Rookgordijn en marktbescherming

Tussen 1988 en 2002 schreef ik voor het vaktijdschrift Medisch Nieuws, dat de ziekenhuizen informeerde over de medische hulpmiddelen die ze nodig hadden. Ziekenhuisinkopers deden in interviews vaak hun beklag over twee zaken: rookgordijnen en marktbescherming.

Eén voorbeeld van een rookgordijn. Leveranciers van chirurgisch instrumentarium communiceerden dat zij voor hun productie ‘chirurgisch staal’ gebruikten. Alleen deze bijzondere kwaliteit staal was goed genoeg om er instrumentarium van te vervaardigen dat veilig was voor toepassing bij patiënten. Producenten uit Pakistan en andere (toen) lagelonenlanden die zo slim waren om te beseffen dat ‘chirurgisch staal’ net zo’n onzinterm is als ‘hygiënisch schoon’, hadden grote moeite om de mythe te doorbreken. De gevestigde instrumentariumfabrikanten hielden die succesvol in stand, mede door de medisch specialisten te trakteren op bedrijfsreisjes waarbij een bedrijfsbezoek niet per se tot de hoofdattractie behoorde. Medisch specialisten hadden door die snoepreisjes een heilig geloof in de magische kracht van chirurgisch staal en ziekenhuisinkopers deden wat medisch specialisten zeiden. Eén opmerking van een gefrustreerde Pakistaanse fabrikant bleef mij bij: “Pisbakkenstaal is ook chirurgisch staal als de dokter in zo’n pisbak plast”.

Ook een voorbeeld van marktbescherming. Ziekenhuisinkopers kregen op een gegeven moment door dat medische hulpmiddelen 30 procent goedkoper waren als ze die in Duitsland kochten. Het weerwoord van de fabrikanten: “Op producten die u in het buitenland koopt, levert uw Nederlandse leverancier geen garantie of service. U doet dit dus voor eigen rekening en risico.”

Het ziekenhuisbestuur had in die jaren volstrekt geen oog voor de inkoopfunctie en inkopers die de bestaande situatie wilden doorbreken, bereikten dan ook niets. Tegenwoordig is de situatie anders. Achmea dwingt ziekenhuizen nu – in het verlengde van het preferentiebeleid voor de farmacie – goedkopere hulpmiddelen in te kopen. Het werd tijd.

Delen