Marktwerking basiszorg onzuiver

Waarom basiszorg zich niet voor marktwerking leent. Er is een verschil tussen het product zorg en het product ‘mobiele telefoon’. Marktwerking is onwenselijk wanneer het product een basisbehoefte is, die voor een ieder toegankelijk dient te zijn.

Sommige zaken zijn nu eenmaal niet kosteneffectief en zullen in een vrije markt niet of slecht beschikbaar worden voor de meeste burgers. Hoe belangrijker kwaliteit is, hoe minder wenselijk het is om het gewicht vooral op goedkoop te leggen. Goedkoop wordt dan snel duurkoop.

Keuze
Marktwerking werkt alleen als er een keuze bestaat voor het al dan niet afnemen van een product en dat men de keuze erover meerdere malen zal gaan kunnen maken. Bijvoorbeeld, men kan er wel of niet voor kiezen om een mobiele telefoon te kopen. Bij een ‘miskoop’ koop je de volgende keer een andere óf bij een ander.

Dit gaat in de zorg niet op. Je hebt de zorg nodig of niet. Bovendien heb je maar één galblaas, helaas maar één hart, één leven. Verder komt ook het besef van een slecht gekozen verzekering in praktijk meestal te laat, namelijk op het moment dat je de zorg nodig hebt.

Samenwerken
Marktwerking betekent concurreren. Echter in de zorg is samenwerken beter voor de patiënt dan concurreren. Waar nodig doorverwijzen naar een andere collega, moet niet gehinderd worden door allerlei concurrentie afwegingen. Vrije informatie uitwisseling van kennis, ‘uitvindingen’, weetjes en handige tools is belangrijk, zodat meer patiënten, snel kunnen profiteren van de nieuwe informatie. Maar waarom zal bedrijf X graag zijn uitvindingen delen met concurrent bedrijf Y en zichzelf hierdoor uit de markt prijzen?

Onnodig extra kosten
Marktwerking brengt onnodig extra kosten met zich mee, en dat gaat ten koste van het budget voor de echte zorgverlening. De kosten van verzekeraars en zorgverleners aan marketing/reclame en bedrijfsstrategieën, de kosten van zorgverleners aan de ongebreidelde groei van extra bureaucratie ten behoeve van ‘controle’ overheid en nu ook verzekeraars moeten uit hetzelfde (zorg)budget komen.

Balans
De posities en de machtsverhoudingen in de huidige zorgmarkt zijn volledig uit balans. Momenteel zijn er door fusies feitelijk slechts weinige verzekeraars op de markt en de verzekeraars krijgen steeds meer, verregaande bevoegdheden van de Minister.

Premieverhogingen
De basiszorg wordt steeds meer uitgekleed. Met de eigen bijdrages, het verhogen van de eigen risico’s en het beperken of zelfs afschaffen van vergoedingen voor onder andere slaapmiddelen, maagzuurremmers, slijmoplossers, tandheelkundige zorg, fysiotherapie, psychische zorg, afkickprogramma roken, dieetadvisering, pil, loophulpmiddelen en gehoorapparaten, krijgt de burger met de invoering van de marktwerking feitelijk steeds minder waar voor zijn geld, wat in wezen hetzelfde betekent als een forse premieverhoging.

Financiële belangen
De rol van de verzekeraars in het bepalen wat ‘kwaliteit’ en wat ‘noodzakelijke’ zorg is, is niet gewenst en onzuiver. Verstrengeling met financiële belangen van de private onderneming is onvermijdelijk. Samen met het ontbreken van een directe, persoonlijke verantwoordelijkheid voor de consequenties van de besluiten, lijkt dit mij geen goede zaak voor de patiënt. En soms is een mens tussen zes plankjes nu eenmaal kosten effectiever dan het redden van een mensenleven.

Zuivere rolverdeling
De meest haalbare zuivere rolverdeling is mijn inziens toch de dokter en patiënt voor het bepalen van de benodigde zorg, geleid door wetenschappelijk onderbouwde richtlijnen vanuit de medische beroepsverenigingen en ondersteund door patiëntenverenigingen. De Inspectie voor de Gezondheidszorg namens de overheid en samenleving voor het bewaken van kwaliteit. De NZa voor de kostenbeheersing geadviseerd door het medische veld, de patiëntenbelangenverenigingen en politiek voor de prioritering. En tenslotte de zorgverzekeraar voor verzekering van de ‘luxe zorg’. Alle partijen moeten uiteraard voldoende tools krijgen om hier hun rol te kunnen vervullen.

Luxe zorg
Marktwerking is leuk voor de ‘luxe’ zorg. Voor de basiszorg is het middel marktwerking én het verschuiven van de regie naar een private onderneming bijvoorbeeld een verzekeraar erger dan de kwaal. Basiszorg moet voor een ieder beschikbaar blijven en mijn inziens daarom worden aangemerkt als een semi-sociale verzekering, in casu in handen van de overheid, zorgverleners en patiëntenverenigingen ten behoeve van alle burgers.

Deze blog is eerder verschenen op artsennet.nl