Rode loper voor de eerste lijn
Vorige maand mocht ik samen met de directeur van VvAA Groep op bezoek bij minister Schippers van VWS. Onder onze arm een speciaal voor haar gemaakte Arts en Auto special, waarin ruim 800 adviezen met betrekking tot kostenbeheersing in de zorg stonden. Adviezen van individuele zorgprofessionals. Uiteraard van uiteenlopende aard en elkaar soms tegensprekend. Niks menselijks is ook de zorgprofessional vreemd, dus een aantal van de adviezen had een hoog not-in-my-backyard-gehalte. Niettemin werden ook zeer veel constructieve en intelligente oplossingen aangedragen.
Eén advies kwam bij bijna iedereen terug: maak haast met het versterken van de eerste lijn. Logisch, want de eerste lijn levert kwalitatief goede zorg, is poortwachter naar de tweede lijn én kost veel minder. Ik heb me laten vertellen dat de eerste lijn maar 4 procent van de totale zorgbegroting soupeert. Hoe dan ook, we waren dus bij de minister en brachten haar onder meer dat advies; maak haast met het versterken van de eerste lijn.
Ik weet niet of het geholpen heeft, maar feit is dat in meest recente zorgakkoord ruim baan wordt gemaakt voor versterking van de eerste lijn (het plan is er tenminste). Zeer terecht, want in de eerste lijn kan heel veel op een prima manier opgelost worden. Huisartsen zijn ook medisch specialisten, tenminste wat mij betreft. Als ik de hele groep artsen moet beschrijven, spreek ik dan ook bij voorkeur over ‘huisartsen en andere medisch specialisten’. Huisartsen zijn als generalist namelijk gespecialiseerd in het scheiden van dat wat zij zelf, eventueel met hulp van andere eerstelijns zorgprofessionals, kunnen behandelen en dat wat verwezen moet worden naar een andere medisch specialist in de tweede lijn.
Het zou weleens zo kunnen zijn dat de sleutel tot kostenbeheersing in de zorg bij de eerste lijn ligt. Die eerste lijn verdient het dan ook om met alle egards door ons behandeld te worden. En met ons bedoel ik dan de overheid, de tweede lijn en de patiënten. Gewoon eigenlijk door iedereen. In plaats daarvan, gebeurt vaak het tegenovergestelde. Natuurlijk; we roepen allemaal dat de eerste lijnzorgprofessionals het goed doen, maar we maken nauwelijks middelen voor ze vrij. In plaats daarvan komen we met nog meer bureaucratische regels en ellende.
Wat mij betreft gaan ‘we’ heel rap, heel veel investeren in de eerste lijn. Rode loper uit en geld, aandacht, energie, liefde, warmte en koestering in groothandelverpakking aandragen. Opdat onze eerstelijns zorgprofessionals kunnen doen waar zij goed in zijn. Dat verlicht de druk op de financiering in de zorg structureel en direct. Het geld wat daarmee bespaard wordt, kan deels worden aangewend om de tekorten te verkleinen en deels om ook in de tweede lijn professionals op een goede manier hun werk te laten doen tegen een mooie prijs. Maar ik ben bang dat het zo simpel allemaal niet ligt.
2 reacties
Dag Marjan. Je spreekt heel bevlogen over de eerste lijn zorg v.w.b. de huisartsen, en terecht, zij zijn de spil in de zorg. Wat ik wel mis is dat je de andere zorgprofesionals niet vernoemd die evenzeer bijdragen aan de gewenste kostenbeheering zoals o.a. de fysiotherapeuten
Jos Zwaans
24 juli 2013 / 11:56Als ‘eerste lijner’ kan ik natuurlijk alleen maar blij zijn met deze woorden en hoop ik ‘dat de toekomstige rode loper lekker loopt….’
Als huisarts overzie ik natuurlijk maar een heel klein deel van de gezondheidszorg maar over dat deel heb ik wel een mening. Vragen heb ik er ook over:
Waarom is de artsenzorg in Nederland verdeeld zoals ‘ie is verdeeld? In een 1e en een 2e lijn?
Waarom verwijst de 1e lijn naar 2 en die dan soms weer terug? Waarom is dat niet anders? Waarom wordt in de 2e lijn door dokters wel naar elkaar verwezen (cardioloog -> longarts, internist -> chirurg) en is dat in lijn 1 (huisarts -> huisarts) niet gebruikelijk…..!?
Waarom lijkt geld de belangrijkste drijfveer te zijn om evt. veranderingen door te voeren? Waarom is kwaliteit (van zorg) niet leidend hierin?
