Innovatiekenniskloof

Behalve het chirurgenwerk op zich, is er nóg iets dat ik soms mis: de congressen. Daar kunnen we als chirurg toch wel wat van. Het is de ideale mix van wetenschap, innovatie en het netwerken nadien, met de nadruk op sociale gezelligheid. Daar wil je gewoon bij zijn!

Maar het zou veel te kort door de bocht zijn om dan alle andere congressen zomaar af te schuiven. Ik was afgelopen dagen op het ICT&health World Conference in Maastricht, omdat het kon. Eerlijk gezegd zou het in mijn werkende chirurgenbestaan niet in mijn hoofd zijn opgekomen om naar een congres in deze buitencategorie te gaan. Maar wat een eyeopener om out of the box te kijken. Nou ja, out of the box is het natuurlijk allang niet meer, want we zitten met z’n allen midden in de box waar ICT en gezondheid elkaar kunnen versterken. Het enige wat nodig is, is anders en beter kijken naar datgene wat er allemaal al is.

‘Het enige wat nodig is, is anders en beter kijken naar datgene wat er allemaal al is’

Het congres heeft mijn perspectief veranderd; innovatie kan ondersteunen, faciliteren en ontlasten. Denk aan robots die bloed prikken, een samenvatting door chatGPT van het spreekkamergesprek. Of nog mooier: een goede prompt (dat is ook een kunst) inzetten om alle informatie van een bepaalde diagnose uit het ellenlange EPD te verzamelen. Geen argwaan: chatGPT verzint niks, maar pakt alleen die informatie die wij hebben neergeschreven. 

We zullen altijd mensen in de zorg nodig blijven hebben, maar door innovatie kan die zorgkloof wel minder diep gemaakt worden. Er is echter één grote ‘maar’. Ook de zorgverleners moeten weten hoe het werkt. Want zoals een spreker zei: AI zal de mens nooit vervangen, maar de mens zal wel vervangen worden door een mens met kennis van AI. Dat geldt voor de zorgende mens net zo.

Mijn eigen concrete AI-toepassingen beperken zich tot het schrijven van prompts voor chatGPT en voor vele anderen zal dat niet uitgebreider zijn. Zoals ik het nu zie, is er naast een personele kloof in de zorg dus ook een innovatiekenniskloof bij zorgpersoneel en daar zit wel een dingetje. En het is geen weerstand in het werken met AI en innovatie, maar wel het  tijdgebrek om het te leren.

Ik vraag me af hoe ziekenhuisbesturen en organisaties voorzien dat hun medewerkers ruim op tijd (en we lopen al achter) klaargestoomd zijn om met AI samen te werken, als in een echt samenwerkende partner, want zo mag het gezien worden. Want als de innovatiekennis wordt aangeboden, zoals dat met lancering van nieuwe EPD’s gaat, dan zal de achterstand lang blijven. Mijn vroegere ervaring indachtig: : de IT-kenners  onder het zorgpersoneel krijgen er bepaalde uren voor en de achterban wordt geacht de kennis op een vrij moment (bestaat dat?) tot zich te nemen.

Naast een personele kloof in de zorg is er ook een innovatiekenniskloof bij zorgpersoneel

Ik heb tegenwoordig net iets meer tijd en er worden ontzettend veel cursussen digitaal (LinkedIn, YouTube) en via ziekenhuizen en bedrijven aangeboden. Daar spring ik gretig op in, omdat het kan. Maar ik ben nog niet lang genoeg weg van de werkvloer om te beseffen dat het een luxe is om over deze leertijd te beschikken.

En, als ik dan op het congres hoor dat de AI-bedrijven die voor de ziekenhuizen werken regelmatig lunchmeetings houden of digitale markten voor werknemers organiseren, dan ontmoedigt me dat. Mooi initiatief, maar zo werkt het niet. Ik vraag me dan af: hoeveel werknemers zijn er echt aanwezig en zijn dat de mensen van de werkvloer of meer de managers? Wat mij betreft zonde van het geld en zonde voor de mensen die het organiseren, want de boot wordt zo door velen gemist. 

Mag dit punt misschien op agenda’s van stafvergaderingen en bestuursraden? En geen enkel disrespect naar managers, teamleiders of bedrijven die dit mogen organiseren, maar de werktijden van de zorgers kennen geen vaste uren (ook al staat het wel zo in het EPD), het dienstsein kan niet uit en een lunchpauze bestaat vaak niet. 

Innovatie is geen kwestie meer van mee wíllen maar móeten. Daarom zou de lering ervan beter gefaciliteerd en aangepast mogen worden.