Nachtkaars
De nachtapotheek in Haarlem moet zijn deuren sluiten, berichtte NRC Handelsblad. Patiënten die ’s nachts een pijnstiller of een antibioticum nodig hebben, moeten dan naar Beverwijk of Amsterdam, meldt de berichtgeving, ‘twintig minuten rijden’.
Wat is nu eigenlijk de kernvraag achter dit bericht? Is dit de vraag hoeveel mensen van die nachtapotheek gebruikmaken? (Te weinig om het rendabel te maken.) Is het de vraag of de apothekers voldoende vergoeding van de zorgverzekeraar krijgen om de voorziening in stand te houden? (Nee.) Of is het de vraag hoe erg het is om twintig minuten te moeten rijden voor iets dat je écht nodig hebt? (Helemaal niet zo erg voor iets wat zich sporadisch voordoet.)
Er is nooit een normtijd afgesproken voor hoe snel iemand over medicijnen moet kunnen beschikken als hij ’s nachts onverwacht wordt geconfronteerd met een stekende hoofdpijn of een ontsteking. De nachtapotheken zijn er gewoon gekomen om de nachtelijke bereikbaarheid van de apotheekvoorziening eerlijk over de beschikbare apothekers in een adherentiegebied te verdelen. Fijn voor die apothekers, die hierdoor per stuk minder nachtdiensten kregen, maar voor niemand anders dan henzelf een reden om die nachtapotheken open te houden nu dit model niet haalbaar blijkt te zijn. Verandering van de marktomstandigheden vraagt dus om een nieuw model dat in de huidige situatie economisch wél haalbaar is. De combinatie zoeken met de huisartsenpost of de noodpost van een ziekenhuis bijvoorbeeld. Of plaatsing van een uitgifteautomaat bij de reguliere apotheek. Of gewoon als burger zo slim zijn om paracetamol in huis te hebben natuurlijk, en voor échte nood naar het ziekenhuis of de huisartsenpost te gaan.
6 reacties
Nu heb je de feiten toch niet helemaal op de rij helaas.
Voorheen was er een regel dat de apotheek binnen 25 minuten moest kunnen leveren, dag en nacht. Ook hanteerde de Inspectie een afstandscriterium; zo mocht ik geen dienst doen met een collega die 5,4 km verderop zat. Tegenwoordig is dat door de komst van de huisartsenposten gewijzigd, maar dat er nooit iets was geregeld klopt dus niet. Ik kan de brief van de Inspecteur nog wel voor je opzoeken denk ik.
Verder ben ik het niet eens met je conclusie (nee) dat er geen sprake is van onvoldoende vergoeding. Daar waar een consult in de huisartsenpost het tienvoudige (!) kost van een consult bij de eigen huisarts is dit niet het geval bij de nachtapotheek. Er wordt dus met twee maten gemeten.
Overigens vind ik het prima als we tot de conclusie komen dat één spoedapotheek per provincie voldoende is. Ik vrees alleen dat we dan weer in een spagaat gaan belanden van enerzijds de verzekeraars die menen dat dit best kan en anderzijds de politiek/inspectie die toch weer gaat eisen dat er op korte afstand een apotheek moet zijn. Ook moet je je realiseren dat dit eigenlijk een verkapte verschuiving van kosten is: van de verzekeraar die een voorziening moet inkopen naar de patient die zijn reiskosten/taxi/tijd moet betalen.
Als we een nachtvoorziening willen voor de apotheek (zoals dat in alle beschaafde landen bestaat) kost dat geld. Hebben we dat er niet meer voor over dan zullen we het zonder moeten doen. Maar dan ook niet via de achterdeur onder dwang de voorziening proberen te herstellen.
JD Uithof
3 januari 2013 / 10:37Bedankt voor deze inhoudelijke aanvulling. Hieraan valt overigens – als ik je goed begrijp – een conclusie te verbinden bij het recente nieuwsfeit: als inderdaad een levertijd van 25 minuten bestaat en als voor de inwoners van Haarlem een reistijd van twintig minuten geldt naar Amsterdam of Beverwijk, heeft de nachtapotheek in Haarlem dus geen bestaansrecht. Het is dan terecht dat die verdwijnt.
