De kracht van de klik
Een van de wonderlijkste fenomenen in de spreekkamer is de klik. U kent dat gevoel ongetwijfeld. Het is bijna alsof u een onzichtbaar lijntje heeft met de patiënt. Het consult verloopt bijna moeiteloos en sorteert bovendien nog het gewenste effect ook. Dit zijn momenten om energie van te krijgen. Momenten waarop het gras groener is, de lucht dieper blauw kleurt en het kraanwater opvallend veel op bronwater lijkt.
De onverbiddelijke consequentie is dat u ook het tegenovergestelde kent. De patiënt waarbij elke vraag in het verkeerde keelgat lijkt te schieten en elk woord dat u zegt aan een eigen leven begint. Irritatie en andere vervelende gevoelens liggen al snel op de loer. Gelukkig gebeurt dit bij slechts een klein aantal patiënten, net zoals die heerlijke klik. Ook die komt niet al te vaak vanzelf voor. Bij verreweg de grootste groep patiënten is er ‘gewoon’ een goed contact. Niets meer, niets minder.
Eigenlijk is dat wonderlijk. Klik is voor een deel niet anders dan het delen van dezelfde communicatiestijl. U gebruikt dezelfde vocabulaire, kiest daarvoor dezelfde structuur. Dat is een weldadig gevoel van thuiskomen dat niet van toeval afhankelijk hoeft te zijn. Op het moment dat u en uw patiënt elkaar een hand geven is er nog steeds sprake van een toevalsfactor of de klik zal gebeuren of niet.
Wat u in uw rol zou kunnen doen is bewust aansluiten bij de communicatiestijl van uw patiënt. Daarmee creëert u als het ware zelf de klik. Voor uw patiënt maakt dit niet uit. Die herkent het warme bad van vertrouwde woorden en geeft zich eraan over.
Dit proces kost u als arts energie. U moet hiervoor immers bewust stilstaan bij de communicatiestijl die de ander bij voorkeur hanteert en daar bij aansluiten. Ongeacht of het uw eigen voorkeursstijl is. Het draait niet om het kwartje dat u naar de patiënt gooit. Het draait om het kwartje dat bij de patiënt valt.
Een prikkelende vraag is wat uiteindelijk meer energie kost. Het besef dat uw boodschap niet ten volle is overgekomen of het bewust hanteren van de communicatiestijl van de patiënt?
In de volgende column wil ik u graag wat praktische handvatten meegeven voor die laatste mogelijkheid.
2 reacties
Beste Bas en andere lezers,
Ja interessante vragen: wanneer ervaar je een klik en wanneer kost het contact energie?
Zeker kan het behulpzaam zijn als je aansluit bij de communicatiestijl van de ander. In NLP noemen ze de klik ook wel ‘rapport’.
En is het tegelijkertijd niet veel interessanter om ‘gewoon’ (bij) jezelf te blijven? Wil de ander niet liever jou als jezelf ervaren? En dan dus ook zelf ervaren dat hij of zij zichzelf kan en vooral mag zijn?
Dat betekent niet dat je jezelf centraal stelt. Het betekent eerder dat je aanwezig bent. Aanwezig met al wat je zelf ervaart. Als je zo jezelf kunt verwelkomen nodig je immers de ander uit dat ook te doen.
Het betekent ook niet dat je je eigen ziel en zaligheid bloot legt. De ander, de patiënt, cliënt, coachee.. je medemens (!) staat centraal en jij bent bereid aan te sluiten bij ‘wat is’. Bij wat de ander ervaart.
Het gaat dan eerder om aandacht en luisteren. Je bent bereid naast de ander te staan, aanwezig te zijn met alles wat hij of zij ervaart.
Én .. het willen begrijpen, geïnteresseerd zijn, nieuwsgierig zijn.
Dat vraagt om een eigen innerlijke ruimte. De valkuilen van overdracht en tegenoverdracht liggen immers ook op de loer.
Daarom wordt het voor jezelf interessant als je in het contact en de communicatie teveel de neiging ervaart ‘erin te duiken’ of je ’terug te trekken’. Op zo’n moment kun je minder aanwezig zijn. Er wordt een eigen thema geraakt. Iets waarin je jezelf (nog) niet innerlijk vrij voelt. Er is dan sprake van een ‘haakje’.
Lastige cliënten zijn de meest interessante mensen voor je eigen groei. Tijd voor eigen onderzoek.
Bewust aansluiten betekent voor mij ‘bewust zijn’ of gewaar zijn. Aansluiten bij wat er is en je eigen dragend vermogen ervaren. Daarmee nodig ik de ander uit ook zijn eigen leer- en draagkracht te ervaren.
Op het moment dat iets van mezelf er niet mag zijn in het contact krijgt het juist macht. Nogmaals, dit betekent niet dat ik het, mijn eigen ervaring of emotie, ook deel met de patiënt/cliënt. Ik ben me er van bewust, ik ben gewaar, ik adem ermee en heet het welkom. Daarmee is meteen het moment alweer anders, blijf ik niet in het vasthouden en hoef ik niet weg van mezelf te gaan.
Ik ben dus vooral bereid mezelf te voelen.
Als ik dat niet doe geef ik een onbewuste boodschap af: iets mag er niet zijn. Deze boodschap is in het veld, is er. En geef ik door…
Dat is niet erg behulpzaam voor mijn medemens, mijn cliënt.
Als ik er zelf mee kan zijn en er op kan vertrouwen dat de ander ook zichzelf kan dragen, dan nodig ik de ander uit er ook helemaal te zijn. Met alles wat hij of zij ervaart.
Dat blijkt in de praktijk een verademing 🙂
Het geeft letterlijk lucht en ruimte.
Wanneer ik in het contact merk dat de ander probeert aan te sluiten bij mijn ‘stijl’ dan voel ik dat. Iets is er niet echt….
Ik mis de ander of beter gezegd: de ander is er niet.
Ik word dan juist geraakt in al mijn systemen. Immers.. weer is de ander er niet, weer moet ik mijn best gaan doen, weer ga ik bij mij zelf vandaan, weer…. etc.
De kunst van het luisteren levert wat mij betreft de klik.
Dat genereert zelfs energie! We kunnen en mogen er immers meer zijn. We zijn meer echt aanwezig, in het moment.
Echtheid nodigt uit tot echtheid.
Dank voor het delen Bas. Ik ervaar nieuwsgierigheid naar je volgende column.
Met hartegroet,
Irma Lok
Mens Zijn
In verbinding staan
Irma Lok
22 april 2013 / 12:32De kracht van de klik en de reactie daarop van Irma Lok brachten me in verwarring. Heel eerlijk, dat heb ik altijd zodra mensen praten in statements als bij jezelf blijven, of de ander die mij als mezelf wil ervaren of communicatie als te ervaren neiging ‘erin te duiken’, enzovoort.
Ik stel me voor hoe dat in de praktijk werkt en probeerde me te verplaatsen in een patiënt/client die zich geconfronteerd weet met een zorgverlener die vooral bereid is zichzelf te voelen. Communicatie is moeilijk maar uit de woorden van Irma Lok rijst een fata morgana; dat wat er lijkt, bleek niet.
Alzheimer stond bij mij op één als het meest te vrezen toekomstbeeld. Een gesprek te moeten voeren met al te meevoelende zorgverleners is inmiddels gestegen met stip.
Joep Scholten
26 april 2013 / 19:26