BNR Zorgdebat Ziek van zorg?

Op dinsdag 2 juni spraken experts, zorgprofessionals, mantelzorgers en patiënten in ’t Hart, hoofdkantoor van VvAA in Utrecht, tijdens het BNR Zorgdebat Ziek van zorg? onder leiding van Harmke Pijpers over de voor- en nadelen en belangrijke voorwaarden voor mantelzorg.

Nederland telt circa drie miljoen mantelzorgers, dankzij hen zit er een rem op de groei van de zorgkosten. De overheid stimuleert mantelzorg dan ook. Maar mantelzorgers (60 procent vrouwen) staan vaak onder grote druk. Het verzorgen is fysiek en emotioneel zwaar, zeker in combinatie met een baan. De overheid doet ook een groot beroep op vrouwen wat betreft participatie op de arbeidsmarkt. Uit onderzoek blijkt dat na twee jaar mantelzorgen het percentage ziekmeldingen onder mantelzorgers aantoonbaar hoger is. Zorgprofessionals zien mantelzorgers op hun spreekuren, maar zijn zelf ook vaker dan gemiddeld mantelzorger.

De deelnemers aan het debat waren overigens van mening dat ‘de mantelzorger’ niet bestaat. Iedere zorgvrager heeft recht op maatwerk. Punt van aandacht is het verschil tussen tijdelijke mantelzorg (voor een zorgbehoevende ouder) en structurele zorg (bijvoorbeeld voor een kind met een beperking). Tijdelijke zorg kan iemand vaak wel bieden door minder te werken of het werk anders te regelen. Maar structurele zorg brengt mantelzorgers sneller uit balans.

Oplossingen hiervoor zijn onder andere de mantelzorg bespreekbaar maken op het werk, zodat er met de werkgever naar ondersteuning gezocht kan worden. Dit kan liggen in flexibele werktijden of meer vanuit huis werken. Een andere optie om de mantelzorger te ontlasten is de inzet van vrijwilligers, al dan niet betaald.

Vrijwilligers kunnen ondersteunen bij relatief eenvoudige zaken als gezelschap bieden en zaken regelen. Mantelzorgers kunnen daarnaast in sommige gevallen wel een medische handeling leren, zoals spuiten bij diabetes. Maar medische zorg hoort uiteindelijk thuis bij de zorgprofessional, want anders is er geen basis voor kwaliteit.

Deelnemers aan het debat waren:

• Illya Soffer, directeur van Ieder(in), de koepelorganisatie van mensen met een lichamelijke handicap, verstandelijke beperking of chronische ziekte.
• Liesbeth Hoogendijk, directeur van Mezzo, de Landelijke Vereniging voor Mantelzorg en Vrijwilligerszorg.
• Nicolien van Duinen, HR-directeur Renault Nederland.
• Aad Koster, directeur van Actiz. Deze organisatie behartigt de belangen van aanbieders in verpleeg- en verzorgingshuiszorg, thuiszorg, kraamzorg en jeugdzorg. Ook is Koster bestuurslid van Handen-in-Huis, dat zich richt op de 24-uurs vervanging van de vaste mantelzorger.
• Bedrijfsarts Jurriaan Penders, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB).
• Dominique Vijverberg, directeur van stichting IZZ, een collectief van werkgevers en werknemers in de zorg.