De conclusie die je trekt van één spoedapotheek per provincie is overigens niet de mijne. Mijn idee zou eerder zijn meer samenwerking tussen apotheek, huisartsenpost en ziekenhuis. Wel onderschrijf ik je opmerking over de verkapte verschuiving van kosten. Daarvan is natuurlijk op alle fronten sprake in ons land. In de kern komt het erop neer dat de verzorgingsstaat die na de Tweede Wereldoorlog is opgebouwd langzaam maar zeker weer wordt afgebroken. Het is een maatschappelijke discussie waard of we dit wel of niet erg moeten vinden. Ik denk dat het meevalt. We zijn erg verwend geraakt met een overheid die alles voor ons regelde.
Frank van Wijck
3 januari 2013 / 10:52Grappig dat Frank van Wijck in dit verband altijd nog blijft spreken over “veranderende marktomstandigheden”. Als er in de zorg al sprake is van een functionerende markt, dan is deze er in de spoedzorg zeker niet. Spoedzorg is een kostbare voorziening die in een maatschappelijke behoefte voorziet. Ik voel als apotheker een maatschappelijke verantwoordelijkheid om voor patienten in nood deze voorziening in stand te houden, op een redelijke afstand van de woonplaats van de patient. Als ik zuiver bedrijfseconomisch naar deze voorziening kijk dan stop ik er liever vandaag dan morgen mee. Dat is het ethische dillemma waar we als zorgverleners steeds vaker voor komen te staan; met de huidige tarieven kun je de zorg die je zelf wenselijk acht eigenlijk niet meer bieden.
Raymond Kolman, apot
3 januari 2013 / 11:58Je mag het ook “maatschappelijke omstandigheden” of “economische omstandigheden” noemen. Het gaat me in dit verband niet om “markt” maar om inspelen op veranderingen.
Frank van Wijck
3 januari 2013 / 12:08De blog van Frank en de reacties tonen weer eens aan dat de discussie over wat zorginhoudelijk al dan niet nodig is en wat economisch al dan niet houdbaar is nimmer tot een eensluidend standpunt zal leiden.
De twee uitersten, planmatige centrale regeling van de zorgverlening (bepaald door politiek/overheid) resp. regeling als gevolg van het vrije spel der ongebonden marktkrachten, zijn om diverse redenen onacceptabel. Regeling op basis van de inzichten en voorkeuren van uitsluitend de zorgverleners (bijv. apothekers) is niet realistisch en eveneens onacceptabel. Dat geldt evenzeer voor monodisciplinair bepaalde regelingen vanuit de invalshoek van verzekeraars of welke partij dan ook.
Het zal dus altijd een mix van bepalende componenten zijn. In dat veld is het raadzaam om via invloed en macht de eigen voorkeur zoveel mogelijk tot uiting te laten komen. Gezien die realiteit moet men zich afvragen of een nachtapotheek per definitie gehandhaafd moet blijven. Het lijkt me het meest praktisch om de functie van NAW apotheek te combineren met de poliklinische apotheken die bij verreweg de meeste ziekenhuizen al aanwezig zijn. Tegen de combinatie HAP/SEH/DAP/PAP (samenwerking 1e en 2e lijn!) kan toch niemand zijn?
hans hof
3 januari 2013 / 13:04Laat nu de Poli-apotheek van de Haarlemse Ziekenhuizen gevestigd zijn naast de SEH en naast de Haarlemse Huisartsen Post!
Helaas vinden de eigenaren van die poli-apotheek het niet nodig deze 24 uur per dag op te houden. De poli-apotheek sluit om 22.00 ’s avonds. De zorg nadien is voor rekening van de ‘markt’. De reden waarom de eigenaren van de Poli-apotheek de deur sluit na 22.00 zijn de lage tarieven voor de ANZ. Een poli-apotheek is al een dure hobby en is gevestigd op een dure locatie. Een dubbel tarief is nog niet genoeg om de kosten te dekken.
