Eerst lezen, dan pas klagen
Waanzin. Totaal autistisch. Regelrechte aanslag op solidariteit in de zorg. De reacties op het rapport van het Centraal Plan Bureau Solidariteit onder druk? Zorg op maat heeft toekomst liegen er niet om. Enige nuancering vind ik slechts in één reactie, via Twitter: “Even ter relativering: als in 2005 waarschuwde RVZ voor houdbaarheid solidariteit. Oplossing: verklein basispakket.”
Als ik kijk naar alle kritiek die het rapport van het CPB krijgt, vraag ik me af hoeveel mensen de moeite hebben genomen om de tekst – zestien pagina’s met veel wit – daadwerkelijk te lezen. Wie dat wel heeft gedaan, komt vanzelf tot de conclusie dat het onzin is om te roepen dat het CPB hiermee een bom legt onder de solidariteit in de zorg. Het is de bestaande situatie in de zorg die dit doet. Als je weet dat hoger opgeleiden minder vaak gebruikmaken van de zorg, maar steeds meer moeten bijdragen aan de zorgkosten van lager opgeleiden, ligt het voor de hand dat de solidariteit in de zorg onder druk komt te staan. Hoger opgeleid betekent niet per definitie meer mededogen met je minder bedeelde medemens.
We weten al heel lang dat de solidariteit in de zorg onder druk staat. En als je dat weet, kun je twee dingen doen. Je kunt je ogen sluiten voor dit feit en hopen dat het vanzelf weggaat. Of je kunt erop wijzen en vragen: moeten we hier niet eens wat aan doen? Het CPB heeft gekozen voor de tweede weg. Heel goed. En wie het rapport leest, ziet hoe genuanceerd ze met het probleem omgaat. Lees het eens.
23 reacties
“We weten al heel lang dat de solidariteit in de zorg onder druk staat.” Dat is een mening/bewering/Feit/frame? Heb het nl nooit geweten en er is geen enkel fatsoenlijk wetenschappelijk onderzoek naar gedaan.
Hoog Diederik Stapel niveau… ook met gesloten ogen.
G K Mitrasing
9 januari 2013 / 08:27Hoe lang geleden ben jij gestopt met nieuws over de zorg lezen Glenn? Heel treffend dat je het hebt over ‘gesloten ogen’.
Frank van Wijck
9 januari 2013 / 08:35Ik vraag mij af, waarom doorgaan met een stelsel dat niet werkt. Bijna bij invoering al waarschuwde het CPB dat de solidariteit onder druk zou komen te staan. Hoe ver kun je gaan met het verkleinen van het basispakket en tegelijkertijd de premie verhogen? Is echt een vraag, geen dooddoener.
Daan van Os
9 januari 2013 / 08:43Je vraag is begrijpelijk Daan, maar ik vraag mij af in hoeverre het huidige stelsel verantwoordelijk is voor het feit dat de solidariteit onder druk komt te staan. De zorgkosten zouden hoe dan ook zijn gestegen de afgelopen jaren, door toegenomen technische mogelijkheden, stijging van het aantal chronisch zieken en vergrijzing. Dat zijn stelselonafhankelijke ontwikkelingen die ook in het oude stelsel tot discussie over de zorgkosten zouden hebben geleid, en tot bezuinigings- of andere maatregelen. En bovendien: hoe solidair was het verschil tussen ziekenfonds en particulier?
Frank van Wijck
9 januari 2013 / 08:52Beantwoord de vraag eens Frank, niet wegkijken!
Nieuws nalopen is niet hetzelfde als een feitenloze kreet slaken: ““We weten al heel lang dat de solidariteit in de zorg onder druk staat.”
Nieuws over de zorg – zowel negatief als positief- heeft vaak niveau “don’t let the truth get in the way of a good story-gehalte”.
G K Mitrasing
9 januari 2013 / 11:21Waarom in godsnaam weer dat woord “autistisch” misbruikt en weer een stigma de deur door gooiend. Is de schrijver zelf echt zó dom? Zelf een borderliner?
H. van Weerd
9 januari 2013 / 11:37@Glenn. De Raad voor de Volksgezondheid & Zorg waarschuwt al jaren voor het gegeven dat de solidariteit in de zorg in toenemende mate onder druk komt te staan. Het Centraal Plan Bureau waarschuwde hiervoor ook nog in haar Trendanalyse Zorg van 2011. En dit zijn slechts twee voorbeelden. Het gegeven is al lang als trend geduid. Wie bezondigt zich hier nu aan wegkijken?
