‘Ik heb geen toekomst’

Rob schuifelt licht voorovergebogen en met trillende handen mijn spreekkamer binnen. Hij laat zich als een oude man in de stoel zakken die ik voor hem heb klaargezet. Parkinson, zou je denken.

Mis. Rob is geen oude man en heeft ook geen Parkinson. Rob is achter in de twintig en heeft al een paar heftige psychoses meegemaakt. Daar heeft hij op dit moment geen last van, wel Lijdt – ja, met een hoofdletter – Lijdt hij aan parkinsonisme, een nare bewegingsstoornis die het gevolg is van een teveel aan antipsychotica.

Met zijn blik strak op mij gericht zegt hij uit de grond van zijn hart: “Remke, ik heb geen toekomst.”

Rob bestaat echt. Sterker nog, er zijn vele Robs. Ik kom zó vaak patiënten tegen die tien, twintig, dertig jaar – dertig jaar! – grote hoeveelheden antipsychotica slikken. En dan staat er in het dossier: “Cliënt is bekend met schizofrenie en stabiel op depot.” De bijwerkingen? Je wilt niet weten!

Is het zó erg? Lees de Facebookpagina van de Nieuwe GGZ erop na en oordeel zelf.Het is écht heel erg.

De GGZ moet zichzelf de komende jaren opnieuw uitvinden wil ze zelf nog een toekomst hebben

Hoog tijd dat we in de GGZ (veel meer) herstelgericht gaan werken. Voorbij het stabiliseren, het pappen en nathouden: mensen met psychische klachten instellen op medicatie, eindeloze ‘steunende en structurerende’ gesprekken aanbieden, en ondertussen vergeten de medicatie af te bouwen en in te zetten op daadwerkelijk herstel.

Zingeving. Voldoening. Verbinding. Een toekomst. Dát is herstellen.

Verandering roept vaak weerstand op: ‘Hoezo, herstelgericht werken? Dat doen we toch al?’ Of een verontwaardigd: ‘Hoe bedoel je een Nieuwe GGZ? Wat zijn wij dan: de “Oude” GGZ zeker?! Deden we het al die tijd dan niet goed, of zo?’

Dit soort reacties zijn de doodsteek voor elke discussie over betere, menswaardige zorg. Natúúrlijk deden we het al die tijd wel goed! We werkten namelijk volgens de laatste inzichten en naar ons beste weten. Niemand gaat de zorg in om slechte zorg te leveren. Je wordt zorgverlener vanuit compassie, omdat je ‘met mensen wilt werken’ en ‘mensen wilt helpen beter te worden’.

Maar. De tijden en ook de inzichten zijn veranderd. De GGZ moet zichzelf de komende jaren opnieuw uitvinden wil ze zelf nog een toekomst hebben.