedrag kan sturen. In mijn contacten met Ton van der Ham merk ik dat het gevoel van onrecht jegens het UMC Utrecht van 2014 nog behoorlijk actief is. Om precies te zijn: zó actief dat closure ondenkbaar lijkt zolang de bestuursvoorzitter van het UMC Utrecht, die net was aangetreden toen Zembla losbarstte in 2014, nog in het zadel zit. Althans dat is mijn hypothese. Het onrechtgevoel van Ton van der Ham heb ik altijd beleefd als authentiek. Het is waar Zembla op drijft en waarom het in mijn ogen goede journalistiek is, ook al kun je kritiek hebben op de vorm. Maar in de persistentie van het onrechtgevoel jegens het UMC Utrecht van 2014 zit iets buitenproportioneels en anachronistisch, iets van een overwaardige emotie. Net zoals de wetenschapper die zijn hypothese niet wil opgeven, kan misschien ook de journalist soms iets levend willen houden dat voorbij is, om gevoelsredenen die in oorsprong zuiver waren, maar nu rationele grond missen.
Het onrechtgevoel van Ton van der Ham heb ik altijd beleefd als authentiek, maar in de persistentie daarvan jegens het UMC Utrecht zit iets buitenproportioneels
En ja Ton, excuses voor het feit dat je recent onceremonieel werd verwijderd uit het UMC Utrecht. Onzin natuurlijk. Aan de andere kant weet ik dat je hierin ook een eigen aandeel had en dat je bovendien tegen een stootje kunt. Van mij mag je vrij in het ziekenhuis rondlopen en filmen wat je wilt – althans als de patiënten dat willen. Ik weet dat je een ex-medewerker die een appeltje te schillen heeft met de raad van bestuur niet gratuit zal laten leeglopen voor de camera – want dat is niet het soort journalistiek dat jij bedrijft.
Een suggestie voor de toekomst
Kortom, waar ik naar toe wil is het volgende: in het UMC Utrecht veranderverhaal zijn er redelijkerwijs ten minste twee partijen die lof verdienen. Ten eerste Ton van der Ham en de medewerkers van Zembla die het UMC Utrecht op een pijnlijke maar uiteindelijk waardevolle manier de weg hebben gewezen naar verandering. En ten tweede de mensen van het UMC Utrecht, inclusief de raad van bestuur, die deze verandering op bijzondere wijze vorm hebben gegeven.
Tijd voor closure.
26 reacties
Interessante analyse – je vraagt je af waarom dit niet eerder door de pers zelf is opgepikt, het is een meta-journalistiekverhaal dat ook verteld mag worden. Leerzaam.
Hendrik Evers
14 juni 2018 / 12:35Zelden heb ik zo’n vilein verhaal gelezen. Alleen al de suggestie die van de titel uitgaat. Psychoanalyse voor wie? Wat een onoprechtheid. Iemand prijzen en je als vriend voordoen en dan de poten onder zijn stoel vandaan zagen.
Natuurlijk moet het tot een afsluiting komen. Dat vraagt om daden en niet om een tekst als deze, daden naar de benadeelden toe, daden die leiden tot een andere cultuur, daden die een zichtbaar resultaat geven, pas dan kan het tot een afsluiting komen. Het optreden naar Ton van der Ham kan niet gezien worden als een bewijs dat er iets veranderd is. Wat zijn de zichtbare acties van de raad van bestuur en de raad van toezicht? Zou het verhaal niet daarover moeten gaan?
Ik vind het verhaal Arts en Auto onwaardig.
Dr. A.F. van Olphen.
14 juni 2018 / 16:28Nou ‘villein’ kan ik er echt niet in lezen, wel een oprechte behoefte om te duiden wat inderdaad al jarenlang een soort running gag is in de zorg. Wat een heftige woorden weer, lijkt Nederland wel….
Gerard Vos
14 juni 2018 / 17:31Dr. A.F. van Olphen is niet onafhankelijk en was zelf betrokken bij de Zembla affaire in 2014. Dus ook voor Dr. van Olphen geldt: tijd voor closure, beter voor iedereen!
