Patiënt centraal
In de zorg zijn weinig begrippen zo ter discussie gesteld, onjuist geïnterpreteerd en verkeerd gebruikt als ‘de patiënt centraal stellen’. Het is goed dat we nu in Pauline Meurs een voorzitter van de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving hebben die scherp stelt hoe we dit begrip écht moeten interpreteren. Letterlijk zei ze (bij de start van het nieuwe kenniscentrum Ben Sajet): “De regie aan de cliënt geven betekent dat je als zorgverlener soms dingen moet doen die je eigenlijk, vanuit je professionele houding, niet per se het beste vindt voor die cliënt”.
Met andere woorden: je moet als zorgverlener bereid zijn jezelf opzij te zetten en uit te gaan van wat je patiënt wil. Hieruit kún je lezen dat dit zelfs nog een stap verder gaat dan shared decision making, wat immers betekent dat je als patiënt en zorgverlener samen tot een beslissing komt. De uiterste consequentie van wat Meurs zegt is dat het niet om samen beslissen gaat, maar dat het erom gaat als zorgverlener de beslissing van de patiënt te respecteren en als uitgangspunt te nemen voor je medisch handelen. Longarts Sander de Hosson is iemand die mooie blogs schrijft over waar dit toe kan leiden.
In de jongste blog van Bas van Pelt kwam ik een zin tegen die goed aansluit op wat Meurs zegt. Van Pelt heeft het over samenwerking tussen zorgverleners en over hoe sommigen van hen daarmee moeite hebben. En dan schrijft hij: “Dan mis je het punt. Het gaat namelijk niet om jou maar om de cliënt”. Precies.
9 reacties
Mooie verwoord door Pauline Meurs. En inderdaad: je moet als zorgverlener bereid zijn jezelf opzij te zetten en uit te gaan van wat je patiënt wil.
Het is een flinke overgang van de overtuiging dat je datgene doet wat volgens jou het beste is voor je cliënt naar doen waar de cliënt behoefte aan heeft.
Betekent ook dat je veel meer bewust moet zijn van het gehele zorgaanbod in de regio om je heen. Het gaat namelijk niet meer om dat jij in de behoefte van de cliënt voorziet, maar dat degene die dat het beste kan in de behoefte van de cliënt ziet.
Bas van Pelt
12 mei 2016 / 12:48Samenwerking tussen zorgaanbieders wordt inderdaad steeds belangrijker. Niet alleen multidisciplinaire samenwerking van professionals intramuraal of extramuraal maar door de hele keten heen. Marktsamenwerking dus.
Frank van Wijck
12 mei 2016 / 21:35De toegevoegde waarde van een blog KAN zijn: iets nieuws vermelden. Een verrassende ontwikkeling; Iets verfrissends.
Maar helaas: “de patiënt centraal ” kan nauwelijks als een innovatie in de zorg gepresenteerd worden.
Al lang voor 2006 was het volstrekt normaal om als huisarts, wijkzorg, psycholoog, maatschappelijk werker en zelfs specialist bij elkaar te komen, om een gezamenlijk behandeltraject van een patiënt op elkaar af te stemmen.
Met de wens van de patiënt uiteraard als rode draad.
De holle frase “shared decision making”was toen nog niet bekend. Maar dat verandert niets aan de inhoud van de zorg van voor 2006.
Het zorgstelsel vanaf 2006 heeft vervolgens beoogd om middels concurrentie te komen tot betere zorg.
Iets met onderscheidend vermogen.
Iets met prestaties ( “ik kan harder op mijn borst kloppen dan mijn concullega” ) .
Iets met belonen voor prestaties.
Iets met het beteugelen van de kosten.
Iets met het verbeteren van transparantie.
Iets met het vergroten van de keuze van de cliënt.
De bereidwilligheid van de zorgverlener om zichzelf opzij te zetten is iets wat voor 2006 wellicht veel normaler was dan in 2016.
Dus ja: eigenlijk is dit een blog die iets verfrissends brengt!
( Hoewel de term “marktsamenwerking” mij een lichte onpasselijkheid bezorgt; wat wil men nu eigenlijk? ) .
Welmoed
12 mei 2016 / 22:35Twee kanttekeningen:
Systemen moeten een innerlijke consistentie hebben om optimaal (of überhaupt) te functioneren. Een zorgstelsel en een kwaliteitsbenadering die in allerlei varianten uniformering in de hand werken, staan haaks op de flexibiliteit die de centraal staande patiënt vraagt. In grote lijnen eens met Welmoed dus.
Een woordkeuze als “regie geven” en “een stap verder gaan dan shared decision making” definieert de verhouding als onder-schikking. Dat wordt ingewikkeld wanneer, -zoals in de praktijk voorkomt-, de patiënt van je verwacht dat je een behandeling instelt die het predikaat ‘kwakzalverij’ verdient.
Het miskent overigens ook dat “regie geven” in feite niet een vorm is van volgen, maar een interventie; variërend van de patiënt helpen achterhalen wat hij wil, tot een complex veranderingsproces bevorderen.
Aad Cense
13 mei 2016 / 01:15Staat het huidige zorgstelsel haaks op de flexibilisering die de centraal staande patiënt vraagt? Kunnen we “de patiënt centraal” niet als een innovatie zien? Ik heb hier toch wel wat vraagtekens bij. En hierbij schiet mij een zinnetje te binnen dat ik tegenwoordig – gelukkig – niet meer zo vaak hoor maar dat een jaar of tien, vijftien geleden (hé wat toevallig: in de tijd van het oude stelsel) nog heel erg gemeengoed was: ‘De dokter heeft gezegd dat dit het beste voor me is. En die zal het wel weten’.
Frank van Wijck
13 mei 2016 / 08:48Dat het paternalisme verdwijnt heeft weinig met zorgstelsels te maken… dat gebeurt ondanks welk zorgstelsel dan ook….
G K Mitrasing
13 mei 2016 / 08:56Persoonlijk geloof ik niet zo n toevallen. Maar als het inderdaad puur toevallig tot stand komt is het ook goed hoor. Als het maar gebeurt.
Frank van Wijck
13 mei 2016 / 09:09Ik denk dat het verschil in opvatting zit een de vesting tussen cliëntgericht en cliënt centraal. De eerste was er al veel eerder, inderdaad was de zorg ver voor 2006 al vaak gericht op wat goed is voor de patiënt (volgens de arts).
De cliënt centraal betekent dat we uitgaan van de behoefte en normen en waarden van de cliënt zelf. En als de cliënt liever kwakzalverij wil is dat prima. Natuurlijk geven we dan aan wat de huidige evidence is voor die therapievorm, maar het blijft de keuze van de cliënt en daar ondersteunen weer hem of haar in.
Wat zelfs betekent dat als een cliënt de huisarts vraagt te overleggen met haar magnetiseur over wat de beste aanpak is, dat de huisarts dit ook doet.
En dat is iets wat inderdaad niet zozeer vast zit aan een zorgstelsel, maar wat wel een vernieuwing is in de verhouding cliënt-zorgverlener.
Hoewel ik wel denk dat marktwerking wel een proces is wat het centraal stellen van de cliënt extra verstrekt.
Bas van Pelt
13 mei 2016 / 09:10Heeft ook niets met vermeende toevallen te maken maar met de ontwikkeling van het denken van de mens.. Maar ja.. filosofie…
G K Mitrasing
13 mei 2016 / 09:59