Ter observatie opgenomen
Interessante discussie op Twitter gisteren naar aanleiding van de vraag in een artikel in British Medical Journal of artsen patiënten moeten aanmoedigen om consulten op te nemen. In de praktijk gebeurt dit al wel. Voordelen zijn dat de patiënt beter onthoudt (of door de herhaling tot zich laat doordringen) wat in de spreekkamer is gezegd, en de informatie kan delen met naasten. Mogelijke nadelen zijn dat het kan leiden tot defensieve geneeskunde, met overdiagnose, overbehandeling en stijgende kosten als gevolg.
Medisch ethicus Gert van Dijk was nuchter in de Twitterdiscussie. “Het opnemen van een huisartsconsult over een peuter met een drupneus lijkt mij niet van heel groot belang”, schreef hij. Hij vindt – terecht lijkt mij – dat de waarde van het opnemen van het consult groter wordt naarmate er meer afhangt van de uitkomst van het gesprek of de behandelkeuzes die de patiënt kan maken.
Huisarts Bart Bruin gaf aan geen bezwaar te hebben tegen opname. “Integendeel”, schreef hij, “veel van wat ik zeg vervliegt vaak in de emoties. Een extra oor erbij helpt wat, maar opname mijns inziens meer. Bovendien geeft het de mogelijkheid onduidelijkheden te vinden en gerichte vragen te stellen.” Maar huisarts Niels Rossen ziet ook nadelen. Hij zou voorwaarden aan de opname willen stellen: niet online zetten, niet in knippen. Terecht, het zou tot onverkwikkelijke situaties kunnen leiden als (stukken van) zulke gesprekken hun weg vinden naar Facebook of Youtube.
Op mijn eigen vraag of de arts te allen tijde het recht behoudt om te zeggen: “Ik wil niet dat u dit gesprek opneemt”, gaf niemand een erg concreet antwoord. Daarom gooi ik die hier nu nog maar even in de herhaling.
7 reacties
Strikt genomen is het consult volgens mij een zakelijk gesprek. De afnemer betaalt de leverancier voor een dienst. Dat maakt dat het opnemen van een gesprek legaal is, ook zonder toestemming. De opname is alleen voor eigen gebruik.
Verder is het hier heel duidelijk beschreven: http://blog.iusmentis.com/2013/04/29/wat-mag-ik-met-een-opgenomen-zakelijk-gesprek/
Ik geef mijn mening natuurlijk graag voor een betere, maar zo zou ik het doen.
Jaap Uithof
15 januari 2015 / 10:01Ik ben van mening dat je een (huis)arts hiertoe niet kan verplichten. Het staat je als patiënt uiteraard vrij om het te vragen. Wanneer de arts hier geen probleem mee heeft, zou ook een normale zaak zijn. Wanneer de arts en patiënt een goede verstandhouding hebben en de patiënt gesprek zou willen opnemen t.b.v. rustig kunnen naluisteren en reflecteren, zou dat ook geen probleem mogen zijn.
Echter, bij een verstoorde relatie, waarbij naar alle waarschijnlijkheid de arts zal weigeren, is het wellicht verstandig en staat het de patiënt vrij een andere arts te nemen.
Gonda Hervaud
15 januari 2015 / 10:34Is een verstoorde relatie de enige reden waarom een arts bezwaar kan hebben tegen opname van het consultgesprek?
Frank van Wijck
15 januari 2015 / 10:44Ik kan me voorstellen dat onzekerheid ook een rol speelt bij wel of niet toestaan van opnemen. Maar ik denk dat argument niet expliciet een rol zal spelen, want wie wil er nu een onzekere arts?
Willy Jeltes
15 januari 2015 / 12:03EPD is er toch ook? Dat is een samenvatting van het consult zoals dat is overgekomen en is blijven hangen bij de huisarts. Die noteert e.a. en de patiënt heeft daar inzagerecht op. Het hele dossier is van de patiënt. Een opgenomen gesprek, eventueel met beeld, verschilt weinig met een dergelijk verslag; is wel vele malen objectiever. Zeker in een tijd met bezuinigingen en perverse prikkels opgelegd door Overheid en verzekeraars is het van belang als patiënt je positie te kunnen verdedigen en zo nodig voor een Rechter of Ombudsman waar te maken; een opname, eventueel met beeld, kan dan het verschil maken.
Immers Cie B Baarsma adviseerde de Minister in een advies om meer gebruik te maken van de discretionaire bevoegdheid van de arts om kosten te besparen. Wat moet de patiënt hier tegen doen? Met een iPad en een Smartphone de spreekkamer ingaan dus.
Wie al die data moet gaan beheren is dan de volgende vraag. Arts een kopie, patiënt een kopie en een onafhankelijke beheerder, arbiter, die ook een kopie krijgt en beheert in het geval er discussie ontstaat over welke kopie de juiste is?
Duidelijk mag wel zijn dat een huisarts een opname niet kan en mag weigeren. Waarom zou hij? Wat heeft hij te verbergen? Onkunde of het gebruik maken van zijn discretionaire bevoegdheid om de kosten te drukken? En dat dan onder druk van de Minister en de verzekeraars?
Laat de LHV een cursus communicatie technieken uitgeven opdat iedere huisarts leert communiceren als een communicatie medewerker van een verzekeraar of van een Ministerie. Teflon artsen. Maar ja, heeft de maatschappij daar wat aan?
Het gestolde wantrouwen in de zorg neemt nu overigens wel heel sterke vormen aan. A Klink is ermee begonnen met zijn uitspraak dat patiënten niet meer mogen vertrouwen op de kwaliteit van de aangeboden zorg; de Overheid en verzekeraars gaan per 2006 uit van verdiend vertrouwen en niet langer van gegund vertrouwen.
Adviezen zoals dat van Cie B Baarsma maken de zaak er niet beter op.
Gelukkig zijn dergelijke adviezen en rapporten nog wel openbaar in dit land.
Opnemen dus. Met beeld. In kleur. Met geluid. En dan?
De kern van het probleem blijft.
anh jansen
15 januari 2015 / 12:43In de ouderenzorg voer je veel gesprekken met patiënten en mantelzorgers(die vaak zelf ook kwetsbaar en op leeftijd zijn). Gesprekken waarin diverse zaken aan bod komen en waar voor hen vaak veel vanaf hangt. Ik maak in moeilijke situaties vaak een verslag van het gesprek voor patiënt en/of naasten. Ik zie geen reden waarom je als hulpverlener tegen het opnemen van het gesprek zou zijn. De opmerking over randvoorwaarden die collega Rossen plaatst is terecht.
Als er wantrouwen is en de relatie verstoort dreigt te raken moet dat onderwerp van gesprek zijn en is opname geen oplossing.
Persoonlijk vind ik het aanmatigend als de professional bepaalt welk gesprek opgenomen mag worden. Zeker bij emotionele zaken of afnemende geheugenfuncties lijkt me dat elk gesprek opgenomen kan worden. Al was het maar om het na afloop met naasten te bespreken om het goed te begrijpen.
Dus ja Frank, ik zie geen andere reden waarom de professional bezwaar zou maken tegen opname.
Yvonne van Ingen
15 januari 2015 / 18:15Helder Yvonne, bedankt voor je reactie.
Frank van Wijck
15 januari 2015 / 18:57