Jonge medici vrezen voor kwaliteit

Minister Schippers wil ervoor zorgen dat zorgverzekeraars scherper zorg gaan inkopen. Dit in de hoop dat hiermee de alsmaar doorstijgende kosten in de zorg zullen worden teruggedrongen. Ondanks dat het nog maar de vraag is of het beoogde doel hiermee bereikt wordt dreigen patiënten wel het fundamentele recht te verliezen om te kunnen kiezen voor hun zorgprofessional. In het verlengde hiervan bedreigt dit bovendien het tot stand komen van samenwerkingsverbanden en innovaties. Deze zijn nodig om de huidige goede kwaliteit van onze zorg te behouden en verder te verbeteren. Wij doen dan ook een dringend beroep op de Tweede Kamer om niet in te stemmen met het afschaffen van artikel 13 van de Zorgverzekeringswet.

De Werkgroep Zorg 2025 bestaat uit diverse jonge zorgprofessionals, waaronder medisch specialisten, huisartsen, sociaal geneeskundigen en apothekers in opleiding. Vorig jaar hebben wij het visiedocument ‘Coach, Cure & Care 2025’ opgesteld, dat wij op 8 oktober jl. aan minister Schippers hebben uitgereikt. In deze visie beschrijven wij hoe wij denken dat de zorg van de toekomst toegankelijk en betaalbaar kan blijven, waarbij de kwaliteit ervan centraal blijft staan. De kracht van onze visie is het discipline overstijgende karakter ervan en het feit dat deze vanuit de praktijk is opgesteld.

Sinds de lancering hebben wij vanuit diverse invalshoeken positieve reacties ontvangen op ons document. Ook de minister zelf zei onze daadkracht en het feit dat wij niet in hokjes denken te waarderen. Recent hebben wij besloten om onze visie verder uit te werken. Wij beseffen dat de kosten in de zorg beteugeld moeten worden. Maar volgens ons kan dit heel goed, zo niet beter, met behoud van de vrije artsenkeuze. Wij vrezen bovendien dat het ons onmogelijk gemaakt wordt om onze visie reëel gestalte te geven als alleen de door de zorgverzekeraar ingekochte zorg door hen vergoed zal worden.

Klik op de afbeelding om het visiedocument Coach, Cure & Care 2025 te openen (pdf).

Twee belangrijke kernbegrippen uit onze visie zijn menselijke maat en samenwerking. Wij kunnen onze patiënten echter geen zorg op maat bieden als de zorgverzekeraar hinderlijk in de weg zit bij het aangaan van een constructieve arts-patiëntrelatie en het verzamelen van de hiervoor benodigde zorgverleners. Zorgpaden, bedoeld ter verbetering van kwaliteit en efficiëntie van zorg, worden namelijk een doodlopende weg als één schakel in het zorgnetwerk niet wordt gecontracteerd door de zorgverzekeraar. De criteria waarop zorgverzekeraars besluiten om te contracteren zijn daarbij weinig transparant, verschillen per verzekeraar en kunnen jaarlijks veranderen. Dit bedreigt dus jaarlijks de arts-patiënt relatie en maakt het opzetten van langdurige, discipline overstijgende samenwerkingsverbanden tussen zorgprofessionals schier onmogelijk. Wij kunnen als zorgprofessionals dan niet zelf beslissen met wie wij – op basis van benodigde expertise voor de patiënt – samenwerken. Nee, op basis van het al dan niet aangaan van contracten bepaalt de zorgverzekeraar dat dan voor ons en voor onze patiënten. Ook vrezen wij voor een beperkte ruimte voor innovatie, als wij worden geacht om altijd de scherpste prijs te hanteren om te concurreren met andere zorgverleners in de buurt en om de kans op een contract te behouden. Voor potentieel nieuwe zorgaanbieders op de markt, die hun waarde nog moeten bewijzen, wordt het dan al helemaal moeilijk om een contract van de grond te krijgen.

Hoewel de zorgverzekeraars stellen dat kwaliteit voorop staat bij de inkoop van zorg valt dit te betwijfelen. De medische sector werkt momenteel zelf hard aan totstandkoming van meetinstrumenten ter bepaling van zorgkwaliteit. Maar die meetinstrumenten zijn nu nog niet toereikend, dus in de tussentijd bepalen de verzekeraars zelf normen voor kwaliteit. Zorgverzekeraars zijn echter ooit in het leven geroepen om de kosten van de zorg te beheersen. Het ligt dus voor de hand dat financiële motieven een grote -zo niet allesbepalende- rol spelen bij het inkoopbeleid.

Het evenwicht tussen kwaliteit en betaalbaarheid van de zorg zal volledig verdwijnen als de marktmacht van zorgverzekeraars verder toeneemt. Wij denken dat het investeren in kwaliteit, door de mogelijkheden voor samenwerking en innovatie te bevorderen, eerder leidt tot langdurige kostenbesparingen dan het onmogelijk maken hiervan.

Wij vinden dat patiënten, zorgverleners, overheid en zorgverzekeraars gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het behoud van een kwalitatief hoogwaardige en betaalbare gezondheidszorg. Wij pleiten hierbij voor goede samenwerking tussen alle betrokkenen. Dit kan echter alleen plaatsvinden op basis van gelijkwaardigheid, waarbij een stevige meedenkende rol vanuit de praktijk onontbeerlijk is. Met het opstellen van een visiedocument hebben wij, als intrinsiek gemotiveerde jonge zorgprofessionals, het signaal afgegeven aan politiek en maatschappij dat wij graag meedenken en bij ons het patiëntenbelang voorop staat. Wij willen de politiek en met name minister Schippers oproepen om artikel 13 van de Zorgverzekeringswet te behouden. Want ja, we weten dat de zorg aan het veranderen is. En ja, wij zijn daar klaar voor. Maar nee, wij zien geen mogelijkheden om daadwerkelijk te komen tot een kwalitatieve, efficiënte en doelmatige gezondheidszorg in 2025 als de zorgverzekeraar hierin een allesbepalende rol krijgt.

Dit stuk is tot stand gekomen in samenwerking met Lotje Vernooy, huisarts en lid Werkgroep Zorg 2025