Silent Witness

tv / BBC-serie over forensisch team al 25 jaar ‘springlevend’.

Silent Witness, in april terug op BBC First met tien splinternieuwe afleveringen, behoort tot de succesvolste en bekendste BBC-programma’s. Hoe gaan de makers te werk en waarin zit ’m de aantrekkingskracht?

“Voor een serie die zó wordt beheerst door de dood”, schreef de vooraanstaande Britse tv-gids Radio Times begin vorig jaar, “zit er nog heel wat leven in”. Het programma waarover werd gesproken, was Silent Witness, de Britse misdaadserie van de BBC over een team van forensisch onderzoekers en pathologen, werkzaam aan het fictieve Lyell Centre in Londen. Aanleiding was de 25e verjaardag van het programma.

Op 21 februari 1996 werd namelijk de allereerste aflevering uitgezonden, toen nog met Amanda Burton aan het roer als forensisch patholoog professor Sam Ryan. Ter gelegenheid van de opvallende mijlpaal keerde Burton nog één keer terug om samen met het huidige team – bestaande uit onder anderen de acteurs Emilia Fox, David Caves en Genesis Lynea – een nieuwe zaak te onderzoeken.

De slingers zijn inmiddels weer opgeborgen, professor Sam Ryan is weer naar huis en hoofdpersonen Nikki Alexander en Jack Hodgson zijn weer overgegaan tot de orde van de dag. Sterker nog: een nieuw, 26e seizoen ligt klaar voor uitzending op BBC First in april, terwijl in West-Londen de allernieuwste opnamen alweer van start zijn gegaan.

Cadeautje

Voor David Caves (43), die de rol van forensisch onderzoeker Jack Hodgson voor zijn rekening neemt, betekent de start van zo’n nieuwe opnameperiode een weerzien met inmiddels goede vrienden en bekenden, cast en crew. “Het is echt een heel fijne cast om telkens weer naar terug te komen”, vertelt hij via een Teams-verbinding vanuit zijn huis in Londen. “Als acteur komt het bovendien maar zelden voor dat je de kans krijgt een personage over een wat langere periode te spelen. Dus als dat dan gebeurt – ik speel forensisch onderzoeker Jack inmiddels alweer tien jaar – dan is dat gewoon een cadeautje. Kijkers vinden mijn personage sympathiek en willen weten hoe het Jack verder vergaat. Dus ik ben erg dankbaar dat de producers me elk jaar opnieuw terugvragen.”

De reden waarom Silent Witness na 25 jaar nog steeds zo tot de verbeelding spreekt, zit ’m volgens de Noord-Ierse acteur in de fascinatie voor de dood en het sterke verlangen antwoorden te krijgen, vooral wanneer iemand door een misdrijf om het leven is gekomen. “Het menselijk lichaam biedt een schatkamer aan eindeloze mogelijkheden voor verhalen. Plus: in de wetenschap worden voortdurend stappen gezet, die op hun beurt weer inspiratie bieden voor nieuwe verhalen. Dat gaat overigens allemaal in zo’n snel tempo, dat we het met de serie maar nauwelijks kunnen bijbenen.”

Caves’ personage werd in het begin van het zestiende seizoen in het leven geroepen om ook het forensisch-wetenschappelijke aspect van het vak te belichten. “In de eerste jaren van Silent Witness lag de nadruk vooral op het forensisch pathologische aspect”, zegt de acteur. “Er werd misschien niet altijd zo nauw gekeken naar het onderscheid tussen de verschillende werkzaamheden van een forensisch patholoog en een forensisch onderzoeker. Het liep een beetje in elkaar over. Maar met de introductie van Jack werd dat onderscheid wel degelijk gemaakt.” Het kon ook niet anders, aldus de acteur. “Kijkers raakten meer en meer geïnteresseerd in de materie en gingen zelf steeds vaker het internet afstruinen.”

Adviseurs

Zomaar lukraak een scalpel hanteren of een plaats delict bestormen is er niet bij. “We hebben gelukkig altijd geweldige vakmensen paraat”, antwoordt Caves op de vraag wat de acteurs precies doen om hun rol zo geloofwaardig mogelijk te maken. “We hebben drie forensisch pathologen op de set, en twee vaste forensisch onderzoekers. Zij zijn er om vragen te beantwoorden, suggesties te doen en ons zo nu en dan ter plekke te hulp te schieten.”