Annemiek van Eijsden
14 juni 2018 / 17:46OK, nu er closure is hier een suggestie voor een volgende topic voor Zembla, niet uit 2014 maar uit 2018: hoe het kan dat de Nederlandse zorg door excessieve bureaucratische lasten vier keer duurder is dan in Italië – voor de zelfde gezondheidswinst. Relevant en urgent.
h.f.l. Leeuw
14 juni 2018 / 18:50Deze matige auteur, met zijn veel te colloquiale kleuter-schrijfstijl past perfect bij UMC Utrecht. Een manipulatief stuk, waarin hij geveinsde complimentjes aan TvdH afwisselt met verborgen beledigingen. Deze man heeft geen enkele visie, en is slechts het zoveelste voorbeeld van een linkse middle-management bureacraat wiens zwakke ruggegraat een perfect medium vormt voor de kwalijke invloed van de totalitaire en incompetente Raad van Bestuur. Opvallend dat de altijd even erudiete heer van Olphen exact dezelfde indruk heeft.
Dr. V.B. Wreesmann
14 juni 2018 / 20:14De collega’s Wreesmann en van Olphen stonden centraal in de Zembla rapportage over het KNO-conflict in het UMC Utrecht in 2014. Hun onwaardige ad hominem reacties op van Os valideert zijn punt: het heeft geen zin om in blinde woede te blijven hangen en ZEMBLA dient die woede niet te gebruiken voor een media-guerilla tegen het UMCU. Het idee van drie woedende mannen in een geheim verbond om de vrouwelijke bestuursvoorzitter van een UMC ten val te brengen is niet van deze tijd.
Annemiek van Eijsden
15 juni 2018 / 08:03Mevrouw van Eijsden is eindredacteur van Arts en Auto. Uit hoofde van journalistieke onafhankelijkheid zou het haar sieren geen positie te kiezen in dit debat. Zij vind het echter belangrijker de mening van van Olphen en mijzelf te diskwalificeren op basis van een gesuggereerd gebrek aan onafhankelijkheid. Om te verbloemen dat zij vanuit deze hypocriete positie redeneert, bedient zij zich van een typisch linkse methode: “Identity-politics”, het verdelen van de samenleving in groepen op basis van irrelevante kenmerken zoals geslacht, huidskleur etc, met als doel een slachtofferrol te kunnen introduceren. Deze “guilt-trip” is overduidelijk ook een poging tot manipulatie die ik overigens goed begrijp omdat het vervolg van haar argumentatie voornamelijk op subjectieve overtuigingen berust. Voor een op feiten gebaseerde analyse van de casus UMC Utrecht verwijs ik haar daarom graag naar mijn recente artikel bij The Post Online.
Dr. V.B. Wreesmann
15 juni 2018 / 14:11Wat een verwarring weer….ik ben Annemiek niet Annemieke van Eijsden, een ander mens – beter eerst even toetsen alvorens conclusies te trekken.
Anneniek van Eijsden
15 juni 2018 / 14:23Ik begrijp niet zo goed op grond waarvan mevrouw van Eijsden de affaire duidt als een verbond van drie boze mannen die de bestuurder van het umcu af willen zetten omdat zij een vrouw is. Ik vraag me af of zij de uitzendingen gezien heeft.
M. van den Heuvel
16 juni 2018 / 08:45Vier jaar verder met veel persoonlijk leed als gevolg, een heropende polemiek die tot herhalingen leidt ( lees de reacties) : begraaf de strijdbijl en ga over tot belangrijker zaken zoals goede 3 lijns-zorg met klinisch relevant onderzoek dat zijn de hoofdtaken van een UMC.
Overigens; waarom geen goed persoonlijk gesprek olv de huispsychiater met de actoren en dan Closure
Prof. Dr. R. Koole
16 juni 2018 / 08:45De polemiek is nooit gesloten, dat is volgens mij nou juist het probleem dat wordt aangekaart. Maar een ‘closure’ gesprek met de actoren lijkt me een goed idee.
Met het ‘verbond’ doelde ik op coördinatie tussen de heren, zoals onlangs werd bericht. Bij het meest recente incident, toen de Zembla verslaggever uit het UMCU werd verwijderd, bleek later dat de heer Wreesmann in de collegezaal zat, die na de lezing zijn kritiek op het UMCU nog eens plenair verkondigde. Dit had dan door Zembla opgenomen moeten worden (maar kon dus niet omdat ze niet waren binnengelaten). Nog afgezien van de vraag of je het ethisch vindt om zo’n gevoelige bijeenkomst te hijacken voor je eigen issue, rijst de vraag of je op deze manier je eigen nieuws kan maken. Dus eens, tijd voor closure. Over and out.
Annemiek van Eijsden
16 juni 2018 / 17:28In het geheel neem ik een gebrouilleerdheid waar die alleen op te lossen is door er een grote kruiwagen (in een UMC heeft men misschien een vrachtwagen nodig) zand over te gooien, dat wil zeggen in dit geval een eindgesprek waar men tot elkaar moet komen, zonder in herhaling te vervallen over/in de oude van beide kanten komende, en zich inmiddels versterkt hebbende, vastgezette opinies, het kenmerk van een brouille immers. Kortom: zand erover.
