Technologie en kwetsbaarheid

“Je creëert met digitale zorg altijd enige vorm van privacy-inbreuk”, zei technologie- en innovatie-expert Danny Mekić een jaar geleden in een interview voor ICT&Health. Dat merkte recent ook Anne Rutten () toen ze voor haar dementerende moeder een GPS-tracker regelde.

Het voordeel van zo’n GPS-tracker is duidelijk: “Mijn moeder kan op deze manier een ommetje maken zonder dat mijn vader erbij hoeft te zijn. Wij weten altijd waar ze is”, stelt Rutten. Maar anderen bleken net zo goed in staat om haar moeders stappen te volgen.

Nu is Rutten niet alleen dochter van een moeder met dementie, maar ook datawetenschapper. Het was voor haar een fluitje van een cent niet alleen van de tracker van haar moeder, maar ook van willekeurige andere tracker-gebruikers de coördinaten van de laatste tien dagen op te vragen.

‘Inzet van digitale technologie in de zorg brengt extra verantwoordelijkheden met zich mee’

Mekić zegt in een reactie: “Hoe groter onze afhankelijkheid van technologie, hoe kwetsbaarder we worden.” Toch is hij geen tegenstander van het gebruik van technologie. Technologische oplossingen kunnen ook zorgen voor meer veiligheid of vrijheid op andere gebieden, stelt hij. De toepassingen in verpleeghuiszorg, om bewoners – ook als sprake is van dementie – bewegingsvrijheid te bieden zonder vrijheidbeperkende maatregelen toe te passen zoals gesloten afdelingen, bewijzen dit. Net als apps die worden gebruikt voor mensen met een verstandelijke beperking, om hem te helpen met het bieden van dagstructuur of het reguleren van hun emoties.

Maar, zegt Mekić er terecht bij, de inzet van technologie voor dergelijke toepassingen brengt wel extra verantwoordelijkheden met zich mee. Inderdaad, want de technologie heeft voor kwetsbare mensen alleen meerwaarde als de technologie zelf niet kwetsbaar is. De primaire verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de producenten. Maar dit ontslaat de zorgaanbieders en de naasten van die kwetsbare mensen niet van de plicht ook zorgvuldig te handelen.