@H. van Weerd. Ik kan mij voorstellen dat u het woord autistisch in dit verband als kwetsend ervaart. Het is slechts één voorbeeld van het inhoudsloze gehalte van de reacties op het rapport van het CPB. Ook politiek Den Haag maakt zich hier schuldig aan.
Frank van Wijck
9 januari 2013 / 12:38Tja Frank..feiten aub! Dat een Raad of CPB waarschuwen is een feit. Of de waarschuwing inhoudelijk klopt en een basis heeft is een ander zaak en nog minder vanzelfsprekend.
Wat de Raad/CPB doen is hun zorgen neerleggen in de vorm van een “vrees” die geen feit is.
G K Mitrasing
9 januari 2013 / 13:13Het CPB rapport lijkt voor velen een wake-up-call te zijn van een al lang bestaand probleem, de almaar stijgende zorgkosten. Dat dit gebeurt is goed en nodig. Een probleem kan alleen aangepakt worden als er bewustwoording van de noodzaak is. De druk op de solidariteit is een effect van het probleem. Het huidige systeem met een basispakket voor iedereen is mee solidair dan het systeem voor 2006 met een basispakket (ziekenfonds) voor 2/3e van Nederland en voor 1/3e niet. De huidige financiering is voor mij een goed toonbeeld van solidariteit, waar ik tot nog toe weinig problemen over hoor. Dat dit eindig kan zijn ligt niet aan de financieringssystematiek maar aan de stijging van zorgkosten. Daar zie ik vezekeraars en zorgaanbieders hard aan werken. Doorgaan daarmee!!
Er moet nu niet te snel in allerlei andere oplossingen geschoten worden die lijken op symptoombestrijding en niet de kern aanpakken.
Ik merk nog wel op dat een groep die een fors deel van de zorgkosten betaald (wettelijk geregeld) totaal niet in beeld is in de discussie. Dit zijn de werkgevers. Zij kunnen door een actief, gericht gezondheidsbeleid echt invloed uitoefenen op zorgbewuste levenstijl en daarmee op de zorgkosten. Zij hebben ook vanwege hun verantwoordelijkheid rond verzuim en arbeidsongeschiktheid grote belangen.
discussie. ers.
Allard Bolland
9 januari 2013 / 13:58@Allard. Je hebt gelijk. En wat de rol van de werkgevers betreft heb je beslist een interessant punt.
@Glenn. Mijn solidariteit voor het meegaan in jouw redeneertrant neemt zienderogen af.
Frank van Wijck
9 januari 2013 / 16:12Er blijven twee zaken door elkaar lopen:
1. CPB hoort analist te zijn en geen opinie-maker.
2. Al s het rapport als geheel enigszins genuanceerd, de kern mag onverhuld genoemd worden.
En ja, ik vind dat het huidige financieringssysteem van de zorg perverse kenmerken heeft: nodigt uit tot overproductie, machtsongelijkheid zorgverzekeraar / zorgaanbieder, in toenemende mate eenzijdig biologisch reductionisme i.p.v. biopsychosociaal mensbeeld.
Henk Kik
9 januari 2013 / 16:39Beste Frank, want een krachtig argument heb je er voor maar ik kan me dat goed voorstellen want je leest zelf die rapporten van CPB en RVZ niet en poneert een mening als een feit.
CPB gebruikt het woord “solidariteit” in Trendanalyse Zorg van 2011 slechts 1 maal en in heel andere context zonder enig gehijg over teloorgang solidariteit.
Verhandelingen RVZ zijn verhandelingen over de mechanismen van solidariteit nergens constateert ze dat deze daadwerkelijk teloor gaat.
G K Mitrasing
9 januari 2013 / 17:34Men kan het CPB idee ook van een totaal andere kant bekijken; hoeveel van de hoger opgeleiden in Nederland werken er in de private sector en hoeveel bij de Overheid zelf?
Standpunt van CPB is onhoudbaar; moet een domme burger die door te werken in de private sector en via handel in welke vorm dan ook welvarend is geworden dan toch meer gaan betalen dan een hoog opgeleide die veilig in overheidsdienst is gekropen, maar aanloopt tegen een maximum salaris?