Het effect van zand erover is te zien op Elzenhagen Zuid in Amsterdam Noord……..
Viktor Lindeboom
17 juni 2018 / 07:14In de teksten hierboven wordt niet om “closure” gevraagd, maar om “appeasement”.
Closure is zeker mogelijk, maar alleen op voorwaarde dat er wezenlijke en concrete veranderingen worden aangebracht in organisatiestructuur en cultuur van UMC Utrecht.
Een “roadmap” hiervoor staat duidelijk beschreven in het artikel hieronder:
https://politiek.tpo.nl/column/volkert-wreesmann-radicaal-overheidsingrijpen-bij-umc-utrecht-is-noodzakelijk/
Het ligt nu bij de politiek, die zullen het probleem moeten oplossen.
Dr. V.B. Wreesmann
17 juni 2018 / 17:36Closure voor de daders in dit geval leiders UMCU of mw dr M. Schneider en leider Inspectie Gezondheidzorg mw dr R. van Diemen , kan er pas zijn wanneer zij hun zorgplicht nagekomen zijn naar de slachtoffers van medische fouten en hun nabestaanden!
Velen wachten al jaren, tot nu toe tevergeefs.
Vertel en herstel, registreer en leer, de twee hoofdthema ’s van SIN-NL http://www.sin-nl.org Graag gaan wij zsm in gesprek met het UMCU.
Overigens sluiten wij ons aan bij het terechte commentaar van dr V. Wreesmann.
MrS R Hankes SIN-NL
17 juni 2018 / 23:53Uit welke hoek de wind waait blijkt uit de laatste reacties. Blijft de vraag waarom BNNVARA de spreekbuis voor dit geluid wil zijn. Ooit waren er misstanden en mogelijk ook slachtoffers – nu lijkt het meer op stalking.
drs. S.W.leijten
18 juni 2018 / 10:33My name is Adrienne Cullen. I would like to respond to the comments of Annemiek van Eijsden above. Just to be clear, Dr Volkert Wressmann was one of my invited guests at the Open Disclosure lecture at UMC Utrecht in April. I told the organizers of the meeting that I had invited him and that he would be coming. He was not there to hoist his own issue onto the lecture. I believe in the need for openness and transparency in the way hospitals deal with patients and employees, and so does Volkert Wressmann. (So too does Ronnie van Diemen, who has warned that openness does not happen overnight.)
And to be clear a second time, I asked Ton van der Ham to come to the lecture as I felt we all needed the benefit of his investigative journalistic instincts. He was there to cover the lecture and interview me afterwards, but unfortunately he was physically removed from the hospital before I could speak to him.
There is no Zembla/Wressmann/Van Olphen feud against UMCU, what there is is knowledge that UMCU have not changed their old ways as much as they would like us to believe. This I know first hand. Their instinct is still to mimimize medical errors and failures and this will take much more time and consistent effort to be reversed – efforts of staff, patients, the public and committed journalists.
When there are no more stories of error and abuse of power to be found at UMCU, journalists will stop investigating them. Until then, it’s up to us all to be vigilant and insist on transparency and compassion from UMC Utrecht and all hospitals.
Adreinne Cullen
18 juni 2018 / 17:26Many thanks, I very much appreciate your contribution.
Annemiek van Eijsden
18 juni 2018 / 18:32Naar aanleiding van deze discussie gaan wij als studenten journalistiek graag de uitdaging aan om perspectief te bieden.
Wat is eigenlijk het verhaal over het UMC Utrecht? Over dat er in 2014 misstanden werden geconstateerd en dat cultuurverandering nodig was lijkt consensus te bestaan. Hierna echter gaat het verhaal in twee richtingen.
De Zembla versie van het UMCU verhaal is dat er na 2014, over een periode van ruim vier jaar, niets is veranderd en dat het ziekenhuis nog steeds dysfunctioneel door dobbert. Deze versie is te vinden op de Zembla website. Een search op UMC Utrecht levert daar ongeveer 150 hits, geplaatst over de periode 2014-2018, en vrijwel allemaal het beeld bevestigend dat het er goed mis is – en blijft.
