Midden in welke maatschappij?

Er zijn altijd opmerkingen in een gesprek die nog wat nazingen onderweg naar huis of naar een andere afspraak. Sommige daarvan halen de keukentafel. Af en toe komt iets voorbij dat verder gaat, dat wakker schudt en leidt tot zelfonderzoek.

Een van de pareltjes uit die laatste categorie plofte in mijn schoot tijdens een gesprek met een revalidatiearts. De discussie ging over het aansluiten door zorgteams bij het referentiekader van de patiënt. Meer in het bijzonder over het vermogen je te verplaatsen in een context die wezenlijk verschilt dan die waarin je jezelf in de regel terug vindt.

Deze arts kwam met een ontnuchterende invalshoek tot een uiterst eenvoudige kern. Hij stelde dat de laatste keer dat hij voor het laatst deel uit had gemaakt van de doorsnede van de hele maatschappij in het laatste jaar van de basisschool was geweest. Met de uittocht naar de verschillende soorten voorgezet onderwijs en de daarop volgende keuzes voor beroepsopleiding en werkveld was vervolgens een gezelschap van gelijkgestemden ontstaan. Mensen die zich herkennen in elkaars interesses en levensthema’s. Hoe prettig en interessant dat ook is, het wordt moeilijk vol te houden dat het daarbij om een dwarsdoorsnede van de BV Nederland gaat.

De eenvoud van zijn betoog was even krachtig als onweerlegbaar. Het was bovendien een aspect waar ik zelf in mijn beeldvorming volledig aan voorbij was gegaan. Ik dacht terug aan mijn klasgenootjes in dat laatste jaar, op de De Visserschool in Zwolle. Van sommigen weet ik wat ze doen, van een enkeling zelfs wat hem echt bezig houdt. De meesten zijn echter stap voor stap uit mijn wereld verdwenen, ook al bleven ze op dezelfde plek wonen.

Jaren had ik mijzelf wijsgemaakt dat ik mij prima kon inleven in mensen met alle soorten achtergronden en problematieken.  Zou dat ook zo zijn wanneer één van mijn oude klasgenootjes ineens voor mij zou staan? Ervan uitgaand dat we elkaar zouden herkennen, zou zeker een gesprek ontstaan. Zou ik eenmaal terug aan de keukentafel weten wat die oud-klasgenoot werkelijk bezig houdt? Waarschijnlijk niet. En hoe paradoxaal dat wellicht ook klinkt, voor mij is dat inzicht pure winst.

Delen