Naar mijn bescheiden mening kan de hele gezondheidszorg in Nederland stukken beter georganiseerd worden. Betere kwaliteit voor minder geld? Kan dat? Ja, ik ben ervan overtuigd dat dat kan!Het vraagt alleen het allermoeilijkste van mensen: gedragsverandering!
Een beetje grof gezegd, mag de hele boel op de schop. Knabbelen aan heilige huisjes, ontschotting van ommuurde lijnen 1 en 2, samenwerking in plaats van concurrentie (voor de minister een lastige…!) en vertrouwen hebben in elkaar op zoek naar kwalitatief verantwoorde substitutie tegen lagere kosten.
Van huis uit zijn huisartsen ‘solo werkende mensen’. Vroeger nam de vrouw van de dokter de telefoon aan en werkte zij onbezoldigd in de praktijk van haar man mee (zwart-wit gesteld, ik wil hier niemand mee tegen de schenen trappen en chargeer een beetje in mijn betoog). Die huisarts werkte 7×24 uur per week en stond altijd voor zijn eigen patiënten klaar. Daarna kwam de tijd dat er meer door huisartsen werd samengewerkt: diensten werden ingesteld en de dokter had ook eens een weekend vrij. De eerste samenwerkingsverbanden kwamen, HOEDen (Huisartsen Onder Een Dak) deden hun entree. Zo’n 15 jaar geleden kwamen de grootschalige huisartsenposten en van de laatste jaren dateren de zorggroepen (voor chronische patiëntenzorg). Steeds meer SAMENWERKING dus. En daar, in die samenwerking juist, zitten voor ons huisartsen schier onbeperkte mogelijkheden.
In de zorggroepen zitten zo’n 100 huisartsen samen. Huisartsen met allemaal hun eigen achtergronden, interesses en bekwaamheden. Een onuitputtelijke bron van kennis, expertise, enthousiasme. Op allerlei terrein. Kennis, expertise en enthousiasme waar we – in mijn ogen – veel te weinig mee doen! Daar kan veel meer mee, als we het maar anders willen organiseren. Durven! Doen!
In mijn zorggroep zitten kaderhuisartsen ‘COPD’, ‘diabetes mellitus, ‘CVRM’ (CardioVasculairRisicoManagement), allen dokters met gigantisch veel kennis over deze onderwerpen en hiervoor zelfs speciaal opgeleid…. Hoe kan het zijn dat wanneer ik advies nodig heb over een COPD-patiënt ik deze naar de longarts verwijs, hoge kosten genererend, en niet naar mijn collega kaderhuisarts ‘COPD’ om de hoek in mijn eigen 1e lijn….!? Waarom hebben we dat allang niet zo georganiseerd? Hoe kan dat? De expertise / kennis hebben we, voor de patiënt veel gemakkelijker en tegen veel lagere kosten…! Win-win-win en toch doen we dit niet..!!?? Gedragsverandering!?
Het ontstaan van zorggroepen is mede ingegeven door druk van overheid en zorgverzekeraar en financiële motieven, prikkels hebben hierin een belangrijke rol gespeeld. Niet iedereen is even blij met deze organisatiestructuur, maar nu ze er zijn, kunnen we er ook ons voordeel mee doen. De zorggroep zou ook voor niet-chronische (huisartsen)zorg gebruikt kunnen worden. Huisartsen zouden via de zorggroep horizontaal naar elkaar kunnen gaan verwijzen. Voorbeelden te over vallen te verzinnen: huisartsen-echografie, plaatsing van spiraaltjes, injecteren van gewrichten, wondbehandeling, sportgeneeskunde, oogheelkunde etc. etc.
Zelf steriliseer ik mannen in mijn eigen praktijk (www.devasman.nl) en zou dit onderwerp zich ook uitstekend lenen voor dit samenwerkingsmodel.
Marjan, ik ben blij met de geboden mogelijkheid om een geluid ‘uit het veld’ te kunnen laten horen. Mijn beroepsgroep (de huisartsenij) stelt zich soms te bescheiden op. Dat is helemaal niet nodig, we moeten juist opkomen voor ons (mooie) vak en komen daarmee vanzelf ook op voor onze patiënt(en).
Er zal in de zorg gereorganiseerd moeten worden met als insteek ‘kwaliteit’ en secundair daaraan ‘financiën’. Ik hoop voldoende duidelijk gemaakt te hebben dat die ‘veldse’ ideeën wel degelijk bestaan en dat we dat als huisartsen ook zelf zouden kunnen organiseren. De term die ik daarvoor zou willen introduceren is ‘vijfkwarts-zorg’, huisartsen ondersteunen huisartsen en verwijzen naar elkaar…..
De term die ik ervoor bedacht heb: vijfkwarts-zorg!
Jurriën Wind
25 juli 2013 / 10:29