Het andere verhaal is dat van het UMC Utrecht zelf. Dit kan via gegevens in het publieke domein (bv https://bit.ly/2M4MBmR) worden geconstrueerd, en vertelt dat de gebeurtenissen in 2014 aanleiding hebben gegeven tot massale acties. Namelijk dat het UMC Utrecht alle 700 leidinggevenden heeft verbonden in een leiderschapscurriculum; dat medewerkers werden meegenomen in een intensief programma en manier van werken gericht op klantgerichtheid, efficiency, kwaliteit en veiligheid; dat de procedure, borging en IGZ melding van de calamiteitenmeldingen is verbeterd; dat er een herijking van cultuur en besturing is doorgevoerd en dat de gehele leidinggevende laag werd herzien.
Welk verhaal is waar? Het is voor een onderzoeksjournalist niet moeilijk om hier achter te komen. Hebben inderdaad alle 700 leidinggevenden een intensieve training ondergaan? Is de leidinggevende laag sinds 2014 ingrijpend veranderd met mensen van buiten? Zijn de calamiteitenmeldingen aan de IGZ gestegen, zoals mag worden verwacht bij meer aandacht? Worden de maatregelen die volgen uit de calamiteiten goed opgevolgd en geborgd? Wat zeggen de UMC medewerkers in het standaard werkbelevingsonderzoek over de sfeer in het ziekenhuis en is die met de jaren verbeterd? Al deze gegevens zijn gemakkelijk te verzamelen en vormen een objectieve indicator voor verandering. Zelfs met een oppervlakkige google search konden wij zelf al veel van deze feiten verifiëren.
Je kunt je dus afvragen of de berichtgeving van Zembla over het UMC Utrecht na 2014 journalistiek gezien gebalanceerd is te noemen. De berichtgeving over de periode 2014-2018 is gebaseerd op incidenten in de zorg maar gaat de organisatiebrede veranderingen, en het onderzoeken daarvan, uit de weg. Bij het laatste incident is de journalist zelf betrokken – die wordt namelijk uit het ziekenhuis verwijderd. De journalist wordt zo het bewijs voor zijn eigen verhaallijn. Journalistiek gezien is dit gewaagd, want je kunt er van beschuldigd worden dat je op deze wijze je eigen nieuws ensceneert. Juist in deze omstandigheden is het van groot belang om te zorgen voor een gebalanceerde berichtgeving met inachtneming van checks & balances. Emoties van personen zijn ook belangrijk, maar als aanvulling op het brede verhaal.
Een andere journalistieke kwestie betreft de rol van de arts VW. De voorstelling van zaken is dat deze arts klokkenluider en daarom slachtoffer is. Volgens gegevens in het publieke domein was hij vier maanden in dienst van het UMC Utrecht en moest daarna volgens de website van Zembla ‘uitwijken naar het buitenland’ (Engeland) maar is daar inmiddels ook niet meer in dienst; het is nu onduidelijk of hij nog in de zorg werkzaam is. De vraag is of dit alles is toe te schrijven aan zijn tijd in het UMC Utrecht of aan persoonlijk functioneren los hiervan. Het vraagt in ieder geval om nadere toelichting.
Ons lijkt de beste weg vooruit om een debat te organiseren tussen een journalist van Zembla en iemand van het UMC Utrecht, in het openbaar, met camera’s erbij. Wij zullen dat graag organiseren, bij ons op de hogeschool. Zowel de journalist als het ziekenhuis moeten transparant zijn. Laat de feiten spreken.
F. Bakker, E. Visser
19 juni 2018 / 13:51Adrienne Cullen is the person most responsible for changing UMC Utrecht. Without her determination, there would have been no symposium. Unfortunately, the hospital’s determination to act in a typically authoritarian way by restricting the ‘openeness’ of a seminar on ‘open disclosure’ shows nothing had changed in the seats where it matters.
Peter Cluskey
19 juni 2018 / 17:10Great Idea to get a PUBLIC debate going with various stakeholders! But I suspect it is not in the nature of UMC Utrecht to be that open or to subject themselves to public criticism, however constructive that criticism might be.
Another way you can find out what the culture is really like at UMCU is to ask the patients. We are the ones who know best what improvements really have been made and where they have been made. I have no doubt that many managers at the hospital are willing to embrace transparency and leave the old, traditional, hierarchical patterns of management behind, but they will not succeed unless the board of executors shares the same vision. And therein lies the problem.
I feel I need to say a bit about Volkert Wreesmann. Yes, he was a whistleblower; and no, he is absolutely not a victim. He has bravely put concern for his patients above his own career and spoken out against practices that were being hushed up, and so compromising patient safety and the learning and careers of his colleagues. Society should applaud such actions – especially as they have proved to be exactly as he reported – but, unfortunately, some societies treat whistleblowers as pariahs. And I’m afraid that’s what’s happening here.