50% van de Universitair opleide Nederlanders gaat werken voor de Overheid. In andere landen is dat 15%. De rest gaat werken voor eigen rekening en risico, met de kans op veel hogere salarissen dan mogelijk zou zijn in Overheidsdienst. Risico mijdend gedrag betaalt zich uit in lagere lonen. In de private sector kan men meer verdienen en zo meer bijdragen aan de Economie. Een land zonder Overheid kan niet. Er is wel een optimum aan Overheid aan te wijzen waardoor de economie wordt gestimuleerd en wanneer deze wordt afgeremd; bij voldoende of bij teveel Overheid.
Zit je bij de Overheid en verdien je te weinig naar je zin, maar wordt je wel geconfronteerd met sociale afdrachten die studie genoten in de private sector zo uit de achterzak kunnen betalen dan is er maar 1 uitweg: naar de private sector toe!
Dan moet je niet zeuren over hogere afdrachten voor de zorg. De klacht van de ambtenaren van het CPB is dan niet zo slim denken wij dan en vloeit eerder voort uit gevestigd eigen belang van de ambtenaren dan uit sociale overwegingen.
Waarom niet in de private sector gaan werken? Dat doen de lager opgeleide mensen immers wel.
Diploma als uitgangspunt of als variabele voor het bepalen van de premie hoogte? Daar is niet diep over nagedacht. Sterk staaltje tunnelvisie van de betreffende economen.
In alle ons omliggende EU landen hanteert men een inkomensafhankelijke premie heffing, ongeacht afkomst, geslacht, opleiding of wat dan ook. Een aantal hanteert remgelden of eigen bijdragen, te betalen bij afname van het product of dienst, om kosten af te wentelen en toch de mensen enigszins kosten bewust proberen te maken. Echter vrije keuze in ziek of gezond zijn is er in essentie niet. Solidariteit in alle 3 onderdelen is teken van beschaving. Nederland en dan met name het Openbaar Bestuur laat zich van haar meest onbeschaafde kant zien met dit standpunt van het CPB.
Standpunt van het CPB komt niet als een verrassing. Vanuit overheidsorganen komen dit soort ideeen de laatste tijd frequent. Merkwaardig genoeg gesteund door de VVD; die zou toch voor de vrije markt moeten zijn en juist voorstander moeten zijn dat risico mijdend gedrag wordt afgestraft? Beste manier om die 50% Universitair of Hoge School opgeleidde ambtenaren aan het productieve werk te zetten is ze met de gevolgen van het macro beslag van 60.3% te confronteren; wat is nog de toegevoegde waarde van de Overheid in Nederland? Is deze niet te groot geworden en remt zij zelf niet eerder de groei dan dat zij dit zou moeten stimuleren? Krijgt de burger wel waar voor zijn belasting en premie en kijk en luister en opcenten en andere wettelijk verplichte afdrachten? Het ambtenaren apparaat probeert aan het maximumsalaris per schaal te ontsnappen door titel inflatie te hanteren: je wordt directeur en je krijgt een directeuren salaris. Momenteel is 1 op 9 directeur. En om de goede vrede te bewaren is 1 op 7 HR medewerker; personeelszaken. Is dat allemaal wel doelmatig?
In de private sector is 1 op 40 directeur. Reken maar uit wat dat scheelt aan loonkosten. Loonbeslag van de Overheid is dan ook fors gestegen bij een lichte toename in aantallen ambtenaren. Van krimp is nog immer geen sprake; het ontembare monster blijft groeien. Is dat niet het probleem?
Denk dat het standpunt van het CPB van een totaal andere kant moet worden bekeken.
En ziekenfonds en particulier in Nederland? De EU dwong NL tot een keuze; of een volwaardig ziekenfondssysteem of een particulier stelsel. Het NL systeem was toen al hybride; men leze de betreffende geschiedenis en achtergronden er zelf maar op na.
De lobby van de verzekeraars heeft het toen gewonnen van het gezonde boerenverstand. En ja. Die boeren waren en zijn laag opgeleid en betalen nu de rekening van de hoog opgeleiden.
Het Zorgstelsel is de oorzaak van de verspiling in de zorg. Daar zijn alle buitenlandse economen het over eens. Laat de OESO maar eens overkomen: het systeemmodel is intrinsiek kostenverhogend en dan moet je niet de werkelijkheid aanpassen aan het systeemmodel, maar het systeemmodel aanpassen aan de realiteit!
Inkrimpen van het Basispakket, verhoging eigen risico e.d. lossen het kostenprobleem niet op. Ook daar zijn de buitenlandse economen het over eens.
