Buitenlandselectie: kritiek

“I’ll keep poking doctors with a stick.” Dit schreef, vorig jaar alweer, Aaron Carroll van The Incidental Economist, een Amerikaanse blogsite gewijd aan kwaliteit en kosten van gezondheidszorg. Aanleiding was een heftige openbare klaagcampagne door artsen, over de omstandigheden waarbinnen zij hun beroep uitoefenen.

In zijn blog ontzenuwde en relativeerde Carroll genadeloos een aantal van die klachten, zoals over ‘administratieve rompslomp’, ‘te lage beloning’, ‘inmenging door buitenstaanders’. Hij deed dit niet alleen met kennis van zaken en recht van spreken – zelf is hij hoogleraar kindergeneeskunde – maar ook zonder negatief te willen zijn. “I write pieces like this not because I want to point out that doctors are greedy. Nor do I do it because I ‘hate’ doctors.” Integendeel, “physicians are great”, maar juist dáárom spaart hij ze niet met eerlijke kritiek: “That’s how I show my love.”

Kritiek is altijd een goeie zaak, zolang die maar onderbouwd, constructief en niet-eenzijdig is. Vanzelfsprekend ook in de gezondheidszorg, met een heldere taak voor de media. In Nederland wordt die taak ook duidelijk opgepikt. Maar dit gebeurt wel, is soms mijn indruk, volgens een patroon. Kritische media, en kritische journalistiek, richten zich ongeremd op ‘institutionele spelers’ in en rond de zorg. Op de overheid: de regering zelf, maar ook grote uitvoeringsorganisaties. Op zorgverzekeraars natuurlijk. Op de farmaceutische industrie. En soms ook wel, bij speciale aanleiding, op ziekenhuizen.

Wat we minder zien, is een vergelijkbaar kritisch volgen van medische professionals, en van hun beroeps- en belangenorganisaties. Niet dat dit bij ons helemaal níet gebeurt, maar Nederland loopt hierin niet voorop. Ik heb ook wel een idee waardoor dit komt, maar dat is een onderwerp apart. Waar ik nu liever de aandacht voor vraag, is een selectie van recente voorbeelden uit media in andere landen. Voorbeelden die twee dingen met elkaar gemeen hebben: ze komen uit serieuze, niet-vooringenomen kwaliteitsmedia; en ze stellen kritische vragen over specifiek de rol van medische professionals.

Zeit für einen neuen Eid
Het Duitse weekblad Die Zeit bracht afgelopen week een diepgravend artikel dat inhaakt een probleem dat deels specifiek Duits is: de optie om als patiënt voor extra dingen ‘bij te betalen’, direct tijdens een consult bij een arts. Dokters bezwijken hierdoor, vindt de auteur, steeds vaker voor de verleiding om méér onderzoek en verrichtingen te doen dan nodig is. Waarbij het belang van de patiënt ondergeschikt wordt gemaakt aan het inkomensbelang van de arts. Eén mogelijke remedie: eerherstel voor de traditionele artseneed, in een nieuw-geformuleerde versie die meer recht doet aan de wereld van nu.

Aansluitend op ditzelfde thema, van ‘artsen en financieel eigenbelang’, drie recente artikelen uit achtereenvolgens Canada, Groot-Brittannië en Australië:

In het dagblad The Globe and Mail haalt public health reporter André Picard hard uit naar de artsen in de provincie Ontario, en naar hun beroepsorganisatie. Die zouden in hun protest tegen een door de overheid verordonneerde tariefverlaging, alle redelijkheid uit het oog hebben verloren. Dit wat betreft de inhoud van hun campagne, die te veel focust op alléén maar geld, en blijkt geeft van een ongepaste sense of entitlement (‘aanspraak maken op’). Maar ook wat betreft de vorm daarvan: onfatsoenlijk-persoonlijke aanvallen, ook via social media, op de verantwoordelijke minister.

Ook in het Verenigd Koninkrijk speelt momenteel een hard arbeidsvoorwaardenconflict tussen regering en (jonge) artsen, waarbij de laatsten niet terugdeinzen voor het dreigement van staking. In het dagblad The Guardian waarschuwt Henry Marsh, prominent hersenchirurg (en schrijver van mooie boeken), voor het risico van een vertrouwensbreuk met het publiek. Ook Marsh heeft kritiek op het regeringsbeleid. Maar hij weet tegelijk, schrijft hij, door zijn brede ervaring in ook andere landen dan de UK, ‘that doctors are easily corrupted’. Juist een ‘gesocialiseerd’ zorgstelsel als de Britse National Health Service is zodanig ingericht, dat die verleiding steeds minimaal blijft. Maar wie nu gaat staken, riskeert juist een situatie waarin hervormingen kunnen worden doorgedrukt die het medisch beroep alleen maar (verder) vercommercialiseren.

Dat artsen, net als iedere andere beroepsgroep, financieel corrumpeerbaar zijn, is ook de strekking van dit artikel uit het Australische dagblad Financial Review. Het onderwerp hier is ‘extortionist fees for prostate cancer treatment’. Waarbij het de Urological Society of Australia and New Zealand zelf is, die hier het hardst aan de bel trekt.

Doctors, Not Parents, Are The Biggest Obstacle To The HPV Vaccine
Een onderwerp dat helemaal niets met geld te maken heeft, wordt aangekaart op de website van Amerika’s National Public Radio. Aanleiding is de achterblijvende vaccinatie van meisjes, maar ook jongens, tegen het humaan papillomavirus. De gangbare verklaring hiervoor, ook vanuit artsenkring, is dat het in de eerste plaats de ouders zijn die hierop aangesproken moeten worden, Maar nieuw onderzoek van Harvard Medical School haalt dit beeld onverwacht onderuit: het probleem zit eerder bij veel huis- en kinderartsen.

When Surgeons Multitask
Een team van onderzoekjournalisten van The Boston Globe rapporteerde onlangs uitgebreid over “The Little-Known Practice of Concurrent Surgeries”, waarbij een (‘ster’)chirurg twee operaties tegelijk uitvoert zonder dat patiënten dit weten. Website ProPublica haakt hierop in met een gesprek met twee van de betrokken Globe-reporters, over “how they got tipped off to this issue”; over “clashing opinions in the medical community”; en over hoe moeilijk het is om vanuit het gesloten bastion van de ziekenhuiswereld informatie los te krijgen. Met ook een link naar het Boston Globe-artikel zelf.

Most Young Physicians Love Their Electronic Health Records
We zagen het al bij Henry Marsh, en bij Australiës urologen: kritiek in de vorm van zelfkritiek, dus vanuit eigen professionele kring, is helemaal niet ongebruikelijk. Op Amerika’s beste artsenblogsite KevinMD stond pas nog deze hartekreet van een jonge arts: Believe it or not, ik en mijn generatiegenoten vinden elektronisch patiëntendossiers geweldig. Waarbij ook helder wordt uitgelegd waarom, in een krachtige repliek aan nogal wat (vooral oudere?) artsenstemmen die juist luidkeels en publiekelijk getuigen van hun aversie tegen het epd.

How Doctors Take Women’s Pain Less Seriously
Tot slot een voorbeeld uit een genre dat opnieuw buiten Nederland meer lijkt ontwikkeld dan bij ons: in publieksmedia verslag doen van een medische misser, bijna-misser of anderszins foute gang van zaken. Met in dit geval, gepubliceerd door The Atlantic, nog een extra dimensie erbij. Het is de stelling van deze auteur, dat (pijn)klachten van vrouwen, ook als die heel ernstig zijn, gemiddeld minder serieus worden genomen dan die van mannen. Met potentieel ernstige gevolgen, blijkt uit deze SEH-case in een ziekenhuis Brooklyn. Waar het overigens niet alleen (mannelijke) dokters zijn die er niet goed van af komen, maar ook (vrouwelijke) nurses.