This doctor is working as a valued team member in a major city hospital outside the NLs, where his specialist skills are highly valued. A stupid loss for the Netherlands to have his expertise being used in another country only because he spoke up against what he knew to be wrong and dangerous for patients.
And back to the idea of the PUBLIC debate, great idea to organize it. If it happens, please let me know. I’d love to attend.
Adrienne Cullen
19 juni 2018 / 17:11Beste allemaal,
Voor de duidelijkheid: Annemiek van Eijsden die hierboven diverse reacties heeft geplaatst is NIET onze collega Anne Mieke van Eijsden, onze eindredacteur, maar een bezoeker van de website, die toevallig een bijna-naamgenoot is. Alle verwijzingen (nav haar reacties) naar een mening van de redactie over de kwestie, zijn dus niet gegrond.
De blog van Jim van Os is GEEN artikel van de redactie van Arts en Auto, maar een ingezonden opinie op persoonlijke titel. Ook hier geldt dat de inhoud van de blog niet verwart moet worden met de mening van de redactie.
In het algemeen: een journalistieke tijdschriftredactie ventileert zelden een mening, tenzij met open vizier in de genres ‘column’ en ‘commentaar’.
De kwestie rondom het UMC Utrecht ligt terecht en heel begrijpelijk uiterst gevoelig bij alle betrokkenen, dat blijkt ook weer uit alle reacties.
Met vriendelijke groet,
Marjan Enzlin, hoofdredacteur Arts en Auto
marjan
20 juni 2018 / 10:47Ook wij hopen dat het publieke debat er komt, in het kader van journalistieke transparantie.
De stem van de patiënt van het UMC Utrecht over de periode 2014-2018 dient bij het debat te worden betrokken. Eens.
Net zoals andere kerngegevens voor het journalistieke onderzoek zijn de jaarlijkse patiëntenervaringen te vinden in het publieke domein (bv https://bit.ly/2tarM2l). In mei 2017 gaf een steekproef van 4400 patiënten het UMC Utrecht een cijfer van 8.3 voor de kwaliteit van zorg tijdens poliklinisch bezoek en opname. Hoewel hier een patiënt bij kan zitten die een 1 of een 2 gaf kunnen dat er, gezien het hoge gemiddelde, niet veel zijn. Het hoge cijfer lijkt niet in overeenstemming met het Zembla verhaal van persisterende slechte zorg in het UMC Utrecht over de periode 2014-2018. Dat Zembla deze patiëntervaringen niet in het journalistieke onderzoek heeft opgenomen is niet zonder risico, omdat het kan leiden tot beschuldiging van selectieve berichtgeving: alleen dat opnemen wat past bij je verhaal en blind blijven voor de rest. Op die manier zou je theoretisch elk verhaal kunnen schrijven wat je wilt.
De steun voor de arts VW wordt niet bestreden. Echter de discussie over transparantie en de journalistieke standaard die wij voeren speelt zich af in een andere dimensie. Het journalistieke punt is dat Zembla deze arts opvoert in een hoofdrol van gezaghebbende inhoudsdeskundige die het verhaal van voortdurende misstanden in het UMC Utrecht over de periode 2014-2018 bekrachtigd. VW wordt daarmee door Zembla in een rol gezet van getuige met professionele en morele autoriteit. Dit is risicovol, want het creëert afhankelijkheid. Indien je je journalistieke verhaal laat steunen op de mening van een individu en niet op feiten uit onderzoek die kunnen worden geverifieerd in het publieke domein, staat of valt het geheel met de geloofwaardigheid van dat individu. En daar kunnen vragen over gesteld worden. Professionele en morele autoriteit wordt ontleend aan het oordeel van de onafhankelijke peer groep – andere artsen. Het is niet iets dat journalistiek maakbaar is.
F. Bakker/E.Visser
20 juni 2018 / 12:33Iedereen van harte dank voor de reacties.
Ton van der Ham en ik hebben er heen en weer over geappt.
Naar aanleiding van de reactie van de jonge journalisten heb ik hem voorgesteld een publiek debat te houden – tussen hem en mij, wel te verstaan – over transparantie in de zorg en de journalistiek.
Maar….dit zit er niet in, lijkt het.
Ton, als je van gedachten verandert weet je me te vinden!
Jim van Os
22 juni 2018 / 15:25QED:
Closure
van Winden
23 juni 2018 / 21:36OK closure – overigens heb ik het niet goed verwoord (mijn fout). Er is wel degelijk bereidheid van de zijde van Ton voor een closure meeting. Watch this space.
Jim van Os
23 juni 2018 / 22:32