Belonen of straffen?
Hopelijk had psychiater Bram Bakker afgelopen vrijdag een vrije dag, want aan werken zal hij niet heel erg toegekomen zijn. Daarvoor had hij het te druk met de reacties op zijn Tweet: ‘Belonen werkt beter dan straffen: verzekeraars moeten mensen die gezond gedrag vertonen minder laten betalen…’. Veel mensen bleken het niet met hem eens te zijn, en collega Menno Oosterhoff reageerde zelfs met ‘Absoluut tegen’, daarbij verwijzend naar zijn Medisch Contact-blog Dikkebultgeneeskunde.
De kernvraag is natuurlijk: kúnnen we gezond gedrag belonen?
De kernvraag is natuurlijk: kúnnen we gezond gedrag belonen? Als mijn zorgverzekeraar mijn een leefstijl-questionnaire stuurt en ik vul daarop braaf in dat ik nooit een druppel drink, belet me dat niet om ’s avonds met een fikse neut te proosten op de premieverlaging die ik tegemoet kan zien. Big brother is not watching me. Ik doe ’s avonds de gordijnen dicht.
Bovendien zijn er maatschappelijke ontwikkelingen die het misschien wel veel logischer maken om ongezond gedrag te bestraffen. Leefstijlprogramma’s kunnen heel succesvol zijn, kijk bijvoorbeeld maar naar KeerDiabetes2Om. Het ligt voor de hand dat gebruikers van succesvolle leefstijlprogramma’s een keer gaan vingerwijzen naar mensen die daar heel veel baat bij kunnen hebben, maar er toch geen gebruik van maken. “Moet ik meebetalen aan de zorgconsumptie van iemand van wie het zijn eigen schuld is dat die ziek wordt?’, wordt dan een voor de hand liggende vraag. Het maatschappelijk verantwoorde antwoord is “Ja, dat heet solidariteit”. Maar hoe houdbaar is die solidariteit als het om onze portemonnee gaat?