Buitenlandselectie
Eens in de maand plaats ik hier een stuk of vijf/zes links naar opmerkelijke nieuwe ‘leesverhalen’, meer voor in de leunstoel dan voor achter het bureau, afkomstig uit vooral Engelstalige media, over onderwerpen die te maken hebben met gezondheidszorg en gezondheid. (Voor dagelijkse buitenland-updates: volg mij via Twitter @flipvuijsje)
‘Luisteren naar patiënten’ is een goeie zaak. Omdat dit, zo lees en hoor je in elk geval vaak, goed is voor de kwaliteit van verleende medische zorg. Maar ook los daarvan: weten wat er in patiënten om gaat, hoe zij gezondheid, ziekte en behandeling nou echt beléven, is hoe dan ook, onder alle omstandigheden, zonder meer de moeite waard.
Dat luisteren kan, vanzelfsprekend, heel direct en individueel: gewoon in de spreek- of behandelruimte, in persoonlijk gesprek met een patiënt. Maar het kan ook indirect: via publieke kanalen waar patiënten verslag doen van hun ervaringen. En één variant hiervan zijn verhalen, in soms gerenommeerde media, door mensen wier dagelijks beroep het is (of was) om met tekst en taal te werken: als schrijver, journalist, redacteur, et cetera. Een speurtocht, de afgelopen maand, in internationale media leverde een mooie oogst op van artikelen in dit genre.
Strange Days
Sven Birkerts is schrijver, docent (in ‘writing seminars’) en hoofdredacteur van AGNI, een literair tijdschrift gelieerd aan Boston University. In Lapham’s Quarterly doet hij persoonlijk verslag van een medisch proces dat zich normaal gesproken vooral afspeelt buiten het directe zicht van behandelende professionals, namelijk dat van convalescentie. In Birkerts geval na het vervangen van een heup, waarop een periode volgde, gewoon thuis, van vooral heel erg veel áfwachten. Met een literaire pen, en een ondertoon van filosofische overpeinzing, schrijft Birkerts hier vooral over één fundamenteel fenomeen in ons leven dat doorgaans gewoon voor kennisgeving wordt aangenomen. Maar dat in een langdurige periode van soms traag fysiek herstel, verrassende nieuwe betekenissen aanneemt. Het gaat hier dus over: tijd.
Giving Up the Ghost
Lynn Cunningham is bekroond (Canadees) tijdschriftjournalist. In 1964 was ze 14 jaar oud, en stak ze haar eerste sigaret op. Een halve eeuw lang is ze zwaar blijven roken, en pas dit jaar is zij hier écht iets aan gaan doen, door hulp te zoeken bij de ontwenningsafdeling van de beroemde Mayo Clinic (over de grens, in de Verenigde Staten). Haar openhartige verslag hierover in Walrus Magazine, een Canadees general-interest tijdschrift, focust op drie dingen. Het verloop van die behandeling zelf. Een pleidooi voor erkenning van nicotineverslaving als echt ‘medische’ aandoening, die dus in aanmerking komt voor professionele én verzekerde (en vergoede!) hulp. Maar ook, misschien beetje in strijd met dat voorgaande aspect, een openhartige terugblik op een leven van tekortschieten in het maken van juiste keuzes. Elke sigaret die je rookt, weet Cunningham, kan je leven met elf minuten verkorten – en dus moet ze vaststellen: “I have smoked away a decade of my life.”
Ook alle overige artikelen in deze lijst zijn geschreven door vrouwen, en dat is niet toevallig. Omdat, misschien, vrouwen gemiddeld eerder dan mannen geneigd zijn tot sommige vormen van openhartigheid. En omdat vrouwen sowieso één categorie gezondheidsperikelen kennen die je bij mannen niet gauw zult tegenkomen, namelijk alles wat te maken heeft met zwangerschap.
What Having An Abortion In 1959 Was Like
Diana Wiener is 74 jaar oud, waarvan de afgelopen 55 gelukkig getrouwd, en is grootmoeder van acht kleinkinderen. Maar toen zij vlak voor haar huwelijk eerder dan voorzien zwanger werd, kozen zij en haar aanstaande voor een abortus. Haar relaas van hoe dit precies ging, in illegale, primitieve en dus levensgevaarlijke omstandigheden, is op zichzelf al de moeite van het lezen waard. En krijgt nog extra cachet doordat het zich compleet afspeelt bínnen de medische wereld. Diana zelf was indertijd verpleegster, en haar aanstaande was arts in opleiding. (Allemaal in New York City).
I’m 41, Single and Pregnant
Sinds 1959 is veel veranderd, ook op het gebied van zwangerschap en moederschap. Abortus is iets dat ook in (grote delen van) de Verenigde Staten buiten de sfeer van illegaliteit is gehaald. En ook de definitie van gangbaar en ‘normaal’ ouderschap, is enorm veranderd. Zoals de schrijfster van dit artikel dit zelf introduceert: “I know how it looks: at 41, single and pregnant, I’m a sad, lonely outlier [buitenbeentje]. But it’s 2014. I’m not.” Dus laat iedereen hier maar aan wennen: ‘Welcome to the New Normal.’ Gepubliceerd op Medium, een Amerikaanse website voor ‘Everyone’s stories and ideas’.
A Birth Story
Zwanger worden is één ding, een kind ter wereld brengen nog iets anders. De inleiding boven dit verhaal luidt: “Meaghan O’Connell had a perfect pregnancy and the perfect birth plan – and then she went into labor.” Wat dán volgt, is een niet minder dan 15.000 woorden lang, uurtje lezen dus, verslag van de laatste 36 uur van de zwangerschap van de auteur. (Zij is in het dagelijks leven redacteur bij financiële website The Billfold, en freelance journalist.) Hierbij wordt geen detail genegeerd of verzwegen, hoe intiem of (ook letterlijk) pijnlijk ook. Allemaal opgeschreven met bewonderenswaardige combinatie van humor, openhartigheid en soms ook (zelf)spot. En met één boodschap die zeer effectief blijft hangen: een leuk dagje uit was dit allemaal niet.
It’s silly to be frightened of death
Van geboorte naar dood, via dit recente artikel uit het Engelse dagblad The Guardian. De schrijfster, Diana Athill, heeft een loopbaan achter zich als gerenommeerd literair uitgeefster en redacteur. Ze is inmiddels 96 jaar oud, en denkt niet alleen veel na over de dood maar laat hierover ook nadrukkelijk van zich horen, op televisie en als schrijfster van het boek Somewhere Towards the End (alweer een paar jaar geleden). Haar visie wordt door The Guardian, in de introductie tot haar meest recente bijdrage, bondig samengevat: De dood is niet iets om bang voor te zijn – maar “the process of dying is another matter.”
