Wat niets kost is ook niets waard

Wij Nederlanders zijn verslaafd aan gratis. Daarin zijn wij niet kieskeurig. Het maakt ons niet uit in welke verschijningsvorm gratis langskomt. Alleen al het woord veroorzaakt een soort Pavlov-reactie die haast onvermijdelijk leidt tot onbezonnen of onverstandige  acties. Precies zoals je van een verslaafde zou verwachten. Scoren, heet dat in verslaafdenjargon.

Gratis wasbeurt bij een volle tank, twee pakken koffie voor de prijs van één, bij aankoop van een pak een overhemd cadeau. Het maakt niet uit hoe gratis zich presenteert, we vertellen thuis maar al te graag welk voordeeltje we nu weer gescoord hebben.

Er zit echter wel een addertje onder het gras. Gratis bestaat niet. Elke gever heeft belangen. Soms liggen die belangen er duimendik bovenop, soms zijn ze beter verstopt. De vraag is of wij als gratis-verslaafden zelf ook kijken naar ons eigen belang. Wilde ik mijn auto wel wassen deze week, hou ik wel van dat merk koffie, zijn die overhemden wel echt mijn kledingstijl? Geeft niet, het is immers gratis en een gegeven paard mag je niet in de bek kijken.

Dat mag je misschien niet, dat wil je waarschijnlijk wel. In ieder geval zou je dat willen wanneer het resultaat uitmaakt. Dat geldt niet alleen voor een tweede kopje koffie dat niet zo goed meer smaakt. Het geldt bijvoorbeeld ook bij zorgverzekeringen. Zijn de belangen van de zorgverzekeraar wel dezelfde als die van de individueel verzekerde? Zeer waarschijnlijk luidt het antwoord hierop simpelweg: nee. En hoezeer er ook geklaagd wordt over de hoogte van de verzekeringspremie, de mogelijkheden die vervolgens worden aangeboden onder de noemer van verzekerde zorg worden als zijnde gratis ervaren.

De vraag is dan ook waar het debat over zou moeten gaan: over de hoogte van de premie of over de mate waarin de geboden ondersteuning daadwerkelijk aansluit bij de zorgvrager vanuit diens eigen perspectief. Dat laatste is vaak voor mensen lastig in te schatten. Met die drogreden bepalen zorgverzekeraars maar al te graag wat goed voor ons is.

Het zal mij benieuwen of de komende jaren hierin een verandering komt vanuit die enorme groep verzekerden. Zo niet, dan blijven we gewoon waar we al zitten. Met korting.