Pact voor de zorg
Medisch specialisten opgelet – uw dagen zijn geteld! Dat wil zeggen: als zelfstandig ondernemer, want sinds afgelopen zaterdag is de kogel door de kerk: u gaat allemaal in loondienst. Dit is namelijk één onderdeel van een ‘progressief pact voor de zorg’ dat PvdA-leider Lodewijk Asscher wil sluiten samen met GroenLinks en de SP, om zo de verkiezingen van 15 maart in te gaan.
Het enige dat dan nog nodig is, is dat die drie partijen samen ook een meerderheid van zetels in de Tweede Kamer winnen, maar ook dit moet een fluitje van een cent zijn. Deze zondag, bij de jongste peiling van Maurice de Hond, staan PvdA, GL en SP samen op 10+16+11 = 37 zetels. Dat is al bijna de helft van de 76 zetels die voor een Kamermeerderheid nodig zijn, en tot 15 maart is het nog ruim zes volle weken te gaan!
Nu even serieus. Ooit, bij de Kamerverkiezingen van 1977, haalden de gezamenlijke linkse partijen in totaal 59 zetels. Bijna dertig jaar later, in 2006, waren dit er zelfs 65, onder meer door een recordscore van 25 zetels voor de SP. In 2017 is hier weinig meer van over. De peilingen zijn wat dit betreft consistent: ‘links Nederland’ is gekrompen tot hooguit ruim een kwart van alle kiezers.
Dat een ‘pact voor de zorg’ hier veel aan kan veranderen, is niet waarschijnlijk. Want kijk alleen maar naar de SP: die zet nu al geruime tijd alle campagne-kaarten op het idee van een ‘Nationaal Zorgfonds’, en op ‘afschaffing van alle zorgverzekeraars’, en wordt hiervoor beloond met een dreigend electoraal debacle van ongekende omvang.
Lodewijk Asscher is niet dom. Van dat ‘zorgpact’ van hem moet nog maar worden afgewacht of GroenLinks en de SP daarvoor voelen. Maar als PvdA-moment van linkse campagneretoriek is in elk geval een punt gemaakt. Maar is dit ook: een oprécht punt?
‘Progressieve samenwerking’ is iets waar je op twee heel verschillende manieren tegenaan kunt kijken. Er leeft in linkse kring traditioneel het sentiment dat je ‘samen sterker staat’, maar de logica hiervan is mij altijd ontgaan. Wil links in zijn totaal sterker worden, dan kan dit op maar één manier: door kiezers weg te halen bij niet-links. De meest geëigende partij om dit te doen is natuurlijk de PvdA, als meest centrum-georiënteerde van de drie. Maar dé manier om dit juist niet te doen, is dan als PvdA toenadering zoeken tot GroenLinks en de SP. Want de enige stemmen die je daarmee kunt winnen, zijn stemmen die anders naar die andere twee zouden gaan.
Linkse samenwerking is dus een concept dat, vanuit de tactiek van Lodewijk Asscher, niet meer dan een retorische functie heeft, en dit ook alleen maar in de de periode vóór de verkiezingen. Waarbij zijn bedoeling niet is om links in zijn totaliteit sterker te maken. Maar om alleen de PvdA zelf groter te maken, door tijdelijk mee te vissen in de kiezersvijver van vooral de SP. En om als PvdA hierdoor sterker te staan als, ná de verkiezingen, gewoon weer verder gaat worden geregeerd samen met andere centrumpartijen.
Iets vergelijkbaars zie je trouwens bij Mark Rutte en diens VVD. Die hebben weliswaar uitgesloten dat ze met de PVV gaan samenwerken, maar focussen in hun campagne nu wél speciaal op kiezers die tussen PVV en VVD zweven. Niet om ‘rechts’ in zijn totaliteit sterker te maken, maar om de VVD sterker en Wilders zwakker te maken.
Van het ‘Pact voor de zorg’ zullen we na de verkiezingen nooit meer wat horen
Fast forward naar de ochtend van 16 maart. Misschien blijkt de PVV dan de grootste geworden, misschien ook niet. Maar vroeger of later zullen dan coalitiebesprekingen op gang komen tussen de constructieve, niet-populistische partijen. Dus inclusief de PvdA en Groen Links, en verder VVD, D66, CDA en de kleine christelijke partijen. Tezamen zullen die dan nog steeds een parlementaire meerderheid hebben (mag je hopen, en ook wel verwachten).
Dan krijgen we dus een nieuwe regering die als het gaat om de toekomst van de zorg, in grote lijnen verder zal gaan op de weg die in 2006 is ingeslagen. Dus met behoud van de essentie van ons stelsel, maar in combinatie met beleid dat bínnen die kaders naar nog betere kwaliteit en betaalbaarheid van zorg streeft, incrementeel maar hopelijk volhardend.
Best kans dat ook sommige van Asschers ‘progressieve’ wensen dan worden gerealiseerd. Zoals afschaffing of verlaging van het eigen risico (in ruil voor premieverhoging – dat wel). En tja: ‘minder bureaucratie’, ook dat zie ik best in een nieuw regeerakkoord een mooie plaats krijgen.
Maar alle medisch specialisten in loondienst? En farmaceuten ‘dwingen’ om geneesmiddelen goedkoper te maken? Hiervan weet ook Lodewijk Asscher heel goed dat dit niet meer is dan campagneretoriek. Nuttig om bij concullega-links misschien wat stemmen weg te lokken, maar meer ook niet. En over één ding zullen we na 15 maart sowieso nooit meer wat horen. En dat is: dat progressieve pact voor de zorg.
