Zijn wij onze darmen?

Luisteren journalisten als ik voldoende naar dokters? Ik waag het te betwijfelen. Om de drie, vier maanden breng ik een bezoek aan mijn Haarlemse huisarts, G.J. Boersma (ironisch genoeg vrijwel altijd om mijn oren te laten uitspuiten), en iedere keer weer denk ik: het niveau van het gemiddelde Tweede Kamerlid haalt het niet bij wat deze man in huis heeft. G.J. Boersma for president, zal ik maar zeggen.

In debatten over de vraag of de vrije wil bestaat, en hoe we het gedrag van mensen, bijvoorbeeld patiënten, het beste kunnen (bij)sturen, hoor je soms nogal krasse geluiden. Zo zei bioloog Midas Dekkers eens tegen me dat neuroloog Dick Swaab er totaal naast zit met zijn Wij-zijn-ons-brein-bewering. “Het leven is in essentie niks anders dan stoffen uit de buitenwereld die onze ingewanden ingaan en transformeren tot energie, waarna we het restant afscheiden”, betoogde hij. “Van de hersens gaan verschillende grote en lange zenuwen je lichaam in om bevelen te geven aan onze darmen. Maar wanneer die worden doorgeknipt, blijven de ingewanden het keurig netjes doen. Volautomatisch. De darmen hebben onze hersens absoluut niet nodig. Het is precies andersom: onze hersens kunnen onmogelijk zonder de darmen. Regelen die de voortdurende energietoevoer niet, dan kan ons brein het schudden. Ik zeg: wij zijn onze darmen. Die hersens… ach, een heleboel mensen schijnen prima zónder te kunnen.”

Journalist Frénk van der Linden is initiatiefnemer van het congres Bestaat de vrije wil? Knecht van ons brein of meester over ons gedrag…, dat op 11 maart in de Philharmonie, Haarlem, wordt gehouden. Inschrijving: www.bestaatdevrijewil.nl

Hoe zien medici dit vraagstuk? Daar ben ik benieuwd naar. Zeker nu ik deze week verschillende debatten heb mogen voorzitten over de vijftien jaar bestaande euthanasiewet. Het is definitief tot me doorgedrongen dat we deze progressieve, internationaal gezien vrij unieke wet pas in tweede instantie te danken hebben aan politici. Enkele huisartsen gingen voorop. Postma, Sutorius, Schoonheim: zij verlosten Nederlanders op een (volgens rechters) uiterst fatsoenlijke manier van hun ondraaglijk lijden. Dat was even menslievend als baanbrekend werk.

Te lang heb ik huisartsen gezien als een conservatieve mensensoort, en ik zal niet de enige zijn. Benieuwd welke visies zij naar voren brengen wanneer ze 11 maart deelnemen aan de discussies op het congres Bestaat de vrije wil? Knecht van ons brein of meester over ons gedrag…

Om het met een knipoog à la Midas Dekkers te zeggen: ik denk dat dokters menig denker nog een poepie kunnen laten ruiken.