Geldverslindende heisessies

Met de toenemende bemoeienis van accountancybedrijven zoals KPMG, BCG en PWC met de organisatie van de gezondheidszorg, en allerhande leiderschapstrainingen (leadership in hun jargon) zijn zogenaamde heisessies gemeengoed geworden. Hele troepen artsen, medisch specialisten en (leidinggevende) verpleegkundigen trekken gedurende twee of meer dagen ‘de hei op’ en worden gestationeerd in een hotel of conferentieoord om kringgesprekken te voeren onder leiding van zelf-geproclameerde goeroes op het gebied van organisaties.

Naast kringgesprekken kunnen er andere diepgaande gesprekken plaatsvinden over onze ‘raison d’être’, de essentie van vak en ons ‘bedrijf’, sensitivity trainingen, gezamenlijk vliegeren, honden trainen en u als lezer kent vast nog wel meer uitzinnige voorbeelden. Een (ex-)voetbaltrainer of bergbeklimmer als spreker is ook heel populair en bij bureaus kun je ze allemaal zó inhuren voor nog een extra praatje, wel voor veel geld.

Nu is de idee erachter – meer focus op zachte vaardigheden, meer oog voor teamvorming – natuurlijk prima, maar de uitvoering is volgens mij op boterzachte bewijzen gestoeld. Nog sterker: ik denk dat er geen enkel stevig wetenschappelijk bewijs is voor het nut van dergelijke sessies of – in hun terminologie – ‘value for money’, zeker niet afgezet tegenover alternatieve methoden.

Mensen zonder ook maar enige eigen ervaring in de gezondheidszorg vertellen ons dat, willen we goed samenwerken, wij ‘een purpose’ moeten hebben

Ziekenhuizen betalen kapitalen aan veelal in streepjespak en mantelpakjes gestoken heren en dames, die meestal geen enkele eigen ervaring hebben in de gezondheidszorg. Vaak zijn ze ook helemaal niet op de hoogte van wat zo kenmerkend is voor medewerkers in de gezondheidszorg: intrinsieke motivatie.

Ziekenhuisdirecties doen vooral een beroep op dergelijke bedrijven – die daar hele afdelingen voor hebben – in geval van problemen en fusies. Dat is lekker veilig en controlerende instanties zien het als een vorm van daadkracht die gewaardeerd wordt. De bedragen die daarvoor neergeteld worden zijn enorm.

Zo kan het gebeuren dat mensen zonder ook maar enige eigen ervaring in de gezondheidszorg, ons gaan vertellen dat, willen we goed samenwerken, wij ‘een purpose’ moeten hebben, Een gemeenschappelijk ‘purpose’. Het is één van de kenmerken van dergelijke zichzelf tot expert proclamerende lieden dat ze te onpas Amerikaanse woorden gebruiken. Immers, al deze wijsheid is in Amerika begonnen.Het bedrijf dat ook de samenwerking Air France en KLM begeleidde, ging mij en anderen uitleggen dat het zo moeilijk ging met die samenwerking omdat ze niet dezelfde ‘purpose’ hadden. Als tweetalige kenner (ik benoem mijzelf hierbij tot expert op dit gebied) van zowel de Nederlandse als Franse gebruiken en ‘cultuur’, weet ik nog wel honderd andere redenen waarom het mis kan gaan. En volgens mij is de purpose van een vliegtuigmaatschappij niet zo moeilijk te benoemen.

Helemaal verbijsterd was ik toen door de zelfgeproclameerde leiderschapsexpert serieus uitgelegd werd dat Always geen maandverband bleek te zijn maar een manier om vrouwen zelfvertrouwen te geven, zoals uitgelegd werd in het getoonde filmpje dat mij deed denken aan een knappe reclame. Dat is nog eens een purpose van een bedrijf dat maandverband maakt. “On nous prend pour des cons”, zei mijn schoonvader altijd bij dergelijke zaken.

Er zijn nu zelfs al grote ziekenhuizen waar medewerkers van afdelingen verplicht hun dag beginnen met het in een kring staan en wat over jezelf vertellen, natuurlijk op advies van zo’n bedrijf dat alles over leadership en samenwerking weet, zo hoorde ik recent van enigszins gefrustreerde collega die niet bij naam genoemd wil worden.

Ik zou ziekenhuizen willen oproepen om nog maar zeer beperkt de diensten in te huren van dergelijke bedrijven en het geld op een directe wijze in de eigen medewerkers (ten faveure van de patiënten) te steken. Er zal dan ook veel geld overblijven, zo voorspel ik, voor betere bestemmingen. Stimuleer vooral dat de gezondheidswerkers samen praten over wat hen zo bindt: hun vak. En dat ze samen trainen door middel van simulatietrainingen (CRM, crisis resource management), zoals wij al meer dan 10 jaar doen op de intensive care.

Stimuleer vooral dat de gezondheidswerkers samen praten over wat hen zo bindt: hun vak

Sinds enige tijd organiseren wij ‘Masterclasses’ voor verpleegkundigen waarbij we met drie medisch specialisten interactief ingaan op een verdieping van het vak met twaalt tot vijftien verpleegkundigen. Gedurende twee dagen verkeren wij, in onze eigen tijd, gezamenlijk in een mooi oord: we spreken de hele dag over de inhoud van ons vak, dat ons ook zo verbindt. Maar tijdens de pauzes, de lunch, het diner, de strandwandeling, de borrel en het ontbijt komen op een ongedwongen wijze zo veel ‘zachte onderwerpen’ aan bod. En we leren elkaar op een andere wijze kennen, wat zeker in het Nederlandse model zo goed werkt.

En wat het kost? Een fractie van het inhuren van een paar dagdelen van een ‘goeroe’. En ook veel minder dan een advertentie in een groot dagblad. Ziekenhuisdirecties, hier moeten we geld in steken. Dat is mijn oproep. O ja, wat betreft al die dure leiderschapscursussen: leiderschap is vooral een karaktereigenschap. Denkt u nou echt dat Merkel, Thatcher, Macron, Obama, De Gaulle en Brandt een leiderschapscursus bij KPMG of McKinsey hebben gehad? Ja ja, ik hoor het wel, verder ontwikkelen en perfectioneren kan wel. Dat klopt.