Glazen bol

Edith Schippers (VWS) kan argumenteren wat ze wil, maar de Algemene Rekenkamer heeft natuurlijk wel gewoon gelijk als ze stelt dat de minister weinig zicht heeft op de ontwikkeling van de zorguitgaven en die dus nauwelijks tijdig kan beheersen.

Het voorbeeld van de voorgenomen invoering van de eigen bijdrage in de tweedelijns GGz en de verhoging van de eigen bijdrage in de eerstelijns psychologische zorg is hiervan een duidelijk voorbeeld. De minister kan vanuit alle denkbare invalshoeken laten doorrekenen hoeveel besparing dit in haar kabinetsperiode moet opleveren. Maar één ding kan ze niet: voorspellen hoe de klant van de GGz zich gaat gedragen.

Het vervelende is dat niemand dat kan. Onderzoekers van het Trimbos-instituut hebben nu voor het eerst geprobeerd om dit toch te doen en zijn daartoe in hun rapport Eigen bijdrage in de GGz tot drie scenario’s gekomen. Het eerste scenario laat zien dat de stijging van de ziektelast en het arbeidsverzuim meer gaan kosten dan de eigen bijdrage opbrengt. Het tweede maakt duidelijk dat mensen met weinig koopkracht geen zorg meer zullen gebruiken en dat dus de gezondheidsverschillen tussen rijk en arm toenemen. En het derde schetst dat mensen met lichte klachten zichzelf een schop onder de kont geven en hun probleem zelf oplossen in plaats van er hulp voor te zoeken. In dit laatste geval wordt de beoogde besparing voor die groep inderdaad gerealiseerd.

De werkelijkheid zal zich ergens tussen de uitersten van deze drie scenario’s gaan afspelen. Maar welk van de scenario’s gaat uitkomen? En hoeveel gaat deze maatregel van Schippers dus opleveren of kosten? We zullen het over een paar jaar weten, als de effecten ervan zijn doorberekend.