Verziekt ziektebegrip
Voor UWV Magazine interviewde ik Herman Kroneman (verzekeringsarts UWV), Jim Faas (voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde, NVVG) en Jan Derksen (hoogleraar klinische psychologie). De kernvraag was: wat heet ziek? Alle drie de geïnterviewden zijn van mening dat de grens tussen werkloosheid en arbeidsongeschiktheid steeds meer vervaagt. Te veel mensen krijgen onterecht het stempel arbeidsongeschikt, vinden ze. Er is te veel ruimte ontstaan voor mensen om via een label hun identiteit te versterken. Dit geldt volgens hen zowel voor mensen met ADHD als voor Wajongers als voor zestig plussers die na ontslag niet meer aan werk komen en als gevolg hiervan het label ‘depressief’ krijgen.
Faas verbond enkele maanden geleden een concrete actie aan zijn opvattingen over het ziektebegrip door uit naam van de NVVG een brief te sturen aan Lodewijk Asscher en Jetta Klijnsma van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, waarin hij de toekomstbestendigheid van het huidige ziektebegrip in de arbeidsongeschiktheidsregelingen ter discussie stelt. Kroneman maakt een opmerking die hierop aansluit, namelijk dat de kernvraag in relatie tot gezondheid of ziekte moet zijn of iemand duurzaam kan functioneren. Is het antwoord ja, dan is iemand feitelijk niet ziek, stelt hij. Maar elders in het artikel stelt Derksen: “Hoe meer behandelaars, hoe meer mensen met klachten, en ons land telt heel veel behandelaars”. Dat kan een handicap zijn om tot de verandering te komen die Kroneman voorstelt. Het geeft ruimte aan mensen om te shoppen tot ze iemand gevonden hebben die bereid is hen te labellen. Het leest bijna als een pleidooi voor krapte op de behandelaarsmarkt.
Maar Derksen wijst ook op een ander probleem: de huidige maatschappij stelt op communicatief niveau veel hogere eisen aan mensen dan vroeger het geval was. Hebben we daarmee als samenleving ons eigen monster gecreëerd?
