Vitale dokters in gesprek

Eens per maand komen in het Meander Medisch Centrum aiossen bijeen om vragen te stellen aan een specialist. Centrale vraag: hoe heeft de specialist in zijn of haar veelal jarenlange carrière plezier in het werk behouden? Aiossen én specialisten zijn enthousiast over deze ontmoetingen.

Tekst: Bert Mol Beeld: De Beeldredaktie/Sander Koning

De maandelijkse ontmoeting tussen aiossen en specialist – het initiatief Vitale Dokters – trekt gemiddeld tien tot vijftien aiossen. Zij willen de ervaringen van de specialist horen om zelf zo goed mogelijk hun werk in te richten. Hoe is de specialist omgegaan met de druk en gebrek aan tijd? Hoe is hij of zij mentaal fit gebleven? Wat zijn de ervaringen op het gebied van loopbaankeuze, werk-privébalans en life-events? 

Vitale Dokters sluit goed aan op de beweging Zin in Zorg die zich ook richt op het behouden en verhogen van werkplezier (zie kader). “Het idee erachter is focus op duurzame inzetbaarheid”, zegt Rob Fijnheer. Hij is opleider interne geneeskunde, internist-hematoloog en betrokken bij het project. 

Inzet van Vitale Dokters: zorg dat de arts niet alleen nu, maar ook straks zijn werk goed en prettig kan doen. Fijnheer: “We zien veel uitval in de opleiding. En dat terwijl de meeste aiossen in deeltijd – 80 procent – werken om het 100 procent vol te houden. Er is ook voor aiossen sprake van een enorme werkdruk, waardoor er niet de verdieping in het leerproces mogelijk is die er juist voor hen moet zijn.

Vitale Dokters is het initiatief van aiossen zelf, vertelt Sanne Vonk, internist in opleiding. Geriater in opleiding Laura Sijtsma nam twee jaar geleden het initiatief, anios Anne Marie Hermans trok vorig jaar de kar, nu Vonk. “Het idee was om met elkaar in gesprek te komen: aiossen én specialisten. Zij zijn natuurlijk al veel verder in hun carrière dan aiossen, maar hebben in het verleden dezelfde hobbels moeten nemen als waar wij voor staan. Waarom zouden wij niet dankbaar gebruikmaken van hun kennis en ervaring?”

Veilige omgeving

De bijeenkomsten kennen duidelijke regels. Open vragen stellen, geen sturende vragen, geen discussie, geen oordeel uitspreken en een veilig omgeving: het commitment van alle deelnemers dat het besprokene binnenskamers blijft. En het is niet de bedoeling dat aiossen suggesties of meningen geven. Fijnheer: “De specialisten stellen zich kwetsbaar op. Zij moeten op deze regels kunnen vertrouwen.”

Hij merkte bij de start terughoudendheid onder de specialisten. “Het was lastig om mensen te vinden die hun eigen verhaal wilden doen. Het ging
over kwetsbaarheid en privacy. Het was een taboe om te vertellen dat de loopbaan van de specialist ook z’n dalen kent.” 

‘Weten dat supervisors met dezelfde vragen hebben geworsteld, stelt al gerust’

Inmiddels is de bereidheid om mee te werken groot; specialisten zien ook de meerwaarde van het project. Fijnheer: “Er zijn genoeg specialisten die hun verhaal willen vertellen. Niet alleen voor de aiossen, ook voor de specialisten betekent dit een verrijking. Zij merken dat ze zich door het delen hun ervaringen kwetsbaar opstellen en hierdoor tot de kern van hun verhaal komen. Sommigen, onder wie ikzelf, hebben verhalen verteld die we nooit eerder hadden uitgesproken.”

Vonk kijkt elk maand uit naar de bijeenkomsten. “Ik heb met bewondering geluisterd naar het verhaal van een specialist over een euthanasie die hij verrichtte en wat dat met hem deed. Het klinkt alsof de specialist die euthanasie maar even tussen de spreekuren en polibezoeken door deed, maar ook voor hem had dit emotioneel veel impact. Dat onderwerp hebben we sterk uitgediept. Zijn lessen? Deel het met je collega’s – zij kunnen meer opvangen dan je denkt – en neem ook thuis ruimte om het te verwerken. Praat erover!”

Hoewel het moeilijk is concrete resultaten te benoemen – daarvoor spelen meer factoren een rol die de werkdruk en het plezier in werk bepalen – zegt Fijnheer dat het project Vitale Dokters de relatie tussen de medewerkers versterkt. “Het contact tussen specialist en aiossen is duidelijk verbeterd: er is een soort gemeenschappelijke deler gevonden.” Vonk: “Aiossen vertellen mij dat de wetenschap dat hun supervisors ook geworsteld hebben met dezelfde vragen, hen al geruststelt: ‘ik ben niet de enige die hier tegenaan loopt’. Maar ook de ideeën die worden uitgewisseld worden in dank afgenomen: ‘O, zo kan ik er ook mee omgaan’. We helpen elkaar op weg en geven elkaar inspiratie voor de toekomst. Ik vind het persoonlijk heel fijn hun verhalen te horen. Niet alleen het feit dat zij dit ook meegemaakt hebben, maar ook: wauw, zij zijn er ook verder mee gekomen en zie eens waar ze nu staan!”

Vonk en Fijnheer zijn graag bereid hun ervaringen en de methodiek van Vitale Dokters te delenmet andere aiossen en specialisten. Voor meer informatie kunt u mailen naar: r.fijnheer@meandermc.nl of s.vonk@meandermc.nl.

Meer werkplezier

Hoe zorgen we ervoor dat jonge artsen iedere dag met plezier naar hun werk gaan, mentaal fit blijven en méér tijd voor de patiënt hebben? Daar richt Zin in Zorg zich op, een initiatief van VvAA, De Jonge Specialist, LAD en LOVAH. 

Tijdens de  startbijeenkomst afgelopen november spraken tachtig jonge artsen en andere betrokken partijen over werkplezier en welzijn aan de hand van vier domeinen: organisatie van de zorg, cultuur van werkplezier en fitheid, persoonlijke veerkracht en zingeving in het werk. Een eerste analyse van de uitkomsten laat zien dat jonge dokters zinvol werk belangrijk vinden. 

Verder is er bij jonge dokters een groot verlangen om zichzelf te kunnen zijn in hun werk. Zij willen meedenken en bijdragen aan een groter doel of geheel (aan de zorg, collega’s en/of de organisatie). Ze willen niet als een nummer gezien worden, geen anonieme werkkracht zijn. Ook willen ze tijdens het werk hun emoties kunnen uiten en deze niet moeten opsparen tot een volgende intervisie.

Op 1 april gaan ervaren artsen hun ervaringen rondom werkplezier delen. Uiteindelijk zullen de uitkomsten van de onderzoeken na toetsing bij de achterban de basis leggen voor het agenderen van concrete veranderingen in de gezondheidszorg. Meer informatie en aanmelden via: zininzorg.nl.