Makelaar in illusies

Wat verkoopt u als dokter eigenlijk? Dat kan een prikkelende vraag zijn om bij stil te staan voordat u verder leest. Ik geef graag toe dat de kop die u daarvoor al las wat suggestief is. Dat maakt de vraag niet minder prikkelend.

Sociaal wenselijke antwoorden zijn bijvoorbeeld dat u zekerheid verkoopt, of gezondheid. De vraag is of dat altijd waar is. Het is zelfs de overweging waard of zo’n premisse niet erg pretentieus zou zijn. Het klinkt natuurlijk wel fijn. Het doet het ook goed op verjaardagen en partijtjes. Het is ongetwijfeld ook een motief geweest om voor dit vak te kiezen.

Wat nu als gezondheid een illusie is? Een fata morgana in de barre woestijn van ziektes en aandoeningen?. Een luchtspiegeling in de uitgestrekte vlaktes van leefstijl en preventie?

Wanneer wat wij gezondheid noemen een afgeleide is van achterliggende processen, van fysiek, tot mentaal en sociaal, wat verkoopt een dokter dan?

Toegegeven, mijn beeld is wat gedeformeerd door mijn eigen ervaringen in de zorg. Voor mensen met onbegrepen klachten is een verwijzing naar een ziekenhuis helaas vaak een kaartje voor de kermis. Patiënten gaan van attractie naar attractie om met een licht misselijk gevoel in hun buik terug naar huis te gaan. Vaak met lege handen, soms met een Teddybeer van de schiettent.

Natuurlijk ontstaat een illusie ook door wat de toeschouwer wil zien of kan zien. In het theater levert dat ongevaarlijk vermaak op. Met een goochelaar aan tafel zorgt dat hooguit voor ongemakkelijke momenten rond verdwenen horloges.

Hier is de toeschouwer ook de hoofdpersoon van de voorstelling. Ook dan kan het heel legitiem zijn om een illusie te verkopen. Mensen willen zich geborgen en veilig voelen. Hoe paradoxaal ook, een illusie kan helpen dat gevoel tot stand te brengen. De scheidslijn tussen de magie van het moment en een valse horizon is echter dun. Dat is misschien wel een van de meest fundamentele worstelingen voor een makelaar in illusies.