Eén van de adviseurs die streng op geloofwaardigheid toeziet, is Stuart Hamilton, sinds 2008 werkzaam als forensisch patholoog voor onder meer de universiteit van Leicester en als consultant voor Forensic Access (zie ook kader). Hamilton omschrijft Emilia Fox’ personage dokter Nikki Alexander lachend als ‘de jongere, véél knappere’ versie van zichzelf. In het dagelijks leven verricht de freelance forensisch patholoog autopsies, werkt samen met de Britse Home Office, schrijft talloze rapporten, legt verklaringen af in de rechtbank en beantwoordt vooral veel e-mails. Het werk voor Silent Witness vormt een prettige afwisseling op de soms wat droge administratieve aspecten van zijn gewone werk, aldus Hamilton.

“We doorlopen vrijwel alles van begin tot het eind”, antwoordt hij op de vraag wat een ‘consultant pathology advisor’ bij Silent Witness nou eigenlijk doet. “Dat begint al in het eerste stadium, wanneer de scenarioschrijvers een zogenaamde treatment afleveren; een uitvoerige en gedetailleerde beschrijving van de inhoud en het verloop van een aflevering. Heel vaak zijn we ook al betrokken bij de eerste ideeën. Dan kan het weleens voorkomen dat je een boeiend forensisch gegeven voorstelt dat het verhaal uiteindelijk een bepaalde kant kan opsturen. De schrijvers en producers checken bij ons of het wel aannemelijk is dat Nikki of Jack een bepaalde stap zou zetten. Kortom, we helpen echt om de wetenschap in het verhaal te verwerken.”

Wetenschappelijk logisch

Wanneer het uiteindelijke scenario is geschreven, checken de adviseurs of het wetenschappelijk wel allemaal logisch is. Forensisch patholoog Stuart Hamilton: “We assisteren bij het juiste pathologenjargon en zijn ook nauw betrokken bij de voorbereiding van bepaalde relevante scènes. Stap voor stap doe ik bijvoorbeeld Emilia voor hoe ze een bepaalde autopsie moet verrichten. Wat haar personage zou zeggen en wannéér, waar ze precies moet staan achter de snijtafel en met welke houding.”

Hamilton is overigens zeer te spreken over Emilia Fox. “Zij is ontzettend zorgvuldig”, zegt hij. “Emilia wil alles weten en bereidt zich tot in de puntjes voor. Ze wil het hele plaatje hebben en het helemaal begrijpen, zodat haar spel ook echt overtuigend is.”

Dat de makers hier en daar toch wat dramatische vrijheden zullen moeten nemen, is niet te voorkomen, vertelt Hamilton. “Wat mij betreft is het vooral belangrijk dat het wetenschappelijke aspect klopt, dat de makers de juiste terminologie hanteren en dat de fysieke acties juist zijn. In werkelijkheid duurt de gemiddelde autopsie zeker vijf uur. Vervolgens moet je nog weken wachten op de uitslagen van aanvullende testen, voordat je uiteindelijk je eindrapport kunt opstellen.” Lachend: “Maar dat
zou een verschrikkelijk traag televisieprogramma opleveren.”

Feit en fictie

De belangstelling voor het vak van forensisch patholoog en forensisch onderzoeker als gevolg van series zoals Silent Witness zet zich in Groot-Brittannië intussen gestaag voort. Silent Witness-adviseur en forensisch patholoog dr. Stuart Hamilton, werkzaam bij Forensic Access, een forensic service provider die bijvoorbeeld door de politie kan worden ingeschakeld, vertelt dat zijn vak leeft bij veel jonge mensen.

“Wij krijgen bij Forensic Access veel verzoeken voor een stageplaats of een trainingsmogelijkheid. Maar heel wat mensen worden uiteindelijk toch afgeschrikt wanneer ze ondervinden wat het vak daadwerkelijk inhoudt. Omdat het niet geheel aan hun verwachtingen voldoet. Zo praten wij nooit met de daders, terwijl dat in de tv-series vaak wel gebeurt. We zijn ook nooit aanwezig bij een politieverhoor. Ook zien heel wat mensen op tegen het feit dat je in de rechtbank uitgebreid verantwoording af moet leggen voor de conclusies die je hebt getrokken. Dat proces is zeker niet iedereen gegeven.”

Silent Witness seizoen 26 is vanaf 14 april 2023 te zien op BBC First.

Delen