De door de politiek geaccordeerde reistijd voor het verkrijgen van acute zorg is 45 minuten. Die 25 minuten is van de tijd voor 2006.
Menzis heeft dit ingezien en accepteert dat apotheken verwijzen naar gecontracteerde dienstapotheken op 45 minuten reistijd van de huisartsenpost. Zo ook andere ‘zorg’ verzekeraars.
Per 1 januari 2012 zijn alle NZa tarieven de facto vervallen. De tarieven voor zorg en de tarieven voor de materiaalkosten zijn gescheiden en dienen los van elkaar kostendekkend te worden ingekocht door de verzekeraars. Zij hebben de regie gekregen van de politiek en ambtenarij. Zij moeten dan de regie voeren over dit toneelstuk. Indien de regie nadelig uitvalt voor de uitvoering is het de regisseur die dient te vertrekken en niet de uitvoerende artiesten.
‘Zorg’ verzekeraars contracteren gemakshalve nog steeds met de obsolete NZa tarieven; macro budgettair neutraal berekend op de situatie anno 2010 – 2011. Daarom ontvangen poli-apotheken nog immer ruim 12 euro per wmg regel en moeten de openbare apotheken het doen met 5.50. Macro is dit allemaal budgettair neutraal. Micro is dit rampzalig.
En de patiënt? Die komt in dit toneelstuk niet voor. Die kan ieder jaar voor ruim 1000 euro nominaal een kaartje kopen en de FvW geven achteraf en tijdens de uitvoering ‘kritiek’.
Poli-apotheken zijn niet bereidende apotheken. Ons Hospice en onze huisartsen bellen voortijdig op om ons te verwittigen dat er specialistische maakreceptuur moet komen voor de weekenden en feestdagen; zij hebben lering getrokken uit het verleden. Zij hebben dan ook ons prive mobiel nummer voor calamiteiten! Dat is zorg anno 2012 in Nederland.
Ook de Dienstapotheken zijn niet-bereidende apotheken en hebben een beperkt assortiment.
Vrije markt en een vestigingsbeleid gaan niet samen. Selectief contracteren kan wel. Dan zijn de contracttermijnen weer gelimiteerd uit Mededingingsoogpunt; looptijd van 5 jaar is dan maximum. Welke prijs wordt dan gehangen aan de apotheek die de ANZ gaat doen? Vrije markt prijzen? En dat is een probleem zolang de verzekeraars weigeren te onderhandelen en vasthouden aan een obsoleet honoreringsmodel.
Laten we dus eerst de Geneesmiddelenwet maar eens handhaven en stoppen met het gedogen van flagrante overtredingen. Dat zet een bodem onder het aantal bereidende apotheken.
Maar waarom zo moeilijk? De Denen pakken dat toch anders aan en komen eind van het jaar veel goedkoper uit dan het peperdure toneelstukje van Nederland. Uit de winst betalen zij de kinderopvang en creches opdat de arbeidsparticipatie van de vrouwen veel hoger kan worden. En ja, er kan dan 12miljard euro reserves van verzekeraars (allemaal ziekenfondspremies uit de jaren voor 2006 en dus belastinggeld) terug naar de schatkist en naar de burger. De Deense verzekeraar hoeft geen reserve aan te houden.
Laat die verkenners maar eens noordwaarts gaan kijken hoe het kan voor een veel lagere prijs, duurzamer en robuuster en toekomstbestendig. En in het Deense model kan een vestigingsbeleid wel en wordt ook toegepast. Mededingingsregels gelden immers niet als de Overheid de zorg behartigd zoals een Overheid dient te doen. Maar ja, de Deense Overheid is er voor de burger.
ANH Jansen
3 januari 2013 / 13:32