Buitenlandselectie – historisch
Eens in de maand plaats ik hier een stuk of vijf, zes links naar opmerkelijke nieuwe ‘leesverhalen’, meer bedoeld voor ontspannen in de leunstoel dan voor achter het bureau. Ze zijn afkomstig uit vooral Engelstalige kwaliteitsmedia, en gaan over onderwerpen die te maken hebben met gezondheidszorg en gezondheid. (Voor dagelijkse buitenland-updates: volg mij via Twitter @flipvuijsje)
Steeds vaker valt de laatste tijd op, hoe inhoudelijk rijk het online aanbod is van medische verhalen uit en over het verleden. Tientallen van dit soort publicaties kwam ik de afgelopen paar maanden tegen, dus wat hieronder volgt is niet meer dan een selectie. Waarbij deze keer is gekozen voor verhalen met een heel persoonlijk karakter, met een focus op bekende namen.
When Voltaire Stuck It To Anti-Vaxxers
Zoals om te beginnen François-Marie Arouet (1694-1778), beter bekend onder zijn nom de plume Voltaire, groot filosoof van de Verlichting en dús openlijk strijder tegen de ook in zijn tijd al hinderlijk aanwezige ‘anti-vaxxers’. Met die laatsten hebben we ook nu nog te maken; vooral (maar niet alleen) in de Verenigde Staten, waar een aantal geschifte maar invloedrijke Hollywood-celebrities campagne blijft voeren tegen vaccineren tegen mazelen. Voltaire leefde in zijn jongere jaren enige tijd in Engeland, waar hij overtuigd raakte van de zegeningen van kinderen inenten tegen pokken. Na terugkeer in Frankrijk, waar de overheid, de kerk en de medische stand nog niets van deze nieuwlichterij wilden weten, schreef hij in 1742 dit krachtige pleidooi.
www.thedailybeast.com
Nabokov Gets food Poisoning and Flees from the Hospital via Fire Escape
Ook dit verhaal komt grotendeels uit de pen van de hoofdpersoon zelf, over wat Vladimir Nabokov meemaakte op een niet alleen voor hemzelf maar ook voor de rest van de wereld (om heel andere redenen) historische dag, namelijk 6 juni 1944. En ook hier waren trouwens foute Duitsers in het spel, want dit begon allemaal met een lunch in een ‘German eatery’ op Harvard Square in Cambridge (bij Boston), die luisterde naar de naam Wursthaus…
www.brainpickings.org/
The crazy story of how Einstein’s brain was stolen from the hospital and lost for 50 years
Het is 18 april 1955, en toevallig ben je die vroege ochtend de patholoog van dienst in Princeton Hospital in Plainsboro in New Jersey, waar de dag daarvoor Albert Einstein is overleden, 76 jaar oud, aan de gevolgen van een abdominaal aorta aneurysma. Er is verder niemand aanwezig die goed oplet, en die je een strobreed in de weg zou kunnen leggen, dus wat doe je dan? Precies: Einsteins hersenen uit diens hoofd verwijderen, zonder toestemming van wie dan ook, en ook zonder helder idee van wat je daar dan verder mee gaat doen. En die vervolgens gewoon mee naar huis nemen. Het zou tot 1988 duren voordat dokter Thomas Stolz Harvey zijn vergunning tot het beoefenen van de geneeskunde werd afgenomen. En tot kort voor zijn dood in 2007, op 94-jarige leeftijd, voordat hij dan eindelijk Einsteins hersenen weer terug gaf aan het ziekenhuis van Princeton University.
uk.businessinsider.com
Drool – Ivan Pavlov’s real quest
De meeste mensen zullen over Ivan Petrovitsj Pavlov (1849-1936) niet veel meer weten dan (misschien) dat hij fysioloog was én dat hij degene was die ‘die reflex’ ontdekte. Al het overige is nu te lezen in een monumentale nieuwe biografie, waarvan de essentie is samengevat in deze bespreking in het weekblad The New Yorker. Met veel interessants over Pavlovs zelfgekozen, ambitieuze missie: het op wetenschappelijke basis ontsluiten van de geheimen van het brein. Maar ook over de man zelf: in veel opzichten onaangenaam van karakter, en van een bedenkelijk opportunisme in zijn verhouding met tot schrikbewind van Jozef Stalin. En wat betreft de methoden waarmee hij zo gedreven zijn onderzoekwerk deed, deze waarschuwing aan liefhebbers van honden: dit artikel misschien toch maar níet lezen.
www.newyorker.com
The Hunting of Billie Holiday
In 1930, toen de drooglegging net weer was herroepen, ging de Amerikaanse federale overheid van start met een nieuwe strijd, al even onmogelijk te winnen en al even controversieel, namelijk de ‘war on drugs’. Met in de eerste decennia een bizar-persoonlijke dimensie, in de gedaante van Federal Bureau of Narcotics-directeur Harry Anslinger – én diens favoriete, zwarte en dús relatief makkelijke doelwit: blueskeizerin Billie Holiday. Pas in 1959 kwam deze banale geschiedenis tot een treurig einde, in New York City’s Metropolitan Hospital. Daar overleed op 44-jarige leeftijd Billie Holiday, door de autoriteiten achtervolgd tot letterlijk op haar sterfbed.
www.politico.com
The Doctor Who Championed Hand-Washing And Briefly Saved Lives
Net zoals Voltaires wijze woorden uit 1742 ook anno nu nog steeds niet aan iedereen zijn besteed, wacht ook de missie van dokter Ignaz Semmelweis (1818-1865) nog op definitief succes. In 1846 ontdekte deze Hongaarse arts, die werkte in het Allgemeines Krankenhaus in Wenen, helemaal op eigen kracht, en nog zonder kennis van het bestaan van bacteriën, de fatale gevolgen van het niet-handen-wassen door medische professionals. Hoe dit verder afliep, hoort u in dit 7 minuten en 17 seconden durende verhaal op Amerika’s National Public Radio. Eén ding weet u al van tevoren: naar de lessen van deze ‘vader van de antiseptische methode’ wordt ook anno 2015 nog steeds niet door iedereen goed geluisterd, en vooral: gehandeld. En ook Semmelweis zelf ondervond meteen overweldigende tegenwerking, door rancuneuze collega-dokters.
www.npr.org