Veiligheidscultuur blijkt illusie

Eind 2011 schreef ik voor Mednet het verhaal  ‘Ziekenhuizen halen doel Veiligheidsprogramma niet’. Ik geef toe dat het een voorspelling van niets was: het is nogal ambitieus om in vijf jaar tijd de vermijdbare sterfte met 50 procent terug te dringen.

Gisteren publiceerde het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde (door sommige medici ‘de libelle’ genoemd, hoorde ik laatst) echter een schokkend artikel. De strekking: de doelstellingen van het VMS Veiligheidsprogramma zullen niet gehaald worden. Sterker: een verbetering van de veiligheid zal niet eens meetbaar zijn. De onderzoekers van IQ Healthcare schetsen een onthutsend beeld.

Mijn ogen bleven hangen aan deze zin: “Ook is de causale relatie tussen veiligheidsinterventies en patiëntuitkomsten twijfelachtig, bijvoorbeeld de relatie tussen een verbeterde veiligheidscultuur en een daling van vermijdbare schade.” Daarmee schoffelen ze het Veiligheidsprogramma definitief onderuit. De achterliggende filosofie deugt ook al niet.

Ik belde één van de onderzoekers met de vraag of mijn observatie klopte. Zij: “Ja.” Toen heb ik haar goed weekend gewenst. De relatie tussen het vergroten van de veiligheidscultuur en vermijdbare schade is nooit bewezen, al is ze wel onderzocht.

De Inspectie voor de Gezondheidszorg meldde in 2010 dat er onder medici een ‘zekere weerstand’ bleef bestaan tegen het VMS. “Dat uit zich vooral in het beperkt doen van meldingen en onvoldoende betrokkenheid. Artsen leggen zich volgens de IGZ nog te gemakkelijk neer bij het gegeven dat een behandeling soms anders afloopt dan de bedoeling was,” tekende ik op uit een rapport.

De Inspectie concludeerde dat artsen te bang waren voor hun eigen imago. Maar wie met specialisten sprak hoorde toen al (of nog?) dat veel specialisten geen heil zagen in het VMS. Ze hadden jaren scholing achter de rug. Als ze met aandacht hun werk deden, dan zou het toch goed moeten zijn? Daarin lijken ze nu gelijk te krijgen. Maandag reageert het VMS Veiligheidsprogramma. Wordt vervolgd…

Delen