Diagnose Eenzaamheid

Er is geen huisartsenrichtlijn Eenzaamheid. Voor dat begrip bestaan ook geen diagnosecodes, geen onderzoeken, geen DOT’s. Het sluit wel aan bij de definitie van gezondheid vanuit de World Health Organisation. Gezondheid is meer dan de afwezigheid van ziekte of gebrek.

Dat er geen medische aanpak bestaat voor Eenzaamheid is niet zo vreemd. Wat niet medisch is, moet je ook niet medisch maken. Toch wringt daar de schoen wel een beetje.

De afgelopen decennia hebben wij gezamenlijk stap voor stap de smeerolie uit onze maatschappij gesloopt. Onverbiddelijk en genadeloos. Die gezamenlijkheid is de enige solidariteit die nog over lijkt te zijn gebleven van een situatie waarin mensen elkaar hielpen. Met of zonder direct eigenbelang.

Waar ik ben opgegroeid bestaat iets dat Noaberschap heet. Op het platteland help je elkaar, gevraagd en ongevraagd. Extra handen met de oogst, huishoudelijke ondersteuning wanneer de vrouw van het gezin zwanger was. En aan het eind van de rit wordt je kist gedragen door de vier naaste buren. Noaberschap betekent dat je er nooit alleen voor staat.

Dat is iets wat steeds minder mensen volmondig kunnen zeggen. Zij staan er wel alleen voor. En Eenzaamheid maakt de meeste mensen niet gelukkig. In ons land is het meer geaccepteerd om een zorgvraag te uiten, dan om te zeggen dat je eenzaam bent. Het lijkt wel alsof we onszelf daarmee niet toestaan de wens te uiten om gelukkig te zijn. Alsof dat een triviaal onderdeel van het leven zou zijn. Dat is het zeker niet.

In iedere spreekkamer komen mensen met de diagnose Eenzaamheid. Dokters en andere zorgverleners komen daarmee in een lastige rol. De achterliggende vraag ligt niet in hun vermogen om te beïnvloeden. Tegelijk voelt het niet als gepast om in zo’n situatie een al te zakelijke opstelling te hanteren. Ongevraagd en onuitgesproken worden zorgverleners zo voor het karretje gespannen om de diagnose Eenzaamheid uit het zichtveld van ons als maatschappij te houden. Dat doet namelijk pijn om te zien. En voor pijn zijn voldoende onderzoeken en DOT’s beschikbaar.