Schaamlap van de medische wereld
Wat willen we eigenlijk bewijzen met evidence based practice? De nadruk op het exclusieve gebruik van methodes die wetenschappelijk bewezen effectief zijn is zo groot, dat de vraag opdoemt hoe medici ooit mensen succesvol hebben kunnen behandelen zonder deze ultieme kennis.
In mijn ogen is de bewijsdrang er vooral op gericht om te laten zien dat er zo verantwoord mogelijk wordt gewerkt volgens hoogstaande kwalitatieve standaard. Zo is het medisch handelen boven alle twijfel verheven.
Dat is, helaas, onzin. Niet alleen gaat dit voorbij aan de effectiviteit van de communicatie tussen arts en behandelaar en lijkt de zo waardevolle intuïtie aan inflatie onderhevig, zorgwekkender nog is de schijnwereld die ontstaat. Dat een methode ergens ter wereld als zijnde effectief is bewezen, wil niet zeggen dat elders in een andere organisatie, een andere cultuur en een ander prikkelsysteem het wonder als vanzelf gebeurt. Zo komt er bijvoorbeeld veel evidence uit Mayo Clinic. Dat is een prachtig instituut. De randvoorwaarden zijn er echter wel specifiek. Zo is het Amerikaanse systeem van zorgverzekering tamelijk anders georganiseerd dan het Nederlandse. Ook zijn bijvoorbeeld bij Mayo alle artsen in loondienst. De situatie is daarmee onvergelijkbaar met die in Nederland.
Wordt er dan onzin verkocht? Dat niet. Er wordt echter verzuimd een denkstap te maken die essentieel is en die in operationalisering vergaande consequenties zou kunnen hebben. Of een methode bewezen effectief is, wil namelijk nog niet zeggen dat de behandelaar die deze methode gebruikt ook effectief is in het eigen handelen. Dat deze denkstap niet wordt gemaakt, past in het systeem van wantrouwen dat ligt onder de procedures en de regeltjes waar de zorg van aan elkaar hangt.
Liever dan de kwaliteit van de behandelaar te waarderen, verschuilen we ons achter het gebruik van geoormerkte methodes. Liefst toetsbaar. Of deze handelswijze ook daadwerkelijk de gewenste verbetering oplevert blijft relatief onderbelicht.
Het zou mooi zijn wanneer het systeem van wantrouwen zijn langste tijd gehad heeft. Wanneer de basis van vertrouwen ontbreekt kan een methode nooit meer zijn dan een pleister waaronder de wond vrolijk doorettert. Daarmee is evidence based practice niet meer dan een schaamlap. De zorg, de patiënten voorop, verdient beter.
2 reacties
In de bijdrage van de heer Smallenbroek beproef ik een zekere animositeit in de richting van evidence based practice. Door deze animositeit is zijn boodschap voor mij niet helemaal helder. Bedoelt hij te zeggen dan evidence based practice niet de beste norm voor geneeskunst vormt? Waarschijnlijk niet, ook de heer Smallenbroek heeft denk ik liever een geschoolde huisarts aan zijn bed dan een sjamaan. Als de boodschap is dat een behandelplan meer is dan de optelsom van een aantal wetenschappelijk gefundeerde conclusies dan ben ik het met hem eens. De meerwaarde van een arts is juist om alle beschikbare evidente based informatie terug te vertalen naar het meest geschikte behandelplan in de specifieke situatie van de patient. Een goede arts weet de conclusies van wetenschappelijk onderzoek dus op waarde te schatten en heeft een sterk ontwikkeld gezond verstand en intuitie. Evidence based practice betekent in dit verband:
‘comply or explain’ en dat is goede zaak.
van Zijll Langhout
24 februari 2014 / 11:53U heeft goed ingeschat dat ik zeker de waarde van evidence based practise onderken en waardeer. Wat ik schreef heeft inderdaad deels betrekking op het gegeven dat, zoals u dat zo treffend verwoordt, een behandelplan meer is dan de optelsom van een aantal wetenschappelijk gefundeerde conclusies.
Er zit nog wel wat extra irritatie, dat voelde u goed. Deze is gelegen in het beeld dat ik af en toe krijg dat kwaliteitsbeleid afdoende geborgd zou zijn met evidence based practise en met richtlijnen. Deze vereenvoudiging doet in mijn ogen geen recht aan de realiteit van het leveren van kwaliteit in de zorg. En zo ben ik feitelijk opnieuw bij uw punt aangeland. Dank voor uw reactie!
Bas Smallenbroek
24 februari 2014 / 16:03