Even DIMmen
De laatste tijd moedigen veel GGZ-instellingen hun medewerkers aan om innovatief te zijn en ‘out of de box’ te denken. Toeval? Nee natuurlijk. Met al die opeenstapelende veranderingen en reorganisaties móeten we wel mentaal flexibel zijn.
Je kent het wel, zo’n ingehuurde popel-enthousiaste coach die maar wat graag met je meedenkt zonder de verantwoordelijkheid over te nemen: “Hoezo, problemen? Hoezo, je loopt tegen dingen aan? Een probleem is een beleving. Een probleem zit in je hoofd en is alleen een probleem als jij er een probleem van maakt. Denk om! Elk ‘probleem’ is ook een feit, en van een feit kun je een mogelijkheid maken! Hoe bedoel je, dat lukt nu even niet? Geen probleem! Want het mooie is: ‘omdenken’ kun je leren!”
Als ik eerlijk ben, dwingen sommige ‘problemen’ ons om nieuwe, nog ongekende mogelijkheden te verkennen
En toch hè, toch ben ik een grote fan van creatief denken. Het helpt mij om de moed erin te houden. Want als ik eerlijk ben, dwingen sommige ‘problemen’ ons om nieuwe, nog ongekende mogelijkheden te verkennen. Neem de veel bemopperde beddenafbouw in de GGZ. Dat is voor patiënten in nood en voor de crisisdienst op z’n zachts gezegd ‘best een uitdaging’. Maar wat zie je nu overal in het land gebeuren? Cliënten nemen het initiatief met zorghotels (zoals de Pitstop in Haarlem), respijthuizen en zelfregiecentra. Dat is nog eens participeren en herstelgericht denken!
Een prachtig omdenkconcept is ‘appreciative inquiry’ (AI) van David Cooperrider. Vrij vertaald betekent appreciative inquiry ‘waarderend onderzoek’. Een beetje coach weet dat je niet aan je zwakke, maar juist aan je sterke kanten moet werken. Met AI ga je op zoek naar het beste in de organisatie en in de mens (jezelf, je collega’s, je cliënten). De vraag die je stelt bepaalt het antwoord dat je krijgt. Vraag dus niet: wat is het probleem? Maar formuleer liever positief: wat werkt wél? En dat versterk je vervolgens.
Op de AI-site vind je een paar mooie tips. Eentje die mij erg aanspreekt is om de zaak stelselmatig van verschillende kanten te bekijken (desnoods door fysiek een andere ‘hoed’ op te zetten). Betreft het de zorg, bekijk die dan vooral vanuit patiënten perspectief. Vraag het je cliënt of de ervaringsdeskundige. Geloof me, je schrikt je vaak rot.
Een tweede tip: werk met wat je hebt. Als we ergens tegenaan lopen hebben we namelijk de neiging om te denken dat er iets ‘bij’ moet. Als we nou eens meer geld, meer personeel, meer bedden hadden, ja dan … Nee dus. Bereid de maaltijd met de ingrediënten die je al in huis hebt, dat is de uitdaging.
Kortom, laten we de kloof tussen droom en werkelijkheid dichten en buiten de lijntjes leren denken. Natúúrlijk willen onze werkgevers dat we dimmen! Van DIPpen (DIP: denken in problemen) wordt niemand beter. Maar gaan we DIMmen (DIM: denken in mogelijkheden), ja, dan kan er iets moois ontstaan. Misschien wel een nieuwe GGZ.
