Slotakkoord

Actiecomité Het Roer Moet Om, Toosje Valkenburg

Donderdagochtend, 06.58 uur, de trein naar Den Haag. Tijd om ons op te maken voor ons slotakkoord. Actiecomité Het Roer Moet Om gaat een kerstpakket brengen naar de ministers van VWS. Als inspiratie onder de kerstboom voor de bewindslieden, gebundelde denkkracht opgeleverd in richtingwijzers met concrete aanbevelingen voor de koers van de medische zorg.

In 2015 spijkerden we het Manifest van de Bezorgde Huisarts op de pui van het ministerie van VWS. Geïnstitutionaliseerd wantrouwen, cijferfetisjisme, een ongelijke relatie met de zorgverzekeraars en het toenemende concurrentiedenken in de zorg leidden tot verzet van een groep huisartsen, het roer moest om. De verwoestende uitwerking van het marktdenken had zijn tol geëist, samenwerken was aan banden gelegd en doorgeschoten – zogenaamd, kwaliteitsbeleid creëerde een enorme bureaucratie. De geest was uit de fles, 8000 huisartsen tekenden het Manifest en iedereen kwam in beweging.

Zorgverleners hebben zelf een belangrijk aandeel in het verbeteren van de zorg

Niet wetende welke weg we waren ingeslagen, hebben we ons laten leiden door de ontwikkeling die wel zelf doormaakten. De frustraties van de spreekkamer brachten ons in de Tweede Kamer, bij de minister, in Carré en tot (Ont)regel De Zorg. Verder denken en doorpraten met iedereen bracht ook nieuwe inzichten. De wijsheid van Herman Tjeenk Willink leidde ons naar de kernwaardendiscussie. Als je zelf niet weet waar je van bent, hoe moet een ander dat dan weten? En hoe kom je dan tot effectief samenwerken? Deze vragen zou elke beroepsgroep zichzelf moeten stellen.

Want dokters (en andere zorgverleners) hebben zelf een belangrijk aandeel in het verbeteren van de zorg. Wij moeten met elkaar optimale zorg definiëren, ijdelheid en financiële verleidingen weerstaan en doen wat we beloofd hebben. De Artseneed is duidelijk, de behandeling mag de patiënt niet schaden en de dokter zal zich toetsbaar opstellen. Zorg dragen voor de juiste inhoud en daarmee tegemoetkomen aan de zorgvraag voor juist kwetsbare groepen is cruciaal. Breekbare ouderen, complexe psychiatrie, kinderen die vastlopen in de jeugdzorg, ons boekje Patiënt tussen wal en schip laat zien waar het misgaat. En hoe..!

Het moet afgelopen zijn met het afschuiven van verantwoordelijkheden

Een publiek debat, waar zorgverleners, bestuurders, beleidsmakers en zorgverzekeraars zich moeten uitspreken over de belangrijkste thema’s in de zorg: waar moet de publieke zorgeuro aan uitgegeven worden, wat is optimale zorg en wie neemt regie in de zorg. Complexe vragen leiden tot genuanceerde antwoorden maar één grondbeginsel is volstrekt helder: elke speler moet zijn plek innemen.

Het moet afgelopen zijn met het afschuiven van verantwoordelijkheden. Een zorgprofessional houdt zich aan zijn eed en is daarop aanspreekbaar, de zorgverzekeraars hebben de plicht doelmatig met publiek geld om te gaan en het politieke mandaat is om het algemeen belang te dienen. En dat betekent een visie ontwikkelen op hoe het publieke belang het best gediend wordt en de daarbij behorende beslissingen nemen. En daar gaat het mis. Want waar de financiële stem te groot is, de professionele stem zich klein voelt gemaakt, is er één stem die vrijwel volledig ontbreekt, die van de politiek. Bij het debat van 14 december en bij het aanbieden van het kerstpakket op 19 december heeft geen van de ministers zich laten zien. In reactie op ons eerdergenoemde boekje, waar de onmacht van elke pagina spat, komt minister Bruins niet verder dan dat de huisartsen het in de regio moeten oplossen. Maar wij hebben niets op te lossen. Wij hebben geen bedden voor verpleeghuispatiënten, geen verslavingskliniek, geen psychiater en al helemaal geen beschikbare thuiszorg. We hebben niet de mogelijkheid om te schuiven met budgetten, poliklinieken te sluiten of juist te openen of gemeentes anders aan te sturen.

Dus vandaar een wake-up call voor de bewindspersonen van VWS uit de spreekkamers van de huisartsen. Want een samenleving is zo fatsoenlijk als het zorgt voor haar kwetsbaarsten.