Maar ja, de Nederlandse Economen zijn allen voor hun inkomen afhankelijk van de Overheid. Zou daar ook een probleem liggen?
ANH Jansen
9 januari 2013 / 17:49Geachte ANH Jansen, uit het hart gegrepen!
Henk Kik
9 januari 2013 / 18:06Wordt tijd dat een zekere columnist plaats gaat maken voor columnist Jansen… zijn reacties zijn keer op keer scherper dan het oorspronkelijke stuk.
Ravin Raktoe
9 januari 2013 / 20:26Opnieuw wordt de discrepantie tussen decibel en inhoud op een pijnlijke wijze blootgelegd.
Ik ben er echter minder gerust op dat deze constatering ook daadwerkelijk gevolgen zal hebben.
E.Kriek
9 januari 2013 / 20:57De reactie van Van Wijk, dat anderen ook “autistisch” als een soort scheldwoord gebruiken, en hij dat dus ook mag doen, duidt inderdaad op bordeline en narcisme bij Van Wijk zelf
H. van Weerd
9 januari 2013 / 21:08Orakel van Wijck roept het volgende:
” Hoger opgeleid betekent niet per definitie meer mededogen met je minder bedeelde medemens. ”
En toch heb ik een oplossing.
Als hoger opgeleiden nou toch moeten plassen over de minder bedeelde medemens, laten ze die minder bedeelde medemens dan gewoon gratis meenemen onder de douche.
Dan kunnen we namelijk erg veel schoon water besparen, en de minder bedeelde medemens kan vervolgens genieten van enkele liters gratis schoon water .
Win-win!
E.Kriek
9 januari 2013 / 22:01@H. van Weerd: De term narcistisch gebruikte ik niet zelf om het CPB-rapport te duiden. Het is een van de reacties op het rapport die ik op internet tegenkwam, net als “waanzin” en “regelrechte aanslag op solidariteit in de zorg”. Voor de goede orde: ik vind de gebruikmaking van het woord narcistisch in dit verband net zo ongepast als u.
@E. Kriek: Er is iemand bij GroenLinks die uw voorstel ook heel interessant vindt (Volkskrant 10-1, pagina 2). Hij heet nog toepasselijk Wassink ook. Misschien kunt u hier eens samen met hem een plannetje over schrijven.
Frank van Wijck
10 januari 2013 / 08:32http://www.artsennet.nl/opinie/Gastblogs/Pia-Dijkstra-D66/Blogbericht-Pia-Dijkstra/126409/Solidariteit-2.htm?utm_source=dlvr.it&utm_medium=twitter
“Een alternatief voor de inkomensafhankelijke zorgpremie is om de stijgende lasten gelijk te verdelen door de nominale premie flink te verhogen. Maar dit is ook geen oplossing, omdat lagere inkomens dan een veel groter deel van hun inkomen aan zorg moeten gaan besteden.
Keuzevrijheid
Voor het hierboven geschetste dilemma is er wel een alternatief. Ik kies er liever voor om de druk van de ketel te halen, door de totale collectieve zorguitgaven te laten dalen. Dat kan op een aantal manieren: door het basispakket te verkleinen en meer eigen bijdragen in te voeren. Het CPB wijst hier ook op. Zij stellen vast dat het huidige basispakket een vastgeroeste moloch is die weinig keuzevrijheid biedt. Mensen met een laag inkomen hebben nu niet de keuze voor een kleiner pakket, waardoor ze geld over zouden houden voor andere uitgaven.”
—Zie hier het gebrek aan logica bij de politiek/ambtenarij: stijging van de nominale premie kan niet omdat dan de lage inkomens teveel kwijt zijn aan zorg. Verkleining van het pakket kan wel, omdat dezelfde lage inkomens dan de niet vergoede zorg zelf kunnen betalen uit eigen middelen. (of anders een aanvullende verzekering kunnen nemen voor hetzelfde basispakket als voor de verkleining).
Zie de denkfout. D66 Pia Dijkstra ziet ze duidelijk niet. En idem de VVD.
Daarom kiezen alle andere EU landen voor een inkomensafhankelijke premie, inclusief eigen bijdragen/heffingen met een maximum afhankelijk van inkomen en woon/leefsituatie, en een flink basispakket. Maar ook voor een veel kleiner macro beslag van de Overheid op de Economie. Dat biedt pas echt ruimte voor initiatief door de private sector. Rolmodel is Duitsland dat een macro beslag kent van 15% lager dan de Nederlandse Overheid.
Hierdoor trekt Duitsland de kar en parasiteert Nederland op deze prestatie middels doorlevering van grondstoffen en handel.
Koop eens een Duitse auto in Duitsland en eenzelfde model in Nederland en ondervindt in de poremonnai het verschil in macro beslag.
En zijn de Duitse wegen nu zoveel slechter dan de Nederlandse?
En is de zorg in Duitsland nu van zoveel mindere kwaliteit?
Bismarck model wordt in Duitsland dan ook gehandhaaft. Geen discussie over gebrek aan solidariteit tussen generaties, gezondheidstoestand, geslachten, opleiding, welstand of afkomst.
Duitsland heeft dan ook een Moreel Kompas dat scherp is afgesteld en op basis van historische kennis niet zal worden verschoven. De les is daar geleerd.
Nu Nederland nog. Oorsprong van de CPB discussie ligt in het verre verleden. Lees de geschiedenis van de zorg in Nederland. Companje et al. Gevestigde belangen speelden en spelen nog immer de boventoon ten koste van de samenleving in haar geheel. Een Staatsman/Visionair als Bismarck is noodzakelijk om daar een eind aan te maken.
ANH Jansen
10 januari 2013 / 17:14http://www.mejudice.nl/artikelen/detail/is-de-prijs-van-solidariteit-in-de-zorg-te-hoog
“Anders dan het CPB in zijn rapport concludeert is gelijke toegang tot zorg voor iedereen niet slechts een wens, maar een recht. De beleidsmakers doen er goed aan te beseffen dat de Nederlandse overheid zich dankzij het mensenrecht tegen een muur gesteld weet. Er is voor wat betreft noodzakelijke gezondheidszorg geen weg terug. Het mensenrecht dwingt tot creativiteit. Dat lager opleiden voor een kleiner pakket zouden moeten kunnen kiezen, is een te gemakkelijke oplossing en welbeschouwd helemaal geen optie. De ratio van het het CPB is een ratio waarin mensenrechten geen gewicht krijgen. De afweging is onvolledig.”
Te citeren als
Martin Buijsen, “Is de prijs van solidariteit in de zorg te hoog?”, Me Judice, 10 januari 2013.
–Prachtig antwoord. Verplichte leesstof. Dank.
Eerst denken, dan schrijven, dan lezen, dan nadenken en dan constructief attenderen.
ANH Jansen
10 januari 2013 / 18:12Waarom is het CPB juist nu gekomen met deze publicatie?
http://www.mejudice.nl/artikelen/detail/bezuinigingen-op-zorgkosten-met-behulp-van-minimale-ziektelast-onrealistisch-en-onwenselijk
Voorlopig lijkt de aangekondigde bezuiniging van maar liefst 1 miljard door het uitsluiten van aandoeningen met een minimale ziektelast onwenselijk en onhaalbaar. Daarmee staat een groot deel van de voorgenomen bezuinigingen op losse schroeven. Van het samengaan van maximaal bezuinigen en minimale ziektelast zal waarschijnlijk alleen minimaal bezuinigen overblijven.
* Dit artikel verscheen eerder in verkorte vorm in de Volkskrant.: Shawn Carpenter, Flickr
Dit artikel kan worden overgenomen met bronvermelding. Toezending van bewijsexemplaren wordt op prijs gesteld. © Me Judice
Te citeren als
Werner Brouwer, Frans Rutten, Elly Stolk, “Bezuinigingen op zorgkosten met behulp van minimale ziektelast onrealistisch en onwenselijk”, Me Judice, 6 december 2010.
—-Gezien de reacties van de Rechtse politiek bij monde van VVD en D66 is de publicatie van het CPB wellicht uitgebracht in het kader van de geesten rijp te maken en de weg vrij te maken voor de aangekondigde bezuiniging Lage Ziektelast voor 2014/15. Dat is een bedrag van 1.3 miljard euro en staat nog steeds vooraf ingeboekt in de begroting van VWS. Geen dekking anders dan doorvoering van deze maatregel.
In het kwartet spel tijdens de formatie onder leiding van W Bos is het nu de vraag welke kaart de PvdA heeft getrokken en wat daar tegenover stond. De Column van W Bos in de Volkskrant van hedenmorgen belooft tussen de regels door weinig goeds.
ANH Jansen
10 januari 2013 / 18:21@ FvW Wassink? Nooit van gehoord.
E.Kriek
11 januari 